Civil Union ทางออกของ Same-sex Marriage ในนิวซีแลนด์

Civil Union ทางออกของ Same-sex Marriage ในนิวซีแลนด์

โดย อนิรุต พิเสฏฐศลาศัย
นิตยสารผู้จัดการ( กันยายน 2548)

กลับสู่หน้าหลัก

การออกกฎหมายเพื่อรองรับการแต่งงานของคู่สมรสเพศเดียวกัน หรือที่เรียกว่า Same-sex Marriage หรือ Gay Marriage นั้นกำลังได้รับความสนใจในหลายประเทศ ล่าสุดแคนาดาก็เป็นประเทศที่สามต่อจากเนเธอร์แลนด์และเบลเยียม ที่ผ่านร่างกฎหมายรองรับ Same-sex Marriage ไปในเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา กฎหมาย Same-sex Marriage ว่ากันโดยคร่าวๆ ก็คือ กฎหมายที่รับรองการสมรสของคู่สมรสเพศเดียวกัน ดังนั้นคู่สมรสเพศเดียวกันจึงมีสิทธิตามกฎหมายเท่าเทียมกับคู่สมรสหญิง-ชายโดยทั่วไปทุกประการ

ในส่วนของประเทศนิวซีแลนด์ รัฐบาลก็ได้ผ่านร่างกฎหมายในลักษณะคล้ายกัน ซึ่งเรียกว่า Civil Union ออกมาในเดือนเมษายนและมีผลบังคับใช้มาตั้งแต่เดือนพฤษภาคมเป็นต้นมา กฎหมาย Civil Union นั้นเป็นกฎหมายที่ออกมาเพื่อรองรับการแต่งงานของคู่สมรสเพศเดียวกันอีกประเภทหนึ่ง และมีลักษณะคล้ายกับกฎหมาย Same-sex Marriage ตรงที่ว่าคู่สมรส Civil Union นั้นได้รับสิทธิที่เท่าเทียมตามกฎหมายเหมือนการสมรส (Marriage) ระหว่างหญิงชาย หรือระหว่างเพศเดียวกัน (Same-sex Marriage) แต่ส่วนที่แตกต่างที่สำคัญก็คือ การแต่งงานในลักษณะ Civil Union นั้นไม่สามารถเรียกได้ว่าเป็น Marriage ถึงแม้ในทางปฏิบัติจะไม่ได้มีผลแตกต่างกันตามกฎหมายก็ตาม

สาเหตุที่สำคัญก็คือคำว่า Marriage ของชาวตะวันตกในหลายประเทศนั้นมีความผูกพันกับศาสนาคริสต์ค่อนข้างสูง และคนส่วนใหญ่มองว่า Marriage นั้นเป็นเหมือนสถาบันอย่างหนึ่งที่ควรจะถูกรักษาไว้ สำหรับความสัมพันธ์ระหว่างหญิงและชายเท่านั้น ดังนั้นกฎหมายรองรับการแต่งงานแบบ Civil Union ของคู่สมรสเพศเดียวกัน จึงน่าจะสร้างความขัดแย้งทางสังคมน้อยกว่าและเป็นที่ยอมรับของสังคมโดยทั่วไปได้ง่ายกว่ากฎหมาย Same-sex Marriage

แม้ Same-sex Marriage ดูเหมือนจะเป็นเรื่องใหม่ซึ่งได้รับความสนใจใน 2-3 ปีที่ผ่านมา แต่การออกกฎหมายรองรับคู่สมรสเพศเดียวกันในแบบ Civil Union นั้นก็มีการใช้กันมาเป็นระยะเวลาพอสมควรในหลายๆ ประเทศ อาทิ ฝรั่งเศส เดนมาร์ก นอร์เวย์ สวีเดน ไอซ์แลนด์ ฟินแลนด์ เยอรมนี สวิตเซอร์แลนด์ นอกจากนั้น ประเทศอย่าง เนเธอร์แลนด์ เบลเยียม และแคนาดา ก็มีการใช้กฎหมาย Civil Union มาก่อนที่จะให้มี Same-sex Marriage อย่างสมบูรณ์ ส่วนนิวซีแลนด์คงจะเป็นประเทศแรกในแถบเอเชียที่มีการออกกฎหมายประเภทนี้ออกมา

หลายๆ คนคงอาจจะทราบดีว่า การออกกฎหมายรองรับสถานะการแต่งงานของคู่สมรสเพศเดียวกันในหลายประเทศ รวมทั้งนิวซีแลนด์ มักจะได้รับการต่อต้านค่อนข้างรุนแรงจากกลุ่มทางศาสนา อย่างเช่น กลุ่ม Destiny Church ก็เป็นกลุ่มหนึ่งที่ต่อต้านกฎหมาย Civil Union ในนิวซีแลนด์ แม้กระทั่งพระสันตะปาปาเบนเนดิคท์ ที่ 16 ซึ่งเป็นพระสันตะปาปาองค์ใหม่ของคริสตจักร ยังได้ทำการวิพากษ์วิจารณ์ การออกกฎหมาย Civil Union ของนิวซีแลนด์เช่นกัน

แต่อย่างไรก็ตาม การออกใช้กฎหมาย Civil Union ในนิวซีแลนด์ยังนับได้ว่าราบรื่นและได้รับการต่อต้านจากสังคมโดยทั่วไปน้อยกว่าประเทศอื่น โดยเฉพาะการออกกฎหมายฉบับนี้ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาล และเป็นกฎหมายที่ผ่านการเห็นชอบและรับรองโดยรัฐสภา ซึ่งจุดนี้แตกต่างจากหลายประเทศ ตรงที่ว่า ในหลายประเทศ กฎหมายประเภทนี้มักได้รับการบังคับใช้เนื่องมาจากเป็นคำสั่งของศาลมากกว่าจะมาจากผ่านกระบวนการทางการเมืองและระบบรัฐสภา

จุดสำคัญที่สุดที่การแต่งงานของคู่สมรสเพศเดียวกันนั้นมักได้รับชัยชนะในศาลในหลายประเทศ ก็คือ การห้ามการแต่งงานของเพศเดียวกัน เป็นเสมือนการละเมิดสิทธิและความเสมอภาค ซึ่งถือเป็นสิทธิมนุษยชน (Human Right) ประเภทหนึ่งที่ประชาชนทุกคนควรได้รับอย่างเท่าเทียมกัน ตัวอย่างที่เห็นได้เด่นชัดก็คือ ถ้ากฎหมายไม่ได้รับรองสถานะคู่สมรสเพศเดียวกัน เมื่อคู่สมรสคนหนึ่งถึงแก่กรรม มรดกก็ไม่สามารถโอนถ่ายไปยังคู่ของตน ซึ่งอาจใช้ชีวิตร่วมกันมาเป็นเวลายาวนาน อีกตัวอย่างหนึ่งที่ได้ถูกนำมากล่าวถึงบ่อยๆก็คือถ้าคู่สมรสคนหนึ่งเกิดเจ็บป่วยต้องเข้าทำการรักษาพยาบาล คู่ของตนก็ไม่มีสิทธิตัดสินใจในกระบวนการรักษา หรือแม้กระทั่งไม่มีสิทธิที่แม้แต่จะเซ็นอนุญาตให้คู่ของตนเข้ารับการผ่าตัดแต่อย่างใด ซึ่งสิทธิเหล่านี้ถูกมองว่าเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่สำคัญในการดำรงชีวิตคู่โดยทั่วไป

ลักษณะพิเศษของ Civil Union อีกอย่างหนึ่ง ที่พบเห็นได้มากในนิวซีแลนด์ก็คือ เนื่องจาก Civil Union ไม่ใช่ Marriage ดังนั้นพิธีการแต่งงานของคู่ Civil Union จึงมักจะไม่ยึดติดกับพิธีรีตองที่ยุ่งยากเหมือนพิธีสมรสโดยทั่วไป พิธีแต่งงานของคู่ Civil Union นั้นมักเป็นไปอย่างเรียบง่ายแถมประหยัดค่าใช้จ่าย โดยปกติคู่ Civil Union มักเลือกจัดงานที่บ้าน โดยแขกที่เชิญมามักเป็นเพียงญาติและเพื่อนสนิทเท่านั้น คู่ Civil Union ส่วนใหญ่ก็แต่งตัวแบบง่ายๆ เหมือนเป็นวันธรรมดาทั่วไปวันหนึ่ง หลายๆ คนเลือกที่จะใส่แค่กางเกงยีนส์ และเสื้อยืด

การจัดงานก็เป็นไปแบบง่ายๆ เหมือนการจัดปาร์ตี้โดยทั่วไป แขกที่มาก็มักจะไม่นำของขวัญมา แต่จะนำอาหารไปร่วมงานด้วย หรือที่ฝรั่งเรียกว่า Pot Luck การจดทะเบียน Civil Union ก็เหมือนการจดทะเบียนสมรสโดยทั่วไป คือคู่ Civil Union สามารถจดได้ที่ทำการส่วนราชการ หรือสามารถจดทะเบียนได้ในพิธี Civil Union เช่นกัน โดยต้องมีสักขีพยานลงนามด้วย

และดูเหมือนว่าความเรียบง่ายและความเป็นกันเองของพิธีแต่งงานแบบ Civil Union นั้นได้กลายเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของการแต่งงานแบบนี้ไปเสียแล้ว นอกจากนั้น หลายคนยังมองว่าการแต่งงานแบบนี้เป็นการแต่งงานที่มุ่งเน้นถึงความสัมพันธ์ของคนสองคนมากกว่าพิธีรีตองที่มากมายของการแต่งงานโดยทั่วไป ดังนั้น การแต่งงานแบบ Civil Union ในนิวซีแลนด์จึงไม่ได้เป็นเพียงรูปแบบการแต่งงานของคู่เกย์ หรือคู่เลสเบี้ยนเท่านั้น ท่านผู้อ่านหลายท่านคงจะแปลกใจว่า คู่สมรสหญิง-ชายหลายๆ คู่ก็เลือกแต่งงานแบบ Civil Union แทนที่จะเลือกการแต่งงานโดยทั่วไป ซึ่งกฎหมาย Civil Union ในนิวซีแลนด์ก็อนุญาตให้ทำได้เช่นกัน

จากสถิติล่าสุดของทางราชการคาดว่า ตั้งแต่ได้มีการบังคับใช้กฎหมาย Civil Union มาจนกระทั่งเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา ได้มีการจดทะเบียนคู่สมรส Civil Union ไปแล้วทั้งหมด 74 คู่ และมีถึง 10 คู่ใน 74 คู่ ที่เป็นการจดทะเบียน Civil Union ระหว่างชาย-หญิง

โดยภาพรวมๆ ดูเหมือนว่าการประกาศใช้กฎหมาย Civil Union ในนิวซีแลนด์เป็นทางออกในการให้สิทธิรับรองสถานะของคู่สมรสเพศเดียวกันได้เป็นอย่างดี ความขัดแย้งกับกลุ่มทางศาสนา กลุ่มอนุรักษนิยมและสังคมโดยรวมๆ ก็ดูเหมือนจะมีน้อยกว่าในประเทศอื่น ชาวนิวซีแลนด์โดยส่วนใหญ่ก็ให้การสนับสนุนในเรื่องนี้พอสมควร ดังนั้นความสำเร็จของการออกกฎหมาย Civil Union ในนิวซีแลนด์ ก็คงจะช่วยให้ประเทศเพื่อนบ้านอื่นๆ ในแถบเอเชียเริ่มหันมาให้ความสนใจในกฎหมายประเภทนี้มากขึ้น

กลับสู่หน้าหลัก

ผลงานนี้ ใช้สัญญาอนุญาตของครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลง 3.0 ประเทศไทย