กฎหมายผังเมืองกดดันค้าปลีกข้ามชาติรายใหญ่สกัดการรุกขยายสาขา ดิสเคานต์สโตร์พลิกกลยุทธ์
หันร่วมทุนค้าปลีกท้องถิ่น ลดกระแสต้านข้ามชาติ แถมส่งผลดีเปิดสาขาได้เร็ว งบลงทุนต่ำ
พบตัวอย่างแล้วที่หนองคาย "คาร์ฟูร์" ระบุผังเมืองอุปสรรคขยายสาขา ตจว.
ชี้เทสโก้ โลตัสได้ประโยชน์เต็มๆ จากนโยบายปูพรมเปิดสาขาตจว. ไปล่วงหน้า เผยอนาคตผู้บริโภคหมดทางเลือกช่องทางซื้อสินค้า
"แม็คโคร" รับขยายลำบาก สาขาชานเมืองลูกค้ามีค่าใช้จ่ายเดินทางสูง
นายสมชาย พรรัตนเจริญ นายกสมาคมการค้าส่ง-ปลีกไทย เปิดเผย"ผู้จัดการรายวัน" ว่า
ในช่วงที่ พ.ร.บ.ผังเมือง ใหม่ยังไม่ประกาศใช้อย่างเป็นทางการถึงแม้ว่าจะร่างเสร็จแล้วก็ตาม
เนื่องจากอยู่ระหว่างการกำหนดเงื่อนไขการใช้พื้นที่ของแต่ละจังหวัด ซึ่งจะแตกต่างกันตามความต้องการของคนในพื้นที่
ขณะนี้กฎหมายผังเมืองใหม่ที่ทยอยประกาศใช้ในจังหวัดที่พร้อม แล้ว คือ สมุทรสาคร
สมุทรปราการ ชุมพร และหนองบัวลำภู โดยเงื่อนไขที่กลุ่มค้าปลีกราย ใหญ่เห็นว่าเป็นอุปสรรคมากที่สุดขณะนี้
คือ การกำหนดให้ค้าปลีกที่มีพื้นที่เกิน 1,000 ตารางเมตร ขึ้นไปอยู่ห่างเขตเมือง
15 กิโลเมตร
แต่ในบางจังหวัดเห็นว่าเงื่อนไขดังกล่าวเป็นผลกระทบต่อการขยายตัวของเศรษฐกิจในจังหวัด
ก็สามารถยกเลิกเงื่อนไขดังกล่าวได้ เช่น เชียงใหม่ ที่เกรงว่าจะเป็นอุปสรรคต่อการขยายค้าปลีกของคนไทยด้วย
ขณะนี้พบว่าค่ายค้าปลีกต่างชาติรายใหญ่ขยายสาขาได้ลำบากขึ้น จากกฎหมายผังเมืองใหม่
ทำให้ไม่สามารถเร่งซื้อที่ดิน และขออนุญาตก่อสร้างจากคณะอนุกรรมการรายจังหวัดได้
ทำให้พบรูปแบบ ใหม่การทำธุรกิจใหม่ของค้าปลีกข้ามชาติ โดยเฉพาะกลุ่มดิสเคานต์สโตร์
ที่เข้าไปเป็นพันธมิตรกับค้าปลีกคนไทยในท้องถิ่น เพื่อลดกระแสต้านค้าปลีกต่างชาติ
นายสมชาย กล่าวต่อว่าตัวอย่างที่เห็นได้ชัดเจน คือการเคลื่อนไหวในจังหวัดหนองคาย
ซึ่งขณะนี้เทสโก้ โลตัส ได้เข้าไปเช่าพื้นที่ส่วนซูเปอร์มาร์เกต ห้างสรรพสินค้าบิ๊กเจียง
ในตัวเมือง หนองคาย มาปรับเป็นเทสโก้ โลตัส ส่วนพื้นที่ห้างสรรพสินค้าบิ๊กเจียงยังเป็นผู้บริหารอยู่
สำหรับห้างบิ๊กเจียง เป็นห้างสรรพสินค้ายอดนิยมของคนหนองคาย และชาวลาวที่จะข้ามฝั่งมาชอปปิ้งในวันหยุดเสาร์-อาทิตย์
แต่ที่เจ้าของห้างตัดสินใจให้เทสโก้ โลตัส เช่าพื้นที่น่าจะมาจากข้อเสนอที่ดี โดยเฉพาะค่าเช่ารายเดือน
และมีระยะเวลาเช่า 30 ปี
การลงทุนดังกล่าวของดิสเคานต์สโตร์น่าจะเป็นรูปแบบใหม่ ของค้าปลีกข้ามชาติทั่วไป
ที่กำลังถูกปิดกั้นจากกฎหมายผังเมือง ซึ่งเป็นรูปแบบการลงทุนต่ำ และช่วยลดระยะเวลาการก่อสร้างที่ปกติต้องใช้เวลา
6 เดือน-1 ปี ดังนั้นการเปิดสาขาในลักษณะเป็นพันธมิตรกับค้าปลีกท้องถิ่น จะทำให้เทสโก้
โลตัส ได้ประโยชน์ 2 ทาง ทั้งแง่การลงทุนต่ำ และภาพลักษณ์ใหม่ที่ร่วมเป็นพันธมิตรท้องถิ่น
กม.ผังเมืองใหม่ดาบ 2 คม
นายสมชาย กล่าวต่อว่า กฎหมายผังเมืองใหม่ที่เปรียบเสมือนเป็นการจัดระเบียบค้าปลีกทั่วประเทศในขณะนี้
เป็นเหมือนดาบ 2 คม ที่ไม่ได้ห้ามเฉพาะค้าปลีกข้ามชาติขยายสาขาเท่านั้น แต่ได้ห้ามค้าปลีกคนไทยด้วย
นอกจากนี้ในพื้นที่ที่มีดิสเคานต์สโตร์รายใหญ่เปิดสาขาอยู่ก่อนแล้ว และรายใหม่ไม่สามารถเข้าไปขยายสาขาได้
ก็จะสร้างปัญหาในอนาคตได้เช่นกัน เนื่องจากไม่มีคู่แข่งขันในตลาด
"เดิมมองว่าในพื้นที่ที่มีการขยายดิสเคานต์สโตร์หลายแหล่ง จะทำให้ผู้ประกอบการรายเล็กในท้องถิ่นได้รับผลกระทบ
แต่หากมองอีกมุม การแข่งขันของรายใหญ่จะทำให้เกิดการแข่งขันกันเองด้านราคาสินค้า
ซึ่งจะทำให้รายเล็กได้ประโยชน์จากซื้อสินค้าราคาต่ำมาจำหน่ายต่อ" นายสมชายกล่าว
คาร์ฟูร์บ่นเสียเปรียบโลตัสตจว.
นายธนภณ ตั้งคณานันท์ ผู้อำนวยการฝ่ายพัฒนาธุรกิจ บริษัทเซ็นคาร์ จำกัด ผู้บริหาร"คาร์ฟูร์
ไฮเปอร์มาร์เก็ต" เปิดเผย"ผู้จัดการรายวัน"ว่า การนำพ.ร.บ.ผังเมืองมาใช้ควบคุมธุรกิจค้าปลีกรายใหญ่ในประเทศไทย
จะทำให้ผู้ประกอบการค้าปลีกรายใหญ่ไม่ใช่เฉพาะผู้ประกอบการข้ามต่างชาติเท่านั้นที่ได้รับผลกระทบ
แต่ผู้ประกอบการไทยในกลุ่มที่มีศักยภาพด้านเงินทุน และต้องการขยายสาขาก็จะได้รับผลกระทบตามไปด้วย
ทั้งนี้ คาร์ฟูร์ได้รับผลกระทบจากกฎหมายผังเมืองมากที่สุด โดยเฉพาะเนื้อหาสาระที่เกี่ยวกับการห้ามเปิดค้าปลีกขนาดใหญ่ที่มีพื้นที่ค้าปลีกตั้งแต่
1,000 ตารางเมตรจะต้องตั้งอยู่นอกเมืองและอยู่นอกเขตผังเมืองรวม โดยมีระยะห่างจากเขตเทศบาล
ที่อยู่ในเขตผังเมืองรวมไปตามแนวถนนสายหลักไม่น้อยกว่า 15 กม. ซึ่งหากกฎหมายผังเมืองบังคับใช้ตามกฎระเบียบที่กำหนดไว้จริง
คาร์ฟูร์จะเสียโอกาสขยายสาขามากที่สุด เมื่อเทียบกับค้าปลีกรายอื่นๆ ที่ได้ขยายสาขาต่างจังหวัดก่อนคาร์ฟูร์ไปแล้วหลายปี
และมีหลายสาขาอยู่ในหัวเมืองต่างจังหวัดขนาดใหญ่หลายแห่ง
ส่วนพื้นที่ที่กฎหมายผังเมืองกำหนดให้ขยายสาขาในรัศมีห่างออกไป 15 กิโลเมตร เป็นพื้นที่ที่ไม่สามารถขยายธุรกิจได้
เนื่องจากอยู่ไกลจากตัวเมือง ปริมาณลูกค้าในพื้นที่มีจำนวนน้อยการเดินทางลำบาก
ในพื้นที่ห่างไกลจะทำให้ลูกค้ามีต้นทุนเพิ่มขึ้น ดังนั้นการไปเปิดสาขาในพื้นที่ห่างจากตัวเมืองจึงไม่น่าคุ้มค่าการลงทุน
แม้ว่าราคาที่ดินห่างตัวเมืองจะราคาถูกกว่าในเมืองก็ตาม
ทั้งนี้ การใช้กฎหมายผังเมืองมาควบคุมการขยายค้าปลีกขนาดใหญ่ ถือเป็นการส่งเสริมให้เกิดการผูกขาดในตลาดค้าปลีกต่างจังหวัด
จากผู้ประกอบการที่ไปเปิดสาขาอยู่ก่อนแล้ว และหากไม่มีคู่แข่งขันเข้าไปในพื้นที่
ในอนาคตผู้ประกอบการที่มีสาขาอยู่ก่อนจะเป็นผู้ควบคุมราคาสินค้าในตลาดแต่เพียงผู้เดียว
ซึ่งเมื่อถึงเวลานั้นอาจจะปรับราคาสินค้าขึ้นโดยที่ผู้บริโภคต้องจำยอม เพราะไม่มีทางซื้อสินค้าจากที่อื่น
ปัจจุบันคาร์ฟูร์มีสาขาในต่างจังหวัดเพียงไม่กี่แห่งเท่านั้น คือ เชียงใหม่ พัทยา
ซึ่งคาร์ฟูร์เล็งเห็นศักยภาพการขยายธุรกิจค้าปลีกในประเทศไทยว่ายังมีโอกาสสูงมาก
โดยเฉพาะต่างจังหวัดหัวเมืองขนาดใหญ่ที่ดิสเคานต์สโตร์คู่แข่งของคาร์ฟูร์เข้าไปเปิดสาขาไว้แล้ว
คาร์ฟูร์ก็เล็งพื้นที่ขยายสาขาในจังหวัดดังกล่าวไว้ด้วย แต่การออกกฎหมายผังเมืองใหม่ทำให้แผนการซื้อที่ดินในเมืองเพื่อขยายสาขาของคาร์ฟูร์และผู้ประกอบการค้าปลีกรายอื่นไม่สามารถทำได้ในขณะนี้
นายธนภณ กล่าวต่อว่าขณะนี้คาร์ฟูร์ได้เข้ามาลงทุนในเอเชีย 8-9 ประเทศ ดังนั้นการจะโยกงบลงทุนจากประเทศใดประเทศหนึ่งไปลงในอีกประเทศหนึ่งจึงทำได้ไม่ยาก
โดยเฉพาะกรณีที่ประเทศไทยมีกฎหมายที่ทำให้ค้าปลีกรายใหญ่ไม่สามารถขยายสาขาได้ ซึ่งจะเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้คาร์ฟูร์อาจจะย้ายงบลงทุนไปยังประเทศอื่นๆ
ได้
สาขาชานเมืองไม่คุ้มลงทุน
นางสุชาดา อิทธิจารุกุล กรรมการผู้จัดการ บริษัทสยามแม็คโคร จำกัด (มหาชน) เปิดเผยว่า
แม็คโครได้วางตัวเองเป็นศูนย์ค้าส่ง ที่ให้บริการร้านค้าทั่วไป มาซื้อสินค้าไปขายต่อ
ดังนั้นจึงไม่จำเป็นต้องขยายสาขาในเมืองก็ได้ แต่การออกมาขยายสาขาห่างจากตัวเมืองในระยะห่างเกินไป
จะทำให้ลูกค้ามีต้นทุนการเดินทางสูง ดังนั้นการสร้างกำไรต่อหน่วยจะลดลงไปด้วย
ในส่วนดังกล่าวได้สร้างผลกระทบให้กับผู้ประกอบการ 2 ฝ่าย คือ เจ้าของพื้นที่ค้าปลีก
และร้านค้ารายย่อย ที่มีทางเลือกซื้อสินค้าจากค้าปลีกได้น้อยลง เพราะโดยปกติดิสเคานต์สโตร์จะขายสินค้าราคาแพงกว่าศูนย์ค้าส่งอยู่แล้ว
กฎหมายผังเมืองใหม่ที่กำหนดระยะห่างจากเขตเมือง 15 กิโลเมตร ถือเป็นอุปสรรคขัดขวางการขยายสาขาของแม็คโครด้วยเช่นกัน
เพราะหากการขยายสาขาที่ใช้งบลงทุนสูงหากเห็นแล้วว่าสาขาดังกล่าวไม่สามารถทำกำไรได้
ก็ไม่มีเหตุผลที่แม็คโคร
จะขยายสาขาไป เนื่องจากแม็คโครอยู่ในตลาดหลักทรัพย์ฯ ดังนั้นจะต้องมีเหตุผลเพียงพอที่จะตอบคำถามกับผู้ถือหุ้นให้ได้ว่าทำไมต้องลงทุนในสาขา
ที่ไม่น่าจะสร้างกำไรได้
"วัตถุประสงค์หลักของกฎหมายผังเมืองฉบับนี้ ที่ต้องการกันค้าปลีกรายใหญ่ออกจากเขตเมือง
โดย หวังว่าจะปกป้องค้าปลีกรายเล็กให้อยู่รอด แต่ไม่ได้คำนึงถึงว่า ศูนย์ค้าส่ง
ซึ่งเข้าข่ายผู้ประกอบการค้าปลีกรายใหญ่เช่นกัน จะถูกห้ามขยายสาขาไปด้วย ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อเนื่องให้ร้านค้ารายเล็กไม่มีช่องทางซื้อสินค้าราคาถูก"
นางสุชาดา กล่าว