เมื่อครั้งที่ได้รับมอบหมายให้ติดตั้ง โครงข่าย IP network ดร.นพรัตน์ เมธาวี กุลชัย Senior Director IP network office องค์การโทรศัพท์แห่งประเทศไทย (ทศท.) ก็ไม่มั่นใจว่าบริการที่ว่านี้จะประสบผล สำเร็จเพียงใด

แต่จนถึงวันนี้ ไม่เพียงแต่บริการ ที่เกิดขึ้นจากโครงข่ายที่ว่านี้จะได้รับการ พิสูจน์ว่าใช้ได้ดีแล้ว บริการที่เกิดจาก โครงข่าย IP network จะเป็นพื้นฐานสำคัญ ของ ทศท.ในอนาคตด้วย

การติดตั้งโครงข่าย IP network เป็นส่วนหนึ่งของแนวคิดที่อดีตผู้อำนวยการ ทศท. และผู้อำนวยการ ทศท.คนปัจจุบัน ต้องการให้มีบริการรูปแบบใหม่ที่เป็นการนำ เอาเทคโนโลยี "อินเทอร์เน็ต โปรโตคอล" ซึ่งจะทำให้โครงข่ายสื่อสารข้อมูลที่มีอยู่ เดิมกลายเป็นสื่ออิเล็กทรอนิกส์ที่สามารถ ส่งสัญญาณได้ทั้งเสียง และข้อมูล ซึ่งได้ถูก คาดหมายว่าจะเป็นบริการที่มีอิทธิพลต่อ ทศท.ในอนาคต

"เป็นเรื่องของการทำให้ภาพ เสียง และข้อมูล อยู่ในรูปของดิจิตอล โดยเราจะใส่สัญญาณเพิ่มเติมเข้าไปเพื่อให้โครงข่าย รู้ว่าข้อมูลชุดนี้วิ่งไปที่ไหน เป็นลักษณะของแพ็กเกจข้อมูล พูดง่ายๆ ก็คือ การ ทำให้โครงข่ายไม่ฉลาด แต่รับข้อมูลที่ฉลาด ส่งไปสู่ปลายทางในรูปแบบที่เราต้องการ นี่คือที่มาของโครงข่าย" ดร.นพรัตน์อธิบาย

แม้จะมีข้อดีอยู่มาก โดยเฉพาะบริการราคาประหยัด แต่ IP network ก็ เป็นเทคโนโลยีใหม่มาก เมื่อ 3 ปีที่แล้ว ยัง ไม่มีประเทศไหนนำมาให้บริการ ถือได้ว่า เป็นความเสี่ยงอย่างหนึ่งของผู้ที่เริ่มต้นใน เวลานั้น

"ช่วงนั้นเรานึกภาพไม่ออกว่า เครือ ข่ายที่เป็นสื่อสารข้อมูลจะรับสัญญาณ เสียงได้อย่างไร และการรับสัญญาณเสียงจะสู้โครงข่ายโทรศัพท์หรือไม่ เพราะโครงข่าย ที่ทำ IP network มาใช้กับเสียง ไม่เคยมี ใครทำมาก่อน" ดร.นพรัตน์บอกถึงอุปกรณ์ สำคัญในช่วงเริ่มต้นในการนำโครงข่าย IP network มาใช้กับบริการโทรศัพท์ทางไกล ราคาประหยัด Y-TEL 1234 ซึ่งเป็นบริการ แรกที่เกิดจากโครงข่ายนี้

วิธีการของพวกเขาก็คือ สร้างโครง ข่าย IP network เป็นโครงข่ายเล็กๆ แยก ออกจากโครงข่ายโทรศัพท์ การใช้งานของ ผู้ใช้ จึงต้องกดเลขหมาย 1234 ก่อน เพื่อ acess ผ่านเข้าสู่โครงข่าย IP network จาก นั้นจึงตามด้วยเลขหมายปลายทาง

การเป็นหน่วยงานเล็กๆ ที่เกิดขึ้น ในยุคหลังๆ ที่เป็นหน่วยงานเล็กกะทัดรัด เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้การดำเนินงานได้ผล ค่อนข้างดี จะใช้วิธีการประสานงานกับ หน่วยงานอื่นหรือเช่าใช้โครงข่ายจากเอกชน แทนที่ ทศท. จะใช้วิธีการเช่าโครงข่าย จากเอกชนให้เป็นผู้ติดตั้งมีอยู่ 2 เครือข่าย จากเอกชน 2 ราย คือ เอ็นอีซี และฮาตาริ

"เราเช่ามาตลอด เพราะของพวกนี้ ไฮเทค มันเก่าเร็ว เราเช่ามา 2 network คือ เอ็นอีซี และฮาตาริ ช่วงแรกกระท่อน กระแท่นมาก แต่เวลานี้ก็สมบูรณ์แล้ว"

ชื่อบริการ Y-TEL 1234 กลายเป็น brand สินค้าและบริการอย่างหนึ่งของ ทศท. เป็นที่รู้จักอย่างดี ดร.นพรัตน์เล่าว่า ชื่อบริการประยุกต์มาจากคำว่า Y ซึ่งเป็น ชื่อเรียกของชั้นผู้โดยสารสายการบินมา บวกกับคำว่า TEL และเลขหมาย 1234 กลายเป็นชื่อบริการที่สั้น กระชับ และจดจำง่าย

นอกเหนือจากบริการโทรศัพท์ ทางไกลราคาประหยัดแล้ว บริการต่อเนื่อง ที่ตามมาจากโครงข่าย IP network ก็คือ บริการอินเทอร์เน็ตราคาถูก มีทั้งในส่วนที่ ทศท. ให้บริการเอง ผ่านเว็บไซต์ www.tot online.net และให้เอกชนมาเช่าเครือข่าย IP network เพื่อให้บริการอินเทอร์เน็ตผ่าน เลขหมายบริการ 1222

"ในช่วงนั้นรัฐบาลพรรคประชาธิ ปัตย์ ก็อยากให้ ทศท.ทำอย่างไรให้ประชา ชนมีเศรษฐกิจที่ดีขึ้น ทำอย่างไร ทศท. จะ ลดต้นทุนค่าโทรศัพท์ทางไกล พอดีช่วงนั้น อินเทอร์เน็ตมีบทบาท ก็เลยให้นโยบายอีก ว่า ทศท.จะให้บริการอินเทอร์เน็ตให้กว้าง ขวางและมีค่าใช้จ่ายต่ำ และทำอย่างไรให้ โครงข่ายมีราคาต่ำลง" ดร.นพรัตน์บอก ถึงที่มา

การให้บริการอินเทอร์เน็ตมี 2 รูปแบบ รูปแบบแรกคือ การให้ผู้ให้บริการ อินเทอร์เน็ตมาใช้โครงข่าย IP network หรือที่เรียกว่า ISP เกตเวย์ ผ่านเลขหมาย 1222

จุดเด่นของบริการนี้ ก็คือ ไอเอสพี ไม่ต้องลงทุนสร้าง node เพื่อให้บริการ ทั่วประเทศเอง แต่จะสามารถให้บริการ ผ่านเครือข่าย IP network ของ ทศท. ที่มี เครือข่ายอยู่ทั่วประเทศ ผลก็คือ ลูกค้าที่ใช้ บริการของไอเอสพีรายนั้นๆ จะ access ผ่านโครงข่าย IP network ของ ทศท. เพื่อใช้บริการอินเทอร์เน็ตในราคาครั้งละ 3 บาททั่วประเทศ จะทำให้การคิดค่า บริการของไอเอสพี ที่ให้บริการผ่านเลข หมาย 1222 จะมีราคาถูกกว่าการให้บริการ โดยปกติ

นอกเหนือจากให้บริการ แก่ไอเอสพี แล้ว ทศท.ยังหันมาบริการอินเทอร์เน็ต ฟรีด้วยตัวเอง ผ่านเว็บไซต์ www.totonline. net ซึ่งผู้ใช้จะเสียเฉพาะค่าโทรศัพท์ใน การ access ครั้งละ 3 บาท ไม่ต้องเสียค่า ชั่วโมงอินเทอร์เน็ต แต่จะใช้ได้ครั้งละครึ่ง ชั่วโมง แต่หากใช้แผ่นซีดี download จะใช้ได้ครั้งละไม่เกิน 2 ชั่วโมง

ยอดผู้ใช้บริการที่เพิ่มขึ้น 1 แสน รายต่อวัน การเปิดให้บริการ totonline ของ ทศท. ส่งผลกระทบต่อไอเอสพีอยู่ ไม่น้อย โดยเฉพาะกับกลุ่มลูกค้ารายย่อย ที่หันมาใช้บริการ totonline เพราะเสีย ค่าใช้บริการเพียงแค่ครั้งละ 3 บาท เรียก ว่าเป็นการใช้ฟรี แม้ว่าจะจำกัดระยะเวลา การใช้งาน และต้องอดทนกับโฆษณาที่ ปรากฏอยู่ด้านข้างจอภาพอยู่บ้างก็ตาม แต่ก็ไม่เป็นอุปสรรคมากนัก โดยเฉพาะเมื่อวิธีการลบพื้นที่โฆษณานี้ถูกแพร่หลาย ออกไปจากบรรดาผู้ใช้อินเทอร์เน็ต

"สิ่งที่เราพยายามตอบสนองให้ ทุกคนมีโอกาสใช้อินเทอร์เน็ต ทศท. อยู่ใน ฐานะผู้ให้บริการรายเดียว และเป็นของ รัฐบาล บริการนี้เรามีกำไรน้อยมาก"

นอกจากนี้ ทศท. ยังเปิดให้เอกชน นำข้อมูลมาวางไว้บน server ของ ทศท. ใน ลักษณะของ web hosting ทศท.ก็คิดค่า บริการตามเนื้อที่ให้เอกชนเช่าใช้ ซึ่งข้อมูล เหล่านี้จะปรากฏเป็นส่วนหนึ่งในเว็บไซต์ totonline.net เอกชนที่เช่าพื้นที่มีทั้งหมด 4 ราย เรียกว่าเป็น sub ISP

"บริการทั้งสองส่วนต่างกัน ถ้าเป็น ไอเอสพี เขาจะไปให้บริการอะไรก็ได้ แต่ถ้าเป็น sub ISP ให้บริการผ่าน tot online จะเป็น web hosting อย่างเดียว" ดร.นพรัตน์บอก

เลขหมาย 4 หลัก ในหมวดที่ขึ้นต้น ด้วย 1 ถูกจัดไว้สำหรับบริการที่เกิดจาก โครงข่าย IP Network บริการอินเทอร์เน็ต ตำบลของกรมการปกครอง บริการของ กระทรวงสาธารณสุขผ่านเลขหมาย 1224 ก็เป็นส่วนหนึ่งของบริการที่เกิดขึ้นจาก โครงข่ายนี้

แม้จะเป็นบริการที่ทำรายได้ให้กับ ทศท.ไม่มาก แต่เครือข่าย IP network ก็ผ่านการเดินทางมาแล้ว 3 ช่วง จากยุค เริ่มต้นเข้าสู่ยุคการให้บริการ และกำลังจะก้าวเข้าสู่การใช้เป็นเทคโนโลยีสำหรับ อนาคต

"ภาพต่อไปของ IP network จะเป็นโครงสร้างพื้นฐานของโครงข่ายที่ใช้ บริการสื่อสารข้อมูลทั้งหมด เครือข่าย โทรศัพท์จะสนับสนุนการใช้งานโทรศัพท์ ใช้ในการส่งข้อมูล" จากเครือข่ายที่ถูกสร้างขึ้นง่ายๆ ทุกวันนี้ ไอพี เน็ตเวิร์ค จะกลายเป็นเครือ ข่ายที่ใช้โทรศัพท์ และส่งข้อมูล ในรูปของ สัญญาณดิจิตอล สร้างความฉลาดให้กับ ข้อมูล ส่งผ่านเครือข่ายธรรมดาไปสู่ปลาย ทางที่ถูกกำหนดไว้

"ถ้ามองว่าทำเพื่อให้กำไร แทบไม่ ได้กำไรเลย ให้บริการมาถึงวันนี้เกือบจะเท่า ทุน กำไรสัก 1% ยังไม่ถึง" ดร.นพรัตน์บอก "แต่ให้ทุกคนมีโอกาสใช้อินเทอร์เน็ต"

นี่ก็คือส่วนหนึ่งของเป้าหมาย และการให้บริการอินเทอร์เน็ตฟรี