ลึกล้ำเหนือคำว่า "แลก"

ลึกล้ำเหนือคำว่า "แลก"

โดย น้ำค้าง ไชยพุฒ
นิตยสารผู้จัดการ( ธันวาคม 2549)

กลับสู่หน้าหลัก

แลกเปลี่ยนสินค้าและสิ่งของที่ต้องการผ่านเว็บไซต์ แนวความคิดเก่าที่กลับมาใหม่และโดดเด่นด้วยเทคโนโลยี จนเวลานี้ต้องจับตามอง

คงจะไม่มีเหตุผลอะไรซับซ้อนนัก ที่จะมีใครสักคนคิดค้นหรือนำเทคโนโลยีสมัยใหม่เข้ามาแทรกตรงกลางระหว่างคนยื่นหมู และคนยื่นแมว ในกรณีที่ต้องการแลกเปลี่ยนสินค้าและสิ่งของซึ่งกันและกัน หากไม่ใช่เพราะว่าต้องการให้ทั้งสองไม่ต้องพบหน้าแต่ก็สามารถทำการแลกเปลี่ยนของกันได้อย่างสะดวกใจ

ดังเช่นคำกล่าว "ใครใคร่ค้าช้างค้า ใครใคร่ค้าม้าค้า" อันเป็นข้อความที่ปรากฏบนหลักศิลาจารึกของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ที่ได้กลายเป็นหลักฐานชิ้นสำคัญให้ลูกหลานอาจจะพอจินตนาการและเห็นภาพของการค้าขายของคนไทยในสมัยโบราณได้เป็นอย่างดี

และหากจะเป็นเช่นนั้นจริง การเกิดขึ้นของเว็บไซต์ศูนย์กลางในการแลกเปลี่ยนสิ่งของอย่าง www.ozonebarter.com ก็ดูเหมือนจะมีเป้า ประสงค์ของการก่อ ตั้งไม่ผิดเพี้ยนไปจากเหตุผลเดียวกัน

www.ozonebarter.com เป็นกรรมสิทธิ์อันชอบธรรมของบริษัท XO Company Limited ในประเทศนิวซีแลนด์ เกิดขึ้นด้วยฝีมือของหนุ่มวัย 30 ต้นๆ ที่ดั้นด้น จากออสเตรเลียมาเปิดกิจการเป็นครั้งแรกถึงนิวซีแลนด์

ความน่าสนใจของ ozonebarter ไม่ได้อยู่ที่การมีเจ้าของบริษัทหนุ่มแน่นหรือหน้าตาเว็บไซต์สวยงาม แต่กลับเป็นการเปิดให้บริการระบบการแลกเปลี่ยนสินค้าและสิ่งของเครื่องใช้บนเว็บไซต์ หรือที่เรียกว่าระบบ e-commerce barter exchange online

แนวความคิดของการทำธุรกิจแลกเปลี่ยนของ ozonebarter คือการให้บริษัท ห้างร้าน และบุคคลทั่วไป เข้าไปสมัครเป็นสมาชิกของระบบการแลกเปลี่ยนสินค้าบนเว็บไซต์ และทำการแลกเปลี่ยนของระหว่างสมาชิกด้วยกัน มีการติดต่อกันผ่านทาง เว็บไซต์เป็นหลัก ยกหูหาเป็นรอง และส่งของ กันตามนัดหมาย โดยที่ไม่ต้องใช้เงินสดในการซื้อสินค้ามาใช้แบบก่อนหน้านี้ ขณะที่สินค้าซึ่งใช้ในการแลกเปลี่ยนก็มักเป็นสินค้าที่องค์กรมีอยู่แล้ว แถมบางครั้งยังเป็นสินค้าเหลือใช้ คงค้าง และไม่สามารถทำอะไรกับมันได้อยู่เป็นทุนเดิม

Daniel Evans ซีอีโอของบริษัทยกตัวอย่างอรรถประโยชน์ของเว็บไซต์แห่งนี้กับ "ผู้จัดการ" ในโอกาสที่ไปเยี่ยมชมการทำธุรกิจแลกเปลี่ยนของบนเว็บไซต์ถึงประเทศนิวซีแลนด์เมื่อปลายเดือนตุลาคมที่ผ่านมาจนเห็นภาพชัดเจนว่า

"เว็บไซต์จะเป็นตัวกลางในการแลกเปลี่ยนของที่แต่ละคนต้องการจะแลกและอยากจะได้ โดยที่ไม่จำเป็นต้องเป็นสิ่งของที่จับต้องได้เท่านั้น เพราะสมาชิกในเครือข่ายมีหลายพันประเภท ยกตัวอย่างในนิวซีแลนด์อย่างเดียวมีประเภทของธุรกิจในเครือข่ายมากกว่า 6,000 ชนิด ทำให้สามารถทำการแลกเปลี่ยนชนิดของสิ่งที่ต้องการได้หลากหลายยิ่งขึ้น"

Daniel ยังยกตัวอย่างกรณีศึกษาของสัตวแพทย์รายหนึ่งที่แลกเปลี่ยนสิ่งที่เรียกว่า "spare time" หรือเวลาสำรองของเธอกับสมาชิกบนเว็บไซต์ หลังจากที่เธอประสบ ปัญหาในการเดินทางไปหาซื้ออาหารสัตว์มาวางขายหน้าร้านของเธออยู่เป็นประจำ

วันหนึ่งเธอตัดสินใจใช้เว็บไซต์ Ozone เป็นสื่อกลางแลกเปลี่ยนเวลาในการตรวจสุขภาพของสัตว์ให้กับเจ้าของสัตว์กับสินค้าอาหารสัตว์ทุกรายการที่เธอต้องการ และปรากฏว่ามีคนที่ต้องการแลกเปลี่ยนสิ่งนั้นกับเธอ บางคนก็เป็นเจ้าของกิจการขายอาหาร สัตว์ที่ต้องการสัตวแพทย์มาตรวจสุขภาพให้กับสัตว์เลี้ยงของตนอยู่แล้ว ไม่เพียงเท่านั้นภายหลังสัตวแพทย์รายนี้ยังแลก spare time กับข้าวของเครื่องใช้ ไปจนถึงเครื่องประดับ เพื่อเพิ่มไลน์ธุรกิจให้กับตัวเองไปด้วยอีกต่างหาก

เช่นเดียวกันกับแนวความคิดของการแลกเปลี่ยนสินค้าระหว่างเครือข่ายสมาชิกแบบอื่นๆ Daniel ให้ภาพของระบบบริการที่จะได้เปรียบจากการแลกเปลี่ยนแบบนี้มากกว่าใครอื่น อาทิ โรงแรมที่ต้องการรถในการรับ-ส่งผู้ใช้บริการห้องพักของตน ที่เปิดให้แลก ห้องพักเฉพาะวันที่พบว่ามักจะว่างอยู่เสมอกับบริษัทรถยนต์รับจ้าง เพื่อขนถ่ายหรือรับส่งผู้โดยสาร ขณะที่บริษัทรถยนต์หรือบริษัททัวร์เจ้าของกิจการรถเช่าก็ได้ห้องพักไปทำ การแลกกับสินค้าหรือสิ่งของอื่นๆ ระหว่างสมาชิกด้วยกันด้วย และโรงแรมก็ได้เวลาของ รถเช่าอย่างที่ต้องการ

Daniel เองแม้จะอยู่ในฐานะซีอีโอของบริษัทที่ทำธุรกิจแลกเปลี่ยนสินค้าออนไลน์ แต่เขาก็กลายเป็นสมาชิกคนหนึ่งที่เข้าไปร่วม กิจกรรมการแลกเปลี่ยนสินค้าด้วยเช่นกัน

ก่อนหน้านี้ Daniel ลงทุนแลกเปลี่ยน สินค้าที่บริษัทมีอยู่กับรถยนต์คันใหญ่กับบริษัทที่เป็นสมาชิกของเว็บไซต์ ซึ่งภายหลังรถยนต์คันดังกล่าวได้กลายเป็นพาหนะสำคัญ ในการทำงานของพนักงาน ozone

หรือแม้แต่ทำการแลกเปลี่ยนสินค้าที่เขามีอยู่ส่วนตัวกับเรือยอชต์ลำสวย และแลก เปลี่ยนอีกต่อระหว่างข้าวของที่มีกับผู้ให้บริการ ตกแต่งภายในเรือยอชต์ ก่อนตัดสินใจทำธุรกิจซื้อมาขายไปเรือลำดังกล่าวในเวลาต่อมา กลายเป็นมูลค่าเพิ่มที่ริเริ่มขึ้นมาและได้รับความสนใจไม่น้อยจากสมาชิกในเครือข่ายของ เว็บไซต์

ไม่นับรวมไอเดียการค้าที่เกิดขึ้นมา จากการแลกเปลี่ยนข้าวของบนเว็บไซต์ที่เขามั่นใจว่าเป็นทางออกที่ดีสำหรับผู้ที่ต้องการบริหารต้นทุนข้าวของที่ยังคงค้างในสต็อก เจ้าของไม่รู้ทางออกที่จะจัดการรับมือต้นทุนที่จมไปนั้นอย่างไร ไปจนถึงการทำให้เงินสด เกิดสภาพคล่องได้เช่นเดิม การแลกข้าวของที่อยากจะได้กลับมากับของที่มีอยู่ในบริษัท จึงไม่เพิ่มภาระให้สภาพคล่องในบริษัท

การทำโฆษณาประชาสัมพันธ์ทางอ้อม ให้สินค้าของตนให้ปรากฏต่อสายตาของคู่ค้าและพันธมิตร เพราะสิทธิ์ของการแสดงสินค้า บนหน้าเว็บไซต์ที่กระจายไปในหลายประเทศ เป็นสิ่งที่สมาชิกจะได้รับ ขณะที่สินค้าของสมาชิกที่มีการแลกเปลี่ยนกันแล้ว ยังมีการจัด อันดับการให้บริการและคุณภาพสินค้า ซึ่งภายหลังต่อมาจะเป็น word of mount หรือการบอกปากต่อปาก ซึ่งเจ้าของธุรกิจทราบกันดีว่าเป็นวิถีทางของการทำการตลาดที่หลายคนอยากได้มาตลอด

บางทีสิ่งที่เกิดขึ้นจากเว็บไซต์แลกเปลี่ยนสิ่งของแบบนี้ ก็ดูเหมือนจะล้ำลึกยิ่งกว่า และไม่สามารถอธิบายความหมายได้เพียงคำสั้นๆ อย่างคำว่า "แลก" เป็นแน่...

กลับสู่หน้าหลัก

ผลงานนี้ ใช้สัญญาอนุญาตของครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลง 3.0 ประเทศไทย