หนังสือฉบับพกพาติดตัวเพื่อแนะนำประเทศไทยฉบับกะทัดรัด ตีพิมพ์อย่างดีด้วยคุณภาพการเย็บเก็บเล่มปกพลาสติกฉบับนี้ ไม่ใช่หนังสือไกด์บุ๊คที่เน้นโฆษณาแหล่งท่องเที่ยวในประเทศไทยที่ธรรมดาๆ มีข้อมูลอัดแน่นด้วยธุรกิจเชิงพาณิชย์ในภาคบริการ หรือบอกราคาโรงแรม ให้ข้อมูลสำหรับนักท่องเที่ยวประเภททัวริสต์ราคาถูกหรือแพง แต่ THAILAND ฉบับกระเป๋า ของ ARCHIPELAGO GUIDES ไม่ได้มีเป้าหมายพุ่งเป้าเพื่อให้ความรู้ความเข้าใจพื้นๆ ต่อนักท่องเที่ยวตามปกติ จริงๆ แล้วคู่มือนี้มุ่งตอบสนองกลุ่มนักเที่ยวที่เรียกว่า แทรเวล เล่อร์ รสนิยมดี และต้องการความลุ่มลึกในประเทศไทยมากกว่า

สำคัญที่สุดเหนืออื่นใดก็คือการจัดโครงสร้างของเนื้อหาสาระและการวางน้ำหนักของเนื้อหา การสรรหา ภาพถ่าย ตลอดจนการใช้เทคนิคนำเสนอด้วยตาราง ข้อมูล สถิติ ตลอดจนระดับข้อมูลของ THAILAND GUIDES นั้นเหนือกว่าหนังสือแนะ นำประเทศไทย ตามที่หาอ่านได้ง่ายๆ ในประเทศไทย ลองพิจารณาการแบ่งเนื้อหาของหนังสือเล่มนี้ ซึ่งเริ่มต้นด้วยธรรมชาติ, ประวัติศาสตร์, ขนบ ธรรมเนียมประเพณี ศิลปะ, สถา-ปัตยกรรม, ภาพวาดเกี่ยวกับไทย, ไทยในสายตาของนักเขียน ทั้งหมดนี้เป็นการ "แนะนำ" ข้อมูลพื้นฐาน จัดไว้เป็นส่วนแรก

ส่วนต่อมาแบ่งบทเป็น กรุง-เทพฯ, ภาคใต้, ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, ภาคกลาง และภาคเหนือ หลังจากนั้นก็เป็นคู่มือข่าวสารข้อมูลและดรรชนีเรื่อง ใครก็ตามเปิดหนังสือเล่มนี้แล้วเพียงแค่เข้าไปสัมผัสกับการวางเนื้อหา และการคัดสรรภาพจะยอมรับถึงคุณภาพของข้อมูล เช่น ในเรื่องธรรมชาติบอกลักษณะของสัตว์ป่าเฉพาะในเขตภูมิศาสตร์ของประเทศไทย จะพบแผนภูมิของสภาพธรณีวิทยา, ประเภทของป่า โดยมีการโยงใยให้เห็นเอกลักษณ์ของไทยที่สัมพันธ์ กับสัตว์หลากชนิด พืชและพรรณไม้หายาก ซึ่งแบ่งส่วนของสภาพธรรม ชาติทั้งป่าเขตร้อน และพันธุ์กล้วยไม้ ป่าชายเลน และสัตว์ที่อาศัยอยู่ ส่วนที่พิเศษซึ่งไม่ค่อยมีใครสนใจคือสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติของนาข้าว ซึ่งหนังสือแสดงความสัมพันธ์ระหว่างพืช, สัตว์ และการเกษตร, ในส่วนแรกนี้ยังมีผีเสื้อ แมลง, นก และรังนก โดยให้ความสำคัญกับภาคใต้

เป็นการให้ภาพทางภูมิศาสตร์ ที่ดีมากที่สุด กะทัดรัด ชัดเจน ให้รายละเอียด

หลังจากนั้นหนังสือได้แนะนำคนไทยและชนเผ่าทั้งหมดในประเทศ ซึ่งค่อนข้างสมบูรณ์ทั้งลักษณะของชนชาติ การผสานกลมกลืนของชนส่วนน้อยไปจนถึงชาวเขา ที่เด่นมากคือภาพประกอบเก่าๆ หาดูได้ยาก ความลึกซึ้งด้านข้อมูลเห็นได้จากบทว่าด้วยประวัติศาสตร์ ที่มีตารางเทียบพัฒนาการของแผ่นดินไทย ตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ที่สมบูรณ์ เป็นขั้นตอนพร้อมภาพถ่ายงดงามทุกยุคสมัย, การแบ่งยุคไปจนถึงรายละเอียดซึ่งไม่ผิดพลาด มีทั้งประวัติศาสตร์สมัยใหม่ เช่นกล่าวถึงการเปลี่ยนแปลงการปกครอง, การปฏิวัติรัฐประหาร เหตุการณ์ 14 ตุลาฯ ถึง 6 ตุลาฯ และพฤษภาทมิฬ

รายละเอียดทั้งหมดใช้เนื้อที่จำกัดไม่เยิ่นเย้อ แต่คุณภาพเนื้อหาแน่นและครอบคลุมทุกประเด็น การให้เนื้อที่เกี่ยวกับศาสนาพุทธบอกวิวัฒนาการครบถ้วน หมวดนี้คลุมถึงประเพณี ขนบ, จารีต, ภาพวาด และเอกลักษณ์ของผ้าไทย ตลอดจน วิวัฒนาการเครื่องดนตรี, ลิเก, โขน การละเล่นไปจนถึงของดีพื้นบ้าน และ อาหารไทย

ยิ่งไปกว่านั้นเรื่องสถาปัตย กรรมไทยมีภาพประกอบชี้ความละเอียดว่าคนจัดทำเลือกสรรข้อมูลได้อย่างทะลุถึงแก่น

ส่วนอื่นๆ เช่นการมองประเทศ ไทยทำได้ดีมาก โดยนำข้อความจากบันทึกทางประวัติศาสตร์ยุคแรกๆ ถึงปัจจุบัน, ภาพวาดที่ต่างชาติทิ้งหลักฐานไว้ให้เราเข้าใจถึงจินตนาการที่ศิลปินและนักเขียนสร้างภาพลักษณ์ ที่มีรสนิยมต่อสังคมไทย เพียงแค่นี้ท่านผู้อ่านก็จะรู้สึกคุ้มค่าสำหรับหนังสือเล่มเล็กราคา 900 กว่าบาท ว่าหากจะมีการแนะนำประเทศไทยในฐานะเป็นแหล่งท่องเที่ยวแล้ว หนังสือเล่มนี้กำลังให้ภาพลักษณ์ที่ลึกซึ้งและรวมเอกลักษณ์ไทยทุกด้านไว้อย่างมีคุณภาพ

กล่าวได้อย่างไม่อายปากว่า ฝรั่งทำหนังสือ "แนะนำประเทศไทย" ได้เหนือชั้น น่าจะเป็นตัวอย่างที่ให้คนไทยหันไปศึกษา "มุมมองที่มีรสนิยม" จากคนต่างประเทศที่เขาให้ความสำคัญต่อรายละเอียดเกี่ยวกับสังคมไทย คนไทย และภูมิสถาปัตย กรรม รวมทั้งสภาพแวดล้อมอย่างลึกซึ้ง โดยเกือบจะไม่มีการแนะนำแหล่งเที่ยว "เชิงพาณิชย์" ไว้เลย

ทำให้ผู้วิจารณ์อดคิดไม่ได้ว่า การท่องเที่ยวซึ่งมีหน้าที่แนะนำประเทศไทยนั้นคงจะเกิดสำนึก และควรศึกษาว่านี่คือรสนิยมและสิ่งซึ่งนักท่องเที่ยวมาไทยควรได้รับ เพื่อการมาเที่ยวโดยชี้นำให้เห็นว่า แนวทางท่องเที่ยวในไทยนั้นยังมีจุดขายอีกมากมายโดยจุดขายนี้ มีศักยภาพ ไม่จำเป็นต้องไปเปลี่ยนแปลงให้มีลักษณะท่องเที่ยวเชิงพาณิชย์แต่ประการใด เหนืออื่นใด นี่คือหนังสือให้ "ข้อมูล" ที่มี "รายละเอียด" ไม่สอดแทรกความเห็นเว้นแต่ส่วนที่เป็นความเห็นจากความประทับใจจริงๆ ของนักเขียนระดับโลก ถามว่าหนังสืออย่างนี้ อย่าว่าแต่เป็นภาษาอังกฤษเลย ผมยังไม่เห็นหนังสือในภาษาไทยจะทำได้ดีขนาดนี้ หรือให้คุณภาพในการเลือกข้อมูล รายละเอียด และข่าวสารที่ลึกซึ้งเช่นนี้ ผู้ซื้อหนังสือจะรู้สึกว่าราคาที่แพงนั้น ไม่ได้แพงเลยสำหรับหนังสือที่ค่อนข้างสมบูรณ์แบบ วิธีนำเสนอตาราง, การจัดข้อมูล และการเลือกภาพทำได้อย่างประณีต จนทำให้ผู้วิจารณ์คิดว่าหนังสือของสำนักพิมพ์นี้ เกี่ยวกับประเทศอื่นจะให้ภาพลักษณ์ที่สมบูรณ์ เช่นกัน

ผมไม่อยากแนะนำว่า หนังสือ เล่มนี้เหมาะกับนักท่องเที่ยวเชิงทัวริสต์ ในกระแสการท่องเที่ยวไทย แต่เหมาะกับนักเที่ยวที่มีคุณภาพ และต้องการเข้าประเทศไทยอย่างจริงจัง

ถ้าให้คะแนนผมคิดว่าหนังสือ เล่มนี้ได้คะแนนเต็ม 10 สำหรับไกด์บุ๊คที่มีคุณภาพที่สุด

จริงๆ แล้วอยากให้หน่วยงานทั้งการท่องเที่ยว, การบินไทย รวมทั้งประเทศไทย ซึ่งมีสถานทูตซื้อไว้แจก เผยแพร่ภาพลักษณ์ประเทศไทยจะได้ผลชะงัด ดีกว่าปล่อยให้ประเทศไทยมีดีแค่กอล์ฟและเซ็กซ์

ที่แน่ๆ คือไกด์บุ๊คนี้ไม่มีทั้งกอล์ฟและเซ็กซ์แม้แต่กระผีกเดียว

เป็นหนังสือที่ผมกล้าแนะนำให้ซื้อไว้ติดบ้านด้วยซ้ำไป สำหรับคนที่ยังไมรู้ ไม่ชัดว่าประเทศไทยของเรามีอะไรดีๆ ที่น่าภาคภูมิใจบ้าง

และเป็นตัวอย่าง รวมทั้งกรณี ศึกษาถึงการจัดการข้อมูล, การให้ภาพและมุมมองที่ดีที่สุด และน่าสนใจที่สุดเล่มหนึ่ง ซึ่งหาได้ยากสำหรับหนังสือประเภทเดียวกัน