"สังคมไทยที่พัฒนาอย่างต่อเนื่องอย่างชัดเจนในเรื่องหนึ่งเศรษฐกิจก็ถดถอย
ไม่ว่าเศรษฐกิจจะชะลอตัวในการเติบโต หลังจากวิกฤติการณ์ค่อนข้างยาวนานช่วงหนึ่งก็ตาม
แนวโน้มใหญ่ที่สำคัญประการหนึ่งก็คือ การเคลื่อนตัวไปข้างหน้าของสังคมสมัยใหม่
ยังดำเนินต่อไปอย่างแข็งขันทีเดียว
ภาพสะท้อนนี้มาแสดงให้เห็นอย่างกระจ่างในผลประกอบการของบริษัทจดทะเบียน
ในตลาดหลักทรัพย์ไทยที่เติบโตอย่างต่อเนื่อง ในธุรกิจหลาย ประเภทที่เกี่ยวข้องกับการบริโภค
ซึ่งสะท้อนการดำเนินชีวิตที่มุ่งไปสู่กระแสโลก สู่ความทันสมัยมากขึ้น แม้ว่าความทันสมัยนี้ไม่ได้เกี่ยวข้องกับประสิทธิภาพการดำเนินธุรกิจ
หรือความสามารถในการผลิตของสังคมที่เพิ่มขึ้นแต่ประการใด"
นี่คือส่วนหนึ่งของเนื้อหาที่ผมเขียนขึ้นจากการมองภาพรวมของ "ผู้จัดการ
100" ในสองปีที่แล้วในหัวข้อ Modern Society โดยจับภาพการเติบโตของธุรกิจสื่อสาร
โดยเฉพาะธุรกิจสื่อสารไร้สายและธุรกิจบันเทิง ทั้งสองธุรกิจนี้เป็นธุรกิจหนึ่งที่มีผลประกอบการดีต่อเนื่อง
ไม่ว่าระบบเศรษฐกิจไทยจะประสบวิกฤติการณ์หรือไม่ อย่างไร
แนวโน้มข้างต้นกำลังดำเนินไปอย่างคึกคักและรุนแรงมากขึ้น โดยมีธุรกิจมีเดียเป็นตัวเชื่อมอย่างสำคัญ
อย่างชัดเจนมากขึ้น ดังเช่นที่ "ผู้จัดการ" ฉบับเดือนกุมภาพันธ์ปีนี้ได้ขึ้นปก
ชี้ลงไปว่าแนวโน้มของธุรกิจมีเดียในปีนี้จะคึกคักเป็นอย่างยิ่ง
ความเป็นจริงเป็นดังนั้น อย่างมิพักสงสัย
แต่ความจริงอีกประการหนึ่งที่กำลังกลายเป็นโมเดลธุรกิจที่เร้าใจในยุคนี้ก็คือ
การประสมประสานระหว่างธุรกิจสื่อสาร บันเทิง และมีเดีย ที่มีความกลมกลืนมากขึ้น
สร้างกระแสสังคมสมัยใหม่ สร้างปรากฏการณ์ที่ฉาบฉวยแต่รุนแรงมากขึ้นด้วย
AIS เป็นบริษัทในตลาดหลักทรัพย์ที่โตเร็วที่สุดต่อเนื่องที่สุดในรอบหลายปีมานี้
ในฐานะที่ให้บริการสื่อสารไร้สาย (รายได้เพิ่มจากประมาณ 15,000 ล้านบาท ในปี
2540 โดยเพิ่มมากกว่าสี่เท่าตัวทะลุ 80,000 ล้านบาทในเวลาเพียง 6 ปี) ที่กระตุ้นให้ผู้คนในสังคมยุคใหม่ติดต่อสื่อสารในเชิงสังคมอย่างหลากหลายมากขึ้น
ที่เกินความจำเป็นในชีวิตประจำวัน และกระตุ้นให้ผู้คนในสังคมยุคใหม่เรียนรู้ความทันสมัยด้วยการบริโภคสินค้า
และเทคโนโลยีต่างประเทศอย่างฟุ่มเฟือย
ทำนองเดียวกับ TA จากพื้นฐานธุรกิจสื่อสารหลัก ก็เติบโตด้วยตัวเองอย่างมากเช่นกัน
แม้จะเป็นตลาดเก่าที่ค่อนข้างอิ่มตัวบ้างแล้ว (รายได้เพิ่มขึ้นกว่าเท่าตัวใน
5 ปี) ทั้งนี้ยังไม่รวมธุรกิจไร้สายที่เพิ่มเข้ามาใหม่ ในบริการที่เรียกว่า
Orange ซึ่งเป็นกิจการที่ไม่อยู่ในตลาดหลักทรัพย์
ปีนี้ธุรกิจบันเทิงกำลังเคลื่อนไหวคึกคักอย่างเห็นได้ชัด โดยเฉพาะความพยายามเข้าตลาดหลักทรัพย์ของธุรกิจเหล่านี้
ที่เริ่มต้นจากอาร์เอส และกันตนา และคาดว่ายังมีอีกหลายรายกำลังแต่งตัวเช่นเดียวกัน
โมเดลความสำเร็จนี้ย่อมมีภาพความสำเร็จของ GMM Grammy
ภาพความสำเร็จนี้มีสีสันมากกว่าธุรกิจ ซึ่งสอดคล้องกับสังคมไทยยุคใหม่
นั่นคือความดังในฐานะดารา ทั้งคนที่เป็นดาราเองและผู้บริหารกิจการ ที่มีดาราเป็นสินค้า
หากไปถามไพบูลย์ ดำรงชัยธรรม แห่งแกรมมี่วันนี้ เขามีความสุขในฐานะเจ้าของกิจการ
ที่มีรายได้มากคนหนึ่งหรือความเป็น "คนดัง" ที่เพิ่มขึ้นด้วยนั้น อย่างไหนเขาพอใจมากกว่ากัน
คงได้รับคำตอบที่ไม่สามารถฟันธงอย่างหนึ่งอย่างใดเป็นแน่
ที่สำคัญกว่านั้นธุรกิจบันเทิง มีคุณค่าทางธุรกิจมากขึ้นภายใต้ระบบสื่อสารแบบใหม่
ภายใต้มีเดียที่ผสมผสานมากขึ้น โดยเฉพาะในเครือข่ายฟรีทีวี ธุรกิจโทรทัศน์วันนี้แข่งขันกันผลิตเนื้อหารายการ
เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มทางธุรกิจมากขึ้น การจัดการระบบสัมปทานเวลาแบบเดิม
นับวันมีคุณค่าน้อยลง
ดังนั้นแนวทางใหม่ของธุรกิจทีวีก็คือ พยายามมีเนื้อหาหรือรายการของตนเองมากขึ้น
ความคิดเบื้องต้นของมิ่งขวัญ แสงสุวรรณ ในความพยายามปรับปรุงทีวีของ อ.ส.ม.ท.
หรือความพยายามสร้างเครือข่ายข่าวที่ดีของไอทีวี และสุดท้ายความเคลื่อนไหวล่าสุดของช่อง
7 ในความพยายามมีกิจการผลิตรายการป้อนทีวีของตนเอง ก็ล้วนมาในแนวทางเดียวกัน
วงจรธุรกิจใหม่ที่กำลังเคลื่อนเข้าหากัน ประสมประสานกันมากขึ้น ได้กลายเป็นพลังดึงดูดมหาศาลต่อโมเดลการดำเนินชีวิตของคนรุ่นใหม่
คนที่มีโอกาสมากกว่าคนอื่นๆ ในสังคม กำลังแสวงที่ยืนในธุรกิจเหล่านี้ในฐานะผู้คนรุ่นใหม่ที่เติบโตเร็ว
ประสบความสำเร็จเร็ว ทั้งด้านชื่อเสียงและรายได้
นี่คือปรากฏการณ์ความหมกมุ่นกับตัวเองของคนไทยรุ่นใหม่ที่ดูเหมือนมีความรู้ความสามารถสูงขึ้นกว่าคนรุ่นก่อน
โดยอาจจะทำให้ความสนใจกระแสโลก (อันมีผลต่อยุทธศาสตร์ของสังคมอย่างมาก) ที่รุนแรงและผันแปรน้อยลงไปอย่างน่าเสียดาย