แผนงานขององค์การอุตสาหกรรมป่าไม้หรือ อ.อ.ป. ที่ฝันมากว่า 5 ปี เพื่อที่จะเข้าสู่อุตสาหกรรมผลิตเยื่อกระดาษ
โดยการร่วมมือกับเอกชนไทย มีอันต้องล้มครืนลงอย่างไม่เป็นท่าก่อนที่ทุกอย่างจะเริ่มต้นด้วยซ้ำไป
นับเป็นบทเรียนที่น่าจดจำอย่างยิ่งแก่หน่วยงานของรัฐ ที่ไม่สามารถสร้างอำนาจต่อรอง
และการผูกมัด โดยปล่อยให้ฝ่ายตนเป็นเพียงผู้รับการกระทำและเฝ้ารอเท่านั้น
ทั้งๆ ที่น่าจะสร้างอำนาจต่อรองและความแน่นอนในการร่วมมือได้ดีกว่านี้อีกมากมายนัก
เป็นที่เข้าใจกันว่าโครงการร่วมมือระหว่าง อ.อ.ป. กับภาคเอกชนในโครงการผลิตเยื่อและกระดาษนั้น
เริ่มแรกเมื่อราวปี 2532 มาจากการที่บริษัท สวนกิตติ มีปัญหาเรื่องการหาพื้นที่เพื่อทำสวนป่ายูคาลิปตัส
จึงมีแนวคิดที่จะอาศัยที่ดินซึ่ง อ.อ.ป. ได้รับการอนุมัติจากกรมป่าไม้ให้เข้าทำการปลูกป่าจำนวนนับแสนไร่
แม้ขณะนั้นบริษัท สวนกิตติ จะมีที่ดินปลูกป่ายูคาลิปตัสอยู่แล้วหลายหมื่นไร่ก็ตาม
แต่เมื่อไม่เพียงพอประกอบกับการหาที่ดินในปริมาณที่มากมายเช่นนั้นเป็นเรื่องยากลำบาก
จึงมีการเจรจากันเพื่ออาศัยพื้นที่ แต่ที่สุดการเจรจาคืบหน้าถึงขนาด อ.อ.ป.
มีโครงการหาเอกชนเพื่อทำโรงงานผลิตเยื่อและกระดาษ
ที่สุด โครงการโรงงานเยื่อกระดาษที่ อ.อ.ป. จะร่วมกับเอกชนครั้งนี้ตั้งวงเงินลงทุนไว้ที่ประมาณ
4,200 ล้านบาท โดยอ.อ.ป.ถือหุ้น 32% บริษัท แอ๊ดวานซ์ อะโกร จำกัดถือหุ้น
29% บริษัท เยื่อกระดาษสยาม จำกัด ซึ่งเป็นบริษัทในเครือปูนซิเมนต์ไทยถือหุ้น
29% และบรรษัทเงินทุนอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ถือหุ้น 10% แต่โครงร่างข้างต้นนั้นไม่อาจจะเป็นจริงได้
เมื่อบริษัท แอ๊ดวานซ์ อะโกร แจ้งการถอนตัวที่จะเข้าร่วมโครงการ โดยอ้างว่าฝ่ายตนเองไม่มีความพร้อม
เพราะลงทุนในโครงการส่วนของตนเองมากมายอยู่แล้ว หรืออาจเป็นว่าปัญหาที่ประสบได้คลี่คลายไปแล้ว
จึงมิต้องห่วง และไม่จำเป็นต้องเข้าร่วมโครงการกับ อ.อ.ป.
ขณะที่บริษัท เยื่อกระดาษสยาม หายเงียบไปเฉยๆ จนเลยกำหนดการตอบรับการร่วมทุน
เมื่อสิ้นเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา
จึงเท่ากับว่าเอกชนทั้งสองรายที่ดำเนินธุรกิจอุตสาหกรรมผลิตเยื่อและกระดาษอยู่แล้ว
ตัดสินใจฝังโครงการนี้
"รู้สึกปวดร้าวมาก กับความไม่แน่นอนของเอกชนไทย เพราะเป็นเวลาเกือบ
3 ปีที่ อ.อ.ป. ร่วมผลักดันกับแอ๊ดวานซ์ อะโกร และเยื่อกระดาษสยาม แต่ก็ถอนตัวทั้งที่ทุกอย่างลงตัวหมดแล้ว
มันเป็นบทเรียนสำหรับ อ.อ.ป. ในการให้โอกาสเอกชนไทยร่วมทุนในโครงการ และเป็นเหตุทำให้โครงการต้องล่าช้าออกไป"
วินัย ทรัพย์รุ่งเรือง รองผู้อำนวยการ องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ กล่าวถึงความรู้สึกต่อสิ่งที่เกิดขึ้น
ทางด้านแอ๊ดวานซ์ อะโกร ดร.วีรพงษ์ รงมางกูร ประธานกรรมการบริหารได้กล่าวว่า
เหตุที่บริษัทตัดสินใจถอนตัวออกจากโครงการเยื่อกระดาษของ อ.อ.ป. เนื่องจากโครงการดังกล่าวล่าช้ามาก
ประกอบกับบริษัทเองมีโครงการลงทุนในธุรกิจเยื่อและกระดาษหลายโครงการ จึงมีปัญหาขาดแคลนบุคลากรที่จะมาดูแลโครงการเยื่อกระดาษของ
อ.อ.ป. จึงตัดสินใจถอนตัวดังกล่าว แต่ก็คาดว่าโครงการของ อ.อ.ป. จะยังมีนักลงทุนรายอื่นสนใจเข้าร่วมอยู่
สำหรับความคืบหน้าล่าสุดของโครงการเจ้าปัญหานี้ มีแนวโน้มว่าความฝันที่ตั้งใจไว้แต่ต้นจะต้องปรับเปลี่ยนแนวทางออกไป
และก็ไม่แน่ใจว่าจะสัมฤทธิ์ผลขึ้นมาได้หรือไม่
วินัย ทรัพย์รุ่งเรือง ได้กล่าวว่า หลังจากที่เอกชนไทยปฏิเสธการร่วมทุนแล้วนั้น
ทาง อ.อ.ป. ได้ติดต่อไปยังเอกชน 3 ราย ซึ่งครั้งแรกได้เสนอตัวเข้าร่วมการคัดเลือกเพื่อร่วมโครงการดังกล่าวด้วย
แต่ไม่ได้รับการคัดเลือก คือบริษัท KAMYR AB จากประเทศสวีเดน, บริษัท AHLSTROM
จากประเทศฟินแลนด์ และบริษัท ดูโก้ อินเตอร์เนชั่นแนล ซึ่งเป็นบริษัทค้าเยื่อและกระดาษในประเทศไทยให้กลับเข้ามาเจรจาร่วมทุนกับ
อ.อ.ป. อีกครั้ง
แต่การติดต่อกับทั้ง 3 รายอย่างไม่เป็นทางการ ชัดเจนว่าทั้งหมดนั้นได้ปฏิเสธการร่วมทุน
"อ.อ.ป. เข้าใจดีว่าบริษัทเหล่านั้น เคยเสียโอกาสมาแล้วครั้งหนึ่ง
จึงไม่อยากที่จะเสียเวลาอีก การประกาศหาผู้ร่วมทุนใหม่จึงเป็นเรื่องที่ต้องนำมาพิจารณากันอีกครั้ง
ซึ่งคิดว่าไม่น่าจะเป็นไปได้เสียแล้ว เพราะต้องใช้เวลาพิจารณาหลายขั้นตอน
เนื่องจากต้องเป็นไปตาม พ.ร.บ.การร่วมทุนภาครัฐและเอกชน นั่นหมายความว่าจะต้องเริ่มต้นพิจารณาโครงการใหม่ทั้งหมด"
ทางออกที่เป็นไปได้มากที่สุดในขณะนี้ก็คือ ถ้าไม่สามารถหาผู้ร่วมทุนในโครงการเยื่อกระดาษได้
อ.อ.ป. ก็จำเป็นที่จะต้องหันไปสู่อุตสาหกรรมแปรรูปไม้เพื่อเป็นวัสดุที่ใช้ในการก่อสร้างที่อยู่อาศัยแทน
โดย อ.อ.ป.จะเป็นผู้ป้อนวัตถุดิบคือไม้ให้กับผู้ร่วมทุน
จากจุดเริ่มต้นจนถึงบทสรุปของโครงการเยื่อและกระดาษที่อ.อ.ป.เฝ้าแต่ฝันมาเนิ่นนานนั้น
ดูเหมือนว่า ได้กลายเป็นการเตะถ่วงแบบสบายหัวเกือกของภาคเอกชน ที่รู้ซึ้งถึงกลไกของภาครัฐดีว่าจะทำอะไรก็ติดขัดไปหมดกับโครงการใหญ่ๆ
เหล่านี้
ฝังโครงการคราวนี้ไว้ ไม่รู้อีกกี่ปีจึงจะเริ่มต้นใหม่ได้
เกมครั้งนี้ ดูง่ายนิดเดียวว่าใครได้ประโยชน์