เสพศิลป์...ในโรงพยาบาล

เสพศิลป์...ในโรงพยาบาล

โดย สมศักดิ์ ดำรงสุนทรชัย
นิตยสารผู้จัดการ 360 องศา( สิงหาคม 2552)

กลับสู่หน้าหลัก

หากคำกล่าวที่ว่า "สุขภาพกายที่ดี เริ่มจากสุขภาพใจที่ดี" จะมีส่วนจริงอยู่บ้าง งานแสดงนิทรรศการศิลปะภายในโรงพยาบาลก็น่าจะสื่อแสดงนัยความหมายที่สะท้อนเรื่องราวดังกล่าวได้ไม่มากก็น้อย

บรรยากาศภายในโรงพยาบาล ภายใต้บริบทของสังคมไทยถือเป็นหนึ่งในสถานที่ที่หากไม่มีความจำเป็นจริงๆ เชื่อว่าหลายคนคงไม่ประสงค์จะเดินทางไป ถูกปรับเปลี่ยนและเพิ่มเติมให้กลายเป็นประหนึ่ง art gallery สร้างความแปลกตาให้กับผู้เยี่ยมเยือนไม่น้อย

โรงพยาบาลเจ้าพระยา ซึ่งพยายามสร้างจุดเน้นอยู่ที่การเป็นศูนย์การแพทย์เฉพาะทางเที่ยงคืน ภายใต้คำขวัญที่ว่า "สุขภาพของคุณมั่นใจได้ ไม่ต้องรอถึงเช้า" จัดพื้นที่โดยรอบของโถงทางเข้าและพื้นที่ต้อนรับชั้นที่หนึ่ง รวมถึงพื้นที่บนห้องโถงชั้นสอง เป็นพื้นที่จัดแสดงงานศิลปะ ทั้งจิตรกรรมและประติมากรรม ภายใต้ชื่อ "ธารศิลป์...รักษ์จิตรกร"

แม้จะเป็นงานแสดงนิทรรศการที่เปิดให้เข้าชมโดยไม่มีค่าใช้จ่าย แต่ด้วยเหตุที่วัตถุประสงค์ของงานเป็นไปเพื่อจัดหารายได้สมทบกองทุนรักษ์จิตรกร สำหรับใช้เป็นสวัสดิการยามเจ็บป่วยของศิลปินอาวุโส กิจกรรมอีกด้านหนึ่งของนิทรรศการครั้งนี้จึงอยู่ที่การประมูลผลงานที่นำมาจัดแสดงอีกด้วย

รายได้จากการประมูลผลงานศิลปะเหล่านี้ อาจเป็นองค์ประกอบสำคัญสำหรับการดำเนินไปสู่เป้าหมายของกองทุน แต่ในความเป็นจริงมูลค่าที่ส่งผ่านออกมาจากการจัดแสดงงานศิลปะเช่นนี้ ย่อมไม่อาจประเมินเป็นตัวเลขทางบัญชี

เพราะศิลปะที่แท้ ย่อมไม่ใช่สินค้าที่จะกำหนดตีค่าเป็นราคาหรือสร้างให้เกิดความต้องการตามทิศทางของความนิยมทางการตลาด

และศิลปินย่อมไม่ได้อยู่ในฐานะของการเป็นวาณิชกะ ที่มุ่งหมายจะผลิตงานเพื่อจำหน่ายผลงานเลี้ยงชีพหรือมุ่งหมายจะสร้างความร่ำรวย

"ความยากลำบากของศิลปินอยู่ที่การเป็นอาชีพที่ไม่มีหลักประกันด้านรายได้ และไม่มีสวัสดิการรองรับเหมือนข้าราชการหรือพนักงานบริษัท ด้วยเหตุดังนี้ โรงพยาบาลเจ้าพระยาจึงถือเป็นเกียรติที่ได้ร่วมในกิจกรรมครั้งนี้" นพ.ศุภชัย ไชยธีระพันธ์ ประธานกรรมการบริหารโรงพยาบาลเจ้าพระยาระบุ

แม้ว่านิทรรศการ "ธารศิลป์...รักษ์จิตรกร" จะเป็นโครงการจัดแสดงงานศิลปะที่ดำเนินต่อเนื่องมาตั้งแต่ปลายปี 2550 ได้จัดแสดงงานมาแล้วถึง 3 ครั้ง แต่การแสดงงานศิลปะครั้งล่าสุดซึ่งจัดขึ้นภายในสถานพยาบาลครั้งนี้ ถือเป็นการเปิดมิติใหม่ให้กับวงการศิลปะ และนับเป็นครั้งแรกที่สถานพยาบาลเปิดพื้นที่ให้กับกิจกรรมศิลปะ

ผลงานจิตรกรรมที่นำมาจัดแสดงครั้งนี้ไล่เรียงตั้งแต่งานของอังคาร กัลยาณพงศ์ พิชัย นิรันต์ อินสนธิ์ วงศ์สาม ทวี รัชนีกร เดชา วราชุน กระจ่าง จันทร์สังข์ ประพันธ์ ศรีสุดา แนบ โสตถิพันธุ์ ปรีชา เถาทอง อารี สุทธิพันธุ์ วสันต์ นิยมสมาน ไพฑูรย์ ดวงใจ ศุภกิจ อุตตรนคร ทวีเกียรติ ไชยยงยศ รวมถึงงานประติมากรรมของธวัชชัย ศรีสมเพ็ชร นนทิวรรธน์ จันทนะผะลิน และบุญช่วย ยินดีฉัตร

ยังไม่นับรวมศิลปินน้อยใหญ่อีกมากมายที่นำผลงานมาเข้าร่วมแสดงจนไม่อาจระบุชื่อได้ทั้งหมด

กระนั้นก็ดี ด้วยเหตุที่ผลงานศิลปะที่นำมาจัดแสดงไม่ได้ดำเนินไปอย่างมี theme ที่ชัดเจนหรือกระทำขึ้นอย่างเฉพาะ หากเป็นการรวบรวมงานที่มีความหลากหลาย ซึ่งในด้านหนึ่งอาจเป็นการเปิดกว้าง ให้ผู้เข้าชมงานหรือแม้กระทั่งผู้มาติดต่อกับโรงพยาบาลสามารถเสพงานได้หลากหลายรูปแบบ

แต่ในทางกลับกัน นิทรรศการที่ขาด theme ที่ชัดเจนทำให้การจัดแสดงดำเนินไปอย่างขาดเอกภาพและไม่สื่อแสดง พลังของชิ้นงานแต่ละชิ้นได้อย่างเต็มที่เท่าที่ควร อีกทั้งไม่สามารถสื่อสารถ้อยความว่า ด้วย "เฉพาะทาง" ที่โรงพยาบาลเจ้าพระยา พยายามเสริมสร้างให้เกิดเป็นภาพลักษณ์หลักของสถานพยาบาลแห่งนี้ได้

มิพักต้องกล่าวถึงความลุ่มลึกที่จะนำงานศิลปะเหล่านี้มาเป็นส่วนหนึ่งในกิจกรรม บำบัดที่ช่วยรักษาและส่งเสริมให้เกิดสุขภาพทางใจที่ดีให้กับผู้เข้าชมงาน ซึ่งถูกละเลยและมองข้ามอย่างน่าเสียดายไม่น้อย

จริงอยู่ที่ว่าโรงพยาบาลมีหน้าที่หลักอยู่ที่การรักษาและสร้างเสริมให้เกิดสุขภาพอนามัยที่ดีเป็นด้านหลัก และการแสดงนิทรรศการศิลปะครั้งนี้ก็เป็นเพียงหนึ่งในกิจกรรม ทางสังคมที่สถานพยาบาลแห่งนี้พยายามสื่อแสดงเท่านั้น

หากแต่บางทีความปรารถนาดีที่ขาดความเข้าใจ นอกจากจะไม่สามารถรักษา (cure) ความป่วยไข้ที่ดำเนินอยู่ในสังคมแล้ว ในบางกรณียังอาจเป็นการลดทอนคุณค่าของผลงานที่ได้ชื่อว่าสร้างสรรค์ขึ้นจากจินตนาการและแรงบันดาลใจอย่างประณีตไปโดยปริยายด้วย

กลับสู่หน้าหลัก

ผลงานนี้ ใช้สัญญาอนุญาตของครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลง 3.0 ประเทศไทย