ที่มาของปัญหาพฤติกรรมองค์กรหนึ่ง ๆ ถ้าจะพิจารณาให้ถ่องแท้ส่วนใหญ่จะขึ้นอยู่กับผู้นำองค์กรนั้น
ในบริษัทชลประทานซีเมนต์ คุณหญิงลลิลทิพย์ ธารวณิชกุล เป็นประธานกรรมการและผู้กุมอำนาจถือหุ้นใหญ่
คุณหญิงลลิลทิพย์เกิดมาบนกองเงินกองทอง ในตระกูลผู้ดีเก่าอย่าง "วิจิตรานนท์"
ซึ่งมีทรัพย์สินมากล้น และเป็นแลนลอร์ดหนึ่งที่ถือครองที่ดินซอยทองหล่อเกือบทั้งซอย
"แม้แต่บุญชู โรจนเสถียรก็ยังเคยเช่าบ้านพวกวิจิตรานนท์อยู่สมัยก่อนโน้น"
ผู้ดีเก่าในสังคมไทยคนหนึ่งเล่าให้ฟัง
บิดาของคุณหญิงลลิลทิพย์ชื่อ พระยานิพนธ์วิจิตรานนท์ ร้านหนังสือนิพนธ์แถวสี่กั๊กพระยาศรีก็เป็นของพวกนี้
พระยานิพนธ์มีภรรยาสองคน สองคนแรกเป็นพี่น้องและอยู่กันอย่างเปิดเผยส่วนคนที่สามไม่เปิดเผย
พระยานิพนธ์สิ้นชีวิตพร้อมกับภรรยาคนแรกซึ่งชื่อแก้ว จากระเบิดสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง
ในบรรดาลูก ๆ ที่มีบทบาทอยู่ในธุรกิจ ว่าไปแล้วคุณหญิงลลิลทิพย์เปรียบเสมือนเสาหลักของตระกูลวิจิตรานนท์
คุณหญิงลลิลทิพย์เดิมชื่อ "ส่องศรี" เป็นบุตรคนที่สองของพระยานิพนธ์
คุณหญิงมีพี่ชายคนโตชื่อสุสุทธิ์ วิจิตรานนท์ ที่เคยมีบทบาทเป็นกรรมการและผู้จัดการฝ่ายอาวุโสธนาคารเอเชียทรัสต์และกิจการในเครือต่าง
ๆ
รองจากคุณหญิงลลิลทิพย์ลงมาเป็นน้องชายชื่อ ศิริ วิจิตรานนท์ ชื่อเล่นว่า
"ถึก" ซึ่งเคยทำงานที่ธนาคารอเมริกาและธนาคารกรุงศรีอยุธยา เคยมีบทบาทในฐานะกรรมการรองผู้จัดการใหญ่ในธนาคารเอเชียทรัสต์
แต่ต่อมาได้ถูกลดบทบาทลง เนื่องจากการตัดสินใจผิดพลาด ในกรณีพิจารณาโครงการซื้อธนาคารแห่งหนึ่งที่เกาะสเตตัน
ในนิวยอร์ค ซึ่งเมื่อซื้อแล้วก็ถูกธนาคารกลางสหรัฐฯสั่งให้รวมกับธนาคารที่ใหญ่กว่า
เพื่อแก้ปัญหาสภาพคล่องซึ่งธนาคารแห่งนั้นมีปัญหานี้มานานแล้ว
"ก็เลยทำให้กลุ่มของจอห์นนี่ มา กลายเป็น SITTING DUCK ในกรรมการชุดใหม่ไป
จะขายหุ้นออกก็ไม่มีใครซื้อ นี่เลยเป็นสาเหตุหนึ่งที่ให้ศิริถูกลดบทบาทลง"
แหล่งข่าวในวงการแบงก์ต่างประเทศชี้แจงให้ฟัง
ส่วนน้องชายอีกคนที่มีบทบาทในชลประทานซีเมนต์ก็คือ นิรันดร์ วิจิตรานนท์หนุ่มหนวดงาม
ซึ่งดึงเอาเพื่อนสนิทอย่าง ณรงค์ จุลชาติเข้ามาช่วยบริหารงานในบริษัทชลประทานซีเมนต์หลังจากทีมผู้บริหารชุดเดิม
คือ ดร.รชฎ กาญจนวณิชย์ กับ นพ.สมภพ สุสังกรกาญจน์ลาออก
"นิรันดร์เป็นคนเฉย ๆ แบบตามน้ำ พี่ว่าอย่างไรก็ว่ากัน" แหล่งข่าวเล่าให้ฟัง
นอกจากนี้ คุณหญิงลลิลทิพย์ยังมีน้องสาวอีก 4 คน ที่บางคนก็อยู่ต่างประเทศ
และมีคนหนึ่งที่เป็นภรรยาบริษัทณรัล ซึ่งเป็นเอเย่นต์เปอโยต์หลานหลวง
คุณหญิงลลิลทิพย์เป็นศิษย์เก่าราชินี เช่นเดียวกับน้องสาวทุกคน
"พวกน้อง ๆ กลุ่มพี่ตุ้ม (คุณหญิงลลิลทิพย์) มาก เพราะพี่ตุ้มเป็นคนเจ้าระเบียบอย่างสูง
ใครกระโดดโลดเต้นหรือทำอะไรเก้งก้างอยู่ พอรู้ว่าพี่ตุ้มจะมาทุกอย่างก็เข้ารูปเข้ารอยหมด"
อดีตดาวสังคมรุ่นน้องคุณหญิงลลิลทิพย์เล่าให้ฟัง
ความเป็นคนเจ้าระเบียบและหยิ่งในความเป็นผู้ดีเก่าของตนนั้น ถูกแสดงออกในหลายลักษณะตั้งแต่การที่บุตรเขยสมัยที่ยังเป็นว่าที่ยังต้องคลานเข้าไปหา
จนถึงการไม่มีการคบหาสมาคมกับคนในหมู่วงการนักธุรกิจ
หรือเมื่อคราวคุณหญิงลลิลทิพย์ไปคุมชลประทานซีเมนต์เต็มที่ ก็เริ่มให้กลุ่มพนักงานบริหารของชลประทานซีเมนต์ใส่เครื่งแบบเป็นชุดพระราชทานสีฟ้ากันหมด
พนักงานกลุ่มบริษัทในเครือต่าง ๆ ล้วนแล้วแต่ต้องมีเครื่องแบบทั้งสิ้น
ขณะเดียวกันความเป็นเจ้าทิฐิก็ถูกแสดงออกอย่างมากในกรณีการต่อสู้ที่แพ้ไม่เป็น
"คุณหญิงเป็นคนใจเด็ด ถ้าจะสู้แล้วก็ถึงไหนถึงกัน ไม่ต้องพูดกันมาก
ดูอย่างการงัดกับกลุ่มหมอสมภพและดร.รชฎ ในกรณีชลประทานซีเมนต์ก็แล้วกัน"
สำหรับคนที่ทำงานเก่าแก่ของบริษัทชลประทานซีเมนต์เรื่องนี้เล่ากันว่า
"คุณหญิงลลิลทิพย์ถึงกับเปิดกำปั่นที่เก็บเงินสดไว้ที่บ้านขนออกมากว้านซื้อหุ้นอย่างเต็มที่"
เหตุการณ์นี้เกิดเมื่อเดือนเมษายน - พฤษภาคม 2525 เพื่อโค่นล้มกลุ่มหมอสมภพ
และดร.รชฎ
และล่าสุดกรณีความขัดแย้งเชิงการบริหารแบบอนรักษ์นิยมของคุณหญิง ได้สร้างอึดอัดใจต่อคนหนุ่มอย่างวราวุธ
วงศ์วิเศษ บุตรเขยคุณหญิงที่ไม่สามารถขยายกิจการได้ จนในที่สุดได้ลาออกจากตำแหน่งกรรมการผู้จัดการทั่วไปบริษัทชลประทานซีเมนต์เมื่อกลางเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา
ปฏิกริยาของคุณหญิงต่อเรื่องนี้รุนแรงมาก
"ถือว่าพวกนี้เป็นขบถ คุณหญิงบอกยอมไม่ได้ถึงจะปิดโรงงานก็ต้องทำ"
แหล่งข่าวระดับสูงเล่าให้ฟังระหว่างเกิดสถานการณ์ประท้วงของคนงานโรงปูนนับร้อย
คุณหญิงลลิลทิพย์มีบุตรชายคนเดียวและมีบุตรสาวสองคนที่เกิดจากจอห์นนี่ มา
หรือวัลลภ ธารวณิชกุล "ตอนแรกคุณหญิงไม่ชอบจอห์นนี่ มา เพราะเขามีภรรยาคนจีนอยู่แล้ว
แต่พระยานิพนธ์ให้แต่งกับจอห์นนี่ ซึ่งได้เลิกกับภรรยาเก่ามาแต่งกับคุณหญิง"
บุตรชายคนโตชื่อ ทินกร ธารวณิชกุล แต่งงานแล้วและรักการเล่นรถเป็นชีวิตจิตใจ
ปัจจุบันได้หลบหนีคดีอยู่ต่างประเทศ ขณะที่เกิดคดีฟ้องร้องธนาคารเอเชียทรัสต์
โดยขณะนั้นทินกรมีฐานะเป็นกรรมการผู้จัดการใหญ่
นอกจากนี้ คุณหญิงลลิลทิพย์ยังมีบุตรสาวสองคน คนหนึ่งชื่อ "เมธินี"
แต่งงานแล้วหย่าและแต่งใหม่กับสถาปนิกชื่อ ดิสสกร กุนธร เมธินีมีบทบาทสำคัญในฐานะผู้จัดการอาวุโสฝ่ายกิจการสาขาของธนาคารเอเชียทรัสต์ก่อนธนาคารล้ม
อีกคนเป็นลูกสาวคนสุดท้อง ชื่อ "นุช" แต่งกับวราวุธ หรือ "ป้อม"
บุตรชายพลโทปุ่น วงศ์วิเศษ ซึ่ปงระสบเหตุต้องมีอันลาออกจากตำแหน่งประธานบริหารพร้อมกับลูกชาย
- วราวุธที่เป็นกรรมการผู้จัดการทั่วไป
"เป็นธรรมดาที่ลูกเขยกับแม่ยายจะไม่ค่อยถูกกัน ยิ่งมีเรื่องผลประโยชน์ทางธุรกิจเข้าไปเกี่ยวข้อง
ยิ่งทำให้อีกฝ่ายระแวงแคลงใจ" แหล่งข่าวเล่าให้ฟัง ถึงกระนั้นทุกวันนี้วราวุธก็ยังคงพำนักที่บ้านซอยทองหล่อ
บริเวณรั้วเดียวกับบ้านแม่ยาย
คุณหญิงลลิลทิพย์เป็นคนชอบสะสมอัญมณีเป็นอย่างมาก รักสวยรักงาม และมีคฤหาสน์สามฤดูอันงดงามที่พัทยา
โดยครั้งหนึ่งเคยจัดงานฉลองงานวันเกิดของคุณหญิงลลิลทิพย์ ซึ่งจัดที่แห่งนี้ด้วย
และในวันที่ 1 ตุลาคมที่จะถึงนี้คุณหญิงก็จะมีอายุครบ 60 ปี
ตระกูลวิจิตรานนท์เมื่อสมัยซอยทองหล่อหลังสงครามโลก เป็นตระกูลที่พยายามรักษาความเป็นผู้ดีที่ได้รับอิทธิพลมาจากผู้ดีอังกฤษ
เช่น จะต้องมีการดื่มน้ำชากันตอนบ่าย ๆ โดยจัดกันเป็นที่ ๆ หรือเช้า ๆ ก็จะมีคนเห็นศิริ
วิจิตรานนท์ ขี่ม้าเทศเล่นในซอยหรือไปแข่งม้าที่ซอยอารีย์
"พวกนี้ไม่รู้ว่าโลกเปลี่ยนไปเร็วแค่ไหน และทุกวันนี้การแข่งขันมัน
TOUCH มาก การบริหารอะไรที่ยังใช้แบบ ARISTOCRATIC STYLE หรือ FAMILY อยู่นั้น
มัน SURVIVE ไม่ได้แล้ว ทุกวันนี้การค้าขายเป็นเรื่องของการวิ่งเข้าหาลูกค้า
ยกมือไหว้ลูกค้า ถ้าคุณมัวยโสอยู่เหมือนเดิม คุณก็ขายกันในกลุ่มคุณเอง และถ้าคุณไม่แข็งจริง
คุณก็จะต้องนั่งอกแตกเหมือนที่พวกเขาเจอกันอยู่เวลานี้"
สำหรับคุณหญิงลลิลทิพย์ ถึงเวลานี้สมบัติชิ้นสุดท้ายของเธอที่เหลืออยู่ในชลประทานซีเมนต์นับวันจะอยู่ในฐานะที่เล็กลง
ๆ มิใช่เพราะความหวาดระแวงและหวงอำนาจแบบไม่ลืมหูลืมตาหรอกหรือ ที่ทำให้ในที่สุดต้องประสบชะตากรรมเช่นนี้