สิ่งที่ฮัทชิสัน ไม่แตกต่างไปจากคนอื่นๆ ในการเข้าสู่อินเตอร์เน็ต ก็คือ การเริ่มต้นกับ portal web ที่ทุกคนต่างหวังไว้ว่า จะเบิกทางก้าวไปสู่อี - คอมเมิร์ซ

แต่สิ่งที่อาจกิจ สุนทรวัฒน์ ในฐานะของผู้บริหารของฮัทชิสัน เทเลคอม มิวนิเคชั่น กับการบุกเบิกธุรกิจ online business ต้องทำมากกว่านั้น ก็คือ การที่ต้องทำให้ lemonOnline. com เป็นสิ่งท ี่ผู้ใช้อินเตอร์เน็ตต้อง นึกถึงก่อนเป็นอันดับแรกของการเปิดเข้าสู่โลกของอินเตอร์เน็ต เป็นความท้าทาย ที่ portal web ทุกแห่งต้องเผชิญ

lemonOnline.com เป็น portal web ที่ถือกำเนิดขึ้นเมื่อเดือนธันวาคมปีที่แล้ว การเปิดตัวของเว็บไซต์นี้ทำขึ้นในร้านอาหารเล็กๆ แห่งหนึ่งบนชั้น 7 ของห้างมาบุญครองเซ็นเตอร์ ภาพการเปิดตัวครั้งนั้น เป็นความขัดแย้งอย่างสิ้นเชิงกับความใหญ่โตของฮัทชิสัน วัมเปา ที่มีรากฐานธุรกิจใหญ่โตในเกาะฮ่องกง และในอีกหลายประเทศ และในธุรกิจอี-คอมเมิร์ซ ที่ฮัทชิสันกำลังรุกอย่างหนัก

สำหรับเมืองไทยแล้ว ฮัทชิสันวัมเปา มีเพียงการลงทุนในกิจการวิทยุติดตามตัว ที่ฮัทชิสันเข้าร่วมลงทุนกับบริษัทล็อกซเล่ย์เท่านั้น แต่พลังของอินเตอร์เน็ตทำให้ผู้บริหารของฮัทชิสัน เทเลคอมมิวนิเคชั่น ประเทศไทย ต้องเปลี่ยนความคิด

"หลายปีก่อน ผม และคุณชิตชัย (นันทพัทธ์ กรรมการอำนวยการ บริษัท ฮัทชิสัน) ยังเคยนั่งหัวเราะกันเลยตอน ที่อเมริกาออนไลน์แจกแผ่นดิสก์ฟรี ล้านแผ่นไปทั่วอเมริกาว่าเขาคิดยังไงกับการทำแบบนั้น แต่มาวันนี้ผมกลับต้องมานั่งหัวเราะให้ตัวเองว่า เรานี่โง่จริงๆ" อาจกิจเล่าอย่างติดตลก แต่มันหมายถึงเริ่มต้นธุรกิจอีกครั้งของฮัทชิสันในรอบ 8 ปีเต็ม

อาจกิจจัดเป็นหนึ่งในผู้บริหาร ที่เติบโตมากับยุคทองของธุรกิจโทรคมนาคมในเมืองไทย ระยะเวลา 3-4 ปี กับการเป็นประชาคมบนเว็บ ถึงแม้จะเป็นเพียงการหาข้อมูล แต่มันทำให้การเรียนรู้ก้าวข้ามจากธุรกิจโทรคมนาคม มาสู่อินเตอร์เน็ต ที่มีเนื้อแท้ของธุรกิจ ที่แตกต่างกันไม่ยากนัก

อาจกิจหาคำตอบกับธุรกิจอินเตอร์เน็ตจาก เพื่อน ที่เป็นผู้บริหารในวงการไอทีแห่งหนึ่ง ที่ใช้เวลาครึ่งวันเต็มกับการอธิบาย พร้อมกับหนังสือชื่อ digerati ของจอห์น บอกแมน ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับบทสัมภาษณ์ผู้นำในวงการ ไซเบอร์สเปซ 30 กว่าคน ในช่วงปี 1995 ซึ่งเป็นช่วง ที่อินเตอร์เน็ตเพิ่งเริ่มต้น

นอกเหนือจากการท่องเว็บวันละหลายๆ ชั่วโมงแล้ว อาจกิจพบว่า หนังสือเล่มนี้เป็นเแม่แบบที่ดีที่สุดสำหรับเขา ที่ให้แง่มุมเกี่ยวกับธุรกิจบนอิน เตอร์เน็ตกับเ ขาได้มากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นทั้งแนวคิด และวัฒนธรรมของชาวอิน เตอร์เน็ต

"หลังจาก ที่เรามองเห็นโอกาส ผม และคุณชิตชัยก็เริ่มศึกษาธุรกิจอย่างจริงจัง ทั้งเล่น web เข้าไป chat นั่งอ่านหนังสือ เราก็มานั่งคุยกันตลอด ยิ่งคุยเราก็ยิ่งเข้าใจ ยิ่งได้ไอเดีย แล้วเราก็ลองมาสรุปดูว่า มีธุรกิจอะไรบ้าง ที่เราอยากจะทำ"

เป้าหมายหลักของทีมงานอี-คอมเมิร์ซ แต่ก่อนจะไปถึงจุดนั้น เขาจำ เป็นต้องเริ่มต้นด้วย portal web เพราะอี-คอมเมิร์ซจะเกิดขึ้นไม่ได้เลย หาก ไม่มี community ไม่มีสายสัมพันธ์ ที่จะมัดใจผู้ใช้อินเตอร์เน็ต

พวกเขาเลือก ที่จะทำเว็บไซต์ขึ้นมาใหม่ การซื้อเว็บไซต์ เป็นทางเลือกสุดท้ายสำหรับทีมงานนี้ เพราะเขาไม่คิดว่าจะมีเว็บไซต์ไหน ที่มีเนื้อหา ที่สมบูรณ์จริงๆ ยังมี content provider อีกมาก ที่เขาจะรวบรวมมาอยู่ในเว็บไซต์ เหล่านี้ได้

"ปัญหาไม่ใช่เรื่องราคาแพง แต่อยู่ ที่ว่า เราจะต้องมีอะไรในเว็บ lemon- Online บ้าง แต่ผมเชื่อว่า content provider ยังมีอีกมาก เพียงแต่เขายังไม่มี เวทีให้เล่น"

เมื่อทุกอย่างลงตัว ทีมงาน lemonOnline.com ถูกแยกออกจากฮัทชิสัน เทเลคอมมิวนิเคชั่นมาอยู่เป็นเอกเทศ สำนักงานของ ที่นี่ คือ ออฟฟิศเล็กๆ บนชั้น 23 อาคารพีเอ็ม ถนนดินแดง

นอกเหนือจากอุปกรณ์สำนักงานทั่วไปแล้ว มีคอมพิวเตอร์ประจำทุก ที่นั่ง ระบบภายในของสำนักงานเล็กๆ แ ห่งนี้ วางโครงข่ายด้วยคู่สายความเร็ว 120 K สำหรับการต่อเชื่อมเข้าสู่อินเตอร์เน็ต พร้อมกับการมีเตียงโซฟา ห้องอาบน้ำแล้ว เตาไมโครเวฟ จะเป็นอุปกรณ์ชิ้นต่อไป ที่จะซื้อหามาไว้ ที่ ออฟฟิศแห่งนี้ เพราะ ที่นี่ทุกคนไม่มีเวลาเข้าออกงาน ทุกคนจะกลับบ้านต่อ เมื่องานเสร็จเท่านั้น

อาจกิจตัดสินใจย้ายจากการบริหารงาน และดูด้านการตลาดให้กับวิทยุติดตามตัว ฮัทชิสัน มาอยู่ ที่เลมอนออนไลน์เต็มตัว หลังจากเว็บไซต ์นี้ออกสู่ตลาดได้ 2 เดือนเต็ม

"ผมชอบตรง ที่ สตีฟ เคสบอก ว่าความสำเร็จของเอโอแอล มาจาก หลายเหตุผล คือ ต้องเชื่อว่ามันเกิดได้ แต่อย่างแรก ที่ต้องเลยก็คือ ชีวิตต้องอยู่กับมัน"

อาจกิจเชื่อใน "วิถีทาง" ของธุรกิจบนอินเตอร์เน็ต ความสำเร็จของอะเม ซอน ยาฮู อเมริกาออนไลน์ ยังคงเป็นบทเรียนสำคัญ เพราะมันหมายถึงการสร้างความเข้าใจธุรกิจได้อย่างลึกซึ้ง

นอกเหนือจากอาจกิจ และสุริยา โอษฐ์นภาพร Chief Technologist ที่ เคยทำงานคอมพิวเตอร์ ที่สหรัฐอเมริกา 10 ปีเต็มที่จัดว่าเป็นรุ่นอาวุโสที่สุด ของเลมอนออนไลน์ ทีมงาน ที่เหลืออีก 9-10 คน ล้วนแต่เป็นนักศึกษาจบ ใหม่ ที่เพิ่งเดินออกจากรั้วมหาวิทยาลัย หรือไม่ก็เพิ่งเรียนจบได้ไม่เกิน 2 ปี

"ข้อดีของการรับคนรุ่นใหม่ก็คือ เขาจะไม่ยึดติดกับการทำงานรูปแบบเก่าๆ โปรแกรมเมอร์ต้องไม่มีคำว่าเสียดายกับการที่โปรแกรม ที่เขาเพิ่งทำมา ได้ 2 วันก็ต้องถูกเปลี่ยนแล้ว"

lemonOnline.com ถูกสร้างมา ด้วยพื้นฐานแนวคิด ที่ว่า portal web จะ ต้องมีองค์ประกอบทั้ง 3 ส่วน 1. content 2. คอมมูนิตี้ และ 3. utility หรือ เครื่องมือในการเข้าถึงข้อมูล

นั่นหมายถึง การที่จะต้องมีบริการพื้นฐานอีเมล มีห้อง chatroom มี ฐานข้อมูลที่มีขนาดใหญ่ และมีความหลากหลาย มี search engine ที่ สามารถเข้าถึงแหล่งข้อมูลได้ง่ายที่สุด

จะว่าไปแล้ว portal web อื่นๆ ก็ มีแนวคิด ที่ไม่ต่างกับ lemonOnline นักทั้งในแง่ของความหลากหลายของข้อมูล และเทคโนโลยี ที่หาซื้อกันได้ เหมือนๆ กันการสร้าง portal web จึงไม่ต่างไปจากการทำ "สินค้า และบริการ" ออกวางตลาด ขึ้นอยู่กับว่าใครจะเข้าถึงความต้องการของตลาดได้มากกว่ากัน ซึ่งก็ไม่ต่างไปจากการค้าขายในโลกธุรกิจยุคเก่านัก ต่างกัน ที่รายละเอียดเท่านั้น

อาจกิจ และทีมงาน ตอบโจทย์เหล่านี้ในเรื่องของ utility ด้วยบริการเล มอน โพสต์แมน บริการส่งภาพ และข้อความ ติดแสตมป์ภาพของผู้ส่ง และบริการ search engine ที่ใช้ชื่อว่า thaisearch 2000 ซึ่งจับมือกับห้องสมุด มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ในการพัฒนาบริการนี้ขึ้นมา

นอกเหนือจากแชทรูมแล้ว เลมอนเฟรสด์ หรือการให้ผู้ใช้สร้างไฟล์ ประวัติส่วนตัว เพื่อหา เพื่อนใหม่ทางออนไลน์ ก็คือ คำตอบของโจทย์ในเรื่องการ สร้าง community

เนื้อหา หรือ content ถูกแบ่งเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับผู้หญิง หมอดู สัตว์ เลี้ยง ภาพยนตร์ กีฬา ข้อมูลเหล่านี้บางส่วนสร้างขึ้นโดยทีมงาน แต่บางส่วน ใช้วิธีจับมือกับพันธมิตร ที่ชำนาญเฉพาะด้าน ซึ่งเงื่อนไขของการร่วมมือก็แตกต่างกันไป

อาจกิจเล่าถึงกรณีการทำข้อมูลในเรื่องสัตว์เลี้ยง ที่เนื้อหาใหม่ ที่ออกมา หลังเปิดตัว เป็นการร่วมมือกับทีมสัตวแพทย์กลุ่มหนึ่ง ที่มีนายกสมาคมสัตวแพทย์เป็นหัวเรือใหญ่ เป็นผู้รับผิดชอบเนื้อหาเกี่ยวกับหน้านี้โดยเฉพาะ

คว ามแตกต่างอีกด้านหนึ่งของโลกธุรกิจในอดีต กับโลกของอินเตอร์เน็ต ที่ต้องการความร่วมมือมากกว่าปกติอาจกิจรู้ดีว่า หากเขาต้องการ contentที่ดี และหลากหลาย เขาทำเองทั้งหมดไม่ได้ แต่ต้องอาศัยความร่วมมือจาก แหล่งข้อมูลในรูปแบบ ที่แตกต่างกันไป

อาจกิจเล่าว่า การเลือก content มาจากพื้นฐานทั่วไป นั่นก็คือ การศึกษาจากเว็บไซต์ต่างประเทศ และนำมาประเมินว่า เว็บไซต์เมืองไทยควรจะมีอะไร และควรประกอบไปด้วยอะไร แต่สิ่งที่อาจกิจ และทีมงานต้องทำต่อจากนั้น ก็คือ การสร้างฐานข้อมูลเหล่านั้น ประยุกต์ให้ออกมาเป็น content ที่ปรากฏอยู่บนหน้าจอ

เขาเริ่มกระบวนการนี้จากการวางรากฐานความต้องการของตลาด จากนั้น จึงเป็นเรื่องของโปรแกรมเมอร์ ที่จะต้องนำแนวคิดเหล่านี้กลั่นออกมาเป็น content ที่อยู่บนหน้าจอ content หมอดู คือ ตัวอย่างที่ดีที่สุดสำหรับเรื่องนี้

"ก่อนจะทำเขาต้องมาศึกษาข้อมูลก่อน อย่างทำเรื่องหมอดู ต้องมาศึกษาข้อมูลก่อน ว่า ที่เราให้หมอดูเขียน ข้อมูลมาให้ จากนั้น โปรแกรมเมอร์ก็ต้องมาศึกษารายละเอียดทั้งหมดก่อน และถึงมาเลือกว่า ใช้โปรแกรมอะไรจะ เหมาะสม"

โปรแกรมเมอร์ของ ที่นี่จึงถูกเรียกว่า โปรดิวเซอร์ เพราะหน้าที่ของคนเหล่านี้ไม่ใช่แค่การออกแบบโปรแกรม แต่จำเป็นต้องเข้าใจ content ก่อน และต้องดีไซน์ได้ด้วย

ทุกวันนี้ เลมอน แอสโตร มีคนเข้าดูเป็นอันดับ ที่ 2 รองจาก อีเมล สิ่งที่ทีมงานนี้ทำก็คือ ครอบคลุมตั้งแต่ ลูกแก้ว เซียมซี ไพ่ยิปซี ซึ่งก่อนจะมาเป็นเนื้อหาเหล่านี้ อาจกิจเองก็ใช้เวลาปีกว่าในการเข้าไปศึกษาเกี่ยวกับการดูหมอในอินเตอร์เน็ตมาแล้วปีกว่า

การโปรโมตเว็บไซต์เป็นสิ่งที่ขาด ไม่ได้สำหรับ portal web เพราะหาก website ดีเพียงใด ข้อมูลน่าสนใจเพียงใดก็ไม่มีความหมาย หากไม่มีใครรู้ จักเว็บไซต์ อาจกิจใช้วิธีแจก phone pad หรือแผ่นหอมติดโทรศัพท์ จำนวน 10,000 แผ่น ไปตามมหาวิทยาลัยต่างๆ ทั่วกรุงเทพฯ

"เราพบว่ามันได้ผล เพราะมันสร้างทราฟฟิกจากวันแรกที่เริ่มต้นด้วย จำนวน page view หลักพัน เพิ่มขึ้นเป็นหลัก 2 หมื่นต่อวัน ในช่วง ที่เราแลก phone pad"

หลังจากแผนโปรโมตครั้งแรกได้ผล การโปรโมตครั้งต่อไปก็เริ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โฆษณาลงบนสื่อวิทยุ ตามคลื่น ที่เป็นสถานีวัยรุ่น ซึ่งเป็นผู้เล่นตัวจริงในอินเตอร์เน็ต

ทุกวันนี้ lemonOnline.com ใช้เงินลงทุนไปแล้ว 10 ล้านบาท จากงบ ประมาณ ที่ตั้งไว้ 20 ล้านบาท สร้างเนื้อหา 6,625 หน้า มีคนเข้ามาเยี่ยมชม 1 แสน page view ต่อวัน คือ สิ่งที่สร้างความเชื่อมั่นในช่วงเริ่มต้นให้กับทีมงาน เลมอนออนไลน์ได้ไม่น้อย

เพราะสิ่งที่จะตามมาก็คือ เม็ดเงินจากโฆษณาบนเว็บ ที่คาดว่าจะเริ่มได้ ในอีก 1-2 เดือนข้างหน้า จากทราฟฟิกของผู้ชม และจากประเภทของข้อมูลที่พยายามจัดหมวดหมู่เอาไว้

สำห รับอาจกิจแล้วเนื้อหาเหล่านี้เป็นเพียงแค่ 1 ใน 5 ของเนื้อหา ที่จำเป็นที่จะ core content และ core utility เท่านั้น เป้าหมายของเขาคือ การที่ต้องมี content ออกใหม่ทุกเดือน

"มันมี 2-3 อย่างที่เป็นวัฒนธรรมของการทำธุรกิจอินเตอร์เน็ต อย่างแรกเลย คุณไม่มีศักดิ์ศรี อย่างที่สองไม่มีการเหลียวหลังกลับมาดูของเก่าคุณ ต้องมองไปข้างหน้า ไม่ว่าจะสำเร็จอะไรมา รู้แต่ว่าสำเร็จเพราะอะไรก็พอ ไม่ ต้องหันกลับไปชื่นชม หรือเสียใจ มันไม่มีเวลา"

และนั่นหมายถึงความพร้อมสำหรับการเปลี่ยนแปลง ที่จะเกิดขึ้นตลอด ในโลกของอินเตอร์เน็ต

โครงสร้างหน้า lemonOnline จะถูกเปลี่ยนแปลงไปตลอด ในช่วง 3 เดือนแรก การเปลี่ยนแปลงนี้ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะช่วงเทศกาลสำคัญๆ แต่ หมายถึงการปรับปรุงอีกครั้ง เพื่อแก้ไขจุดอ่อนต่างๆ

"บางหน้าการที่คนดูน้อย ก็ไม่ได้หมายความว่า content ไม่ดี แต่เป็น เพราะ navigator ไม่ดี หรืออาจจะไปถูกซุกเอาไว้ หรือไปอยู่ตรง ที่คนไม่ค่อยเห็น"

การทำธุรกิจอินเตอร์เน็ต ข้อแรกเลย หยุดนิ่งไม่ได้ อย่าหวังว่าทำสินค้า อะไรมาแล้ว คนอื่นจะทำตามไม่ได้ เทคโนโลยี ซื้อหากันได้ แต่จะต้องขึ้นอยู่กับว่าใครจะตอบโจทย์ทางการตลาดได้ถูกต้องกว่ากัน

อาจกิจเชื่อว่า ภายในปีสองปีนี้ บริษัทข้ามชาติ ที่เป็นผู้เล่นตัวจริงในสนามนี้จะต้องเกิดขึ้นแน่ในช่วงปีนี้หรือปีหน้า แต่ไม่ว่าบริษัทข้ามชาติเหล่านี้ จะมาเป็นคู่แข่ง หรือมาเป็นพันธมิตร สิ่งที่สำคัญที่สุดก็คือ การสร้างแกนของ ธุรกิจ

ทีมงานบางส่วนของเลมอนออนไลน์ กำลังถูกส่งไปเรียนเกี่ยวกับ Tool ในต่างประเทศ เพื่อเรียนรู้ในการที่จะซื้อ และนำกลับมาพัฒนาใช้งานในบริษัท

นี่คือ ภารกิจ ที่เพิ่งเริ่มต้นเท่านั้น !