เปิดบ้านศิลปะภาพเขียนแบบโปแลนด์


นิตยสารผู้จัดการ( ตุลาคม 2545)



กลับสู่หน้าหลัก

Zalipie เป็นหมู่บ้านเล็กๆ ทางตอนใต้ของโปแลนด์ที่มีภาพเขียน folk-art ขนานแท้ตามแบบฉบับของโปแลนด์ไว้เชิดหน้าชูตา ทั้งนี้และทั้งนั้นก็เพราะคุณูปการ ของ Felicja Curylo ศิลปินพื้นบ้านผู้สร้างสรรค์ผลงานและจัดกิจกรรมผลักดันจนเป็นที่ยอมรับในระดับประเทศ

Felicja เป็นภรรยาชาวนาธรรมดาๆ คนหนึ่งซึ่งถือกำเนิดเมื่อปี 1903 แต่ก่อนจะลาโลกไปในปี 1974 เธอกลายเป็นวีรสตรี ผู้ใช้เวลาทั้งชีวิตต่อสู้กับความซ้ำซากจำเจของการเป็น "แม่บ้าน" และสามารถก้าวพ้นกำแพงนั้นออกมาได้ทีละก้าวๆ จนประสบความสำเร็จในการจัดการกับบทบาท "ในบ้าน" และ "นอกบ้าน" อย่างราบรื่นเป็นที่ยอมรับทั่วไป

กับบทบาทศิลปินพื้นบ้านนั้น Felicja มีจุดเริ่มต้นเหมือนเด็กทั่วๆ ไปที่หัดวาดภาพตั้งแต่อายุเพียง 10 ขวบมีแม่เป็นครูสอน แต่เธอแตกต่างจากคนอื่นตรงที่จริงจังกับงานศิลปะมาก เมื่ออายุเพียงยี่สิบ กว่าๆ ก็สวมบทบาทเป็นครูสอนภาพเขียนคนสำคัญให้กับเพื่อนผู้หญิงด้วยกันในหมู่บ้านนั้น

ชีวิตของ Felicja ดำเนินไปตามครรลองที่ควรจะเป็น นอกเหนือจากการได้จับพู่กันวาดภาพตามที่ใจรัก เธอสมรสมีครอบครัวแล้วเป็น "แม่บ้าน" เต็มขั้นที่ต้องเลี้ยงลูก ลุกขึ้นแต่เช้าเพื่ออบขนมปัง ให้อาหารแก่สัตว์เลี้ยง ทำอาหาร และทำความสะอาดบ้านเรือน

แต่ Felicja มีจุดเด่นตรงที่อนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมของชาติอย่าง จริงจัง เธอแต่งตัวด้วยเสื้อผ้าพื้นเมืองประจำหมู่บ้านตลอดเวลา นั่นคือ เสื้อ ตัดเย็บด้วยผ้าฝ้ายมีเสื้อกั๊กปักลวดลายสวยงามสวมทับเข้าชุดกับกระโปรง ลายปัก และมีผ้าคาดศีรษะปักลวดลายดอกไม้

บ้านที่เธออาศัยอยู่กับครอบครัวก็มีแบบแปลนเดียวกับบ้านทุกหลังในหมู่บ้าน และมีลักษณะเฉพาะของบ้านในชนบทของโปแลนด์ ซึ่งบริเวณห้องโถงตรงทางเข้าด้านหนึ่งเป็นที่วางอ่างล้างชาม ขณะที่อีกด้านหนึ่งเป็นห้องขนาดใหญ่มีทั้งเตาหุงต้มและเตาอบขนมปัง ส่วนเตียงนอนจะดันเข้า ไปติดผนัง มีภาพเขียนเกี่ยวกับศาสนาแขวนอยู่เหนือเตียง ตู้ไม้สำหรับใส่เสื้อผ้าจะตั้งอยู่ใต้หน้าต่าง โดยจัดให้โต๊ะและเก้าอี้อยู่ตรงกลาง

แม้ว่า "บ้านนา" ในชนบทของโปแลนด์จะนิยมทาสีสดใสหลากสี แต่บ้านนาของ Felicja กลับพิเศษแตกต่างจากบ้านอื่นๆ เพราะฝาผนัง เพดาน ประตู และเฟอร์นิเจอร์ทุกชิ้น ล้วนมีลวดลายของภาพเขียนลายดอกไม้ตามแบบฉบับของโปแลนด์ทั้งสิ้น

หลานสาวของศิลปินพื้นบ้านผู้ล่วงลับฟื้นความหลังถึงจุดเริ่มต้นว่า "มีอยู่วันหนึ่ง คุณยายตัดสินใจวาดลวดลายขาว-ดำทับเขม่าไฟดำที่เลอะอยู่เหนือเตาอบ ซึ่งก่อขึ้นจากดินเหนียว แต่เธอไม่ชอบใจในผลที่ออกมา จึงเติมลายดอกไม้เข้าไป คราวนี้ทุกอย่างออกมาสวยงามดังใจนึก วันรุ่งขึ้น คุณยายจึงวาดลวดลายลงบนเตาอบส่วนที่เหลือ และขยายต่อไปถึงบางส่วนของห้องใหญ่ด้วย... งานเขียนภาพจึงแทรกเข้ามาทำลายความซ้ำซาก จำเจของชีวิตประจำวันได้อย่างวิเศษ คุณยายจึงทำต่อไปเรื่อยๆ"

ปี 1950 Felicja จัดประกวดการเขียนภาพขึ้นและประสบผลสำเร็จ ด้วยดีจนกลายเป็นงานประกวดประจำปีไปในที่สุด ศิลปินพื้นบ้านผู้นี้จึงโด่งดังเป็นที่ยอมรับในระดับประเทศช่วงกลางทศวรรษ 1950 นั่นเอง บ้านของเธอก็กลายเป็นพิพิธภัณฑ์จัดแสดงภาพเขียน folk-art ของโปแลนด์ในเวลาต่อมา



กลับสู่หน้าหลัก

Creative Commons License
ผลงานนี้ ใช้สัญญาอนุญาตของครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลง 3.0 ประเทศไทย



(cc) 2008 ASTVmanager Co., Ltd. Some Rights Reserved.