จากวันที่ 18 กรกฎาคม 2553 จนถึงวันนี้ เป็นเวลากว่า 1 ปีแล้วที่ทางการพม่ามีคำสั่งปิดด่านเมียวดี ตรงข้าม อ.แม่สอด จ.ตาก ที่ถือเป็นช่องทางการค้าใหญ่ที่สุดในภาคเหนือ เคยมีมูลค่าการค้าเกิดขึ้นปีละกว่า 20,000 ล้านบาท

แม้ว่าที่ผ่านมา กระบวนการค้าผ่านพรมแดนแม่สอด-เมียวดียังคงขับเคลื่อนผ่านท่าข้ามริมแม่น้ำเมยตลอดแนวได้ สินค้าไทยหลากหลายประเภทยังคงถูกลำเลียงผ่านถนนสายแม่สอด-เมียวดี-กอกะเร็ก-ท่าตอน-ย่างกุ้ง ก่อนกระจายไปเมืองต่างๆ ทั่วประเทศได้อยู่ก็ตาม

แต่ก็เพิ่มความเสี่ยงสูงขึ้นและบางส่วนหันไปส่งสินค้าเข้าพม่าผ่านด่านฯ ระนอง-เกาะสอง และ อ.แม่สาย จ.เชียงราย-ท่าขี้เหล็กของพม่าแทนก็ตาม

“โดยข้อเท็จจริงแล้ว เส้นทางแม่สอด-ย่างกุ้งเป็นช่องทาง ขนส่งสินค้าที่ใกล้ที่สุดสำหรับสินค้าไทยที่จะส่งเข้าพม่า เพราะมีระยะทางแค่ 450 กว่า กม.เท่านั้น และสามารถพัฒนาเป็น Trade Route ระหว่างประเทศได้” บรรพต ก่อเกียรติเจริญ ประธานหอการค้า จ.ตาก กล่าว

โดยภูมิศาสตร์ของ “แม่สอด-เมียวดี” ถือเป็นเมืองคู่แฝด ประตูการค้า-การท่องเที่ยวที่สำคัญบนระเบียงเศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก (East-West Economic Corridor: EWEC) หนึ่งในยุทธศาสตร์สำคัญของประชาคมอาเซียน

ในฝั่งเมียวดี มีการตั้งเขตเศรษฐกิจพิเศษขึ้นมารองรับแล้ว ขณะที่โครงการจัดตั้งเขตเศรษฐกิจชายแดนแม่สอด จ.ตาก ในพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลท่าสายลวด และองค์การบริหารส่วนตำบลแม่ปะบางส่วน ตามนโยบายของรัฐบาลที่ดำเนินการโดยกระทรวงพาณิชย์ ก็คืบหน้ามากกว่า 80%

ขณะที่คณะกรรมการกฤษฎีกาได้ร่างกฎหมายเขตเศรษฐกิจชายแดนแม่สอดแล้วเสร็จ และผ่านการกลั่นกรอง พร้อมเตรียมนำเสนอคณะรัฐมนตรี (ครม.) เพื่ออนุมัติหลักการก่อนที่จะให้มีการทำ MASTER PLAN และวาง LAY OUT ในพื้นที่ที่คณะรัฐมนตรีอนุมัติ จำนวน 5,603 ไร่ 56 งาน ให้เป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษ

เมื่อมีการออกแบบและวาง MASTER PLAN ทั้งหมด ก็จะไปอยู่ในขั้นตอนของการขออนุมัติงบประมาณในการดำเนินงาน พร้อมกันนั้น กรมทางหลวงก็ได้ออกแบบสะพานมิตรภาพไทย-พม่าข้ามแม่น้ำเมยแห่งที่ 2 ไว้แล้ว รวมทั้งกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมก็จะเข้ามาดูแลด้านสิ่งแวดล้อม และกระทรวงที่เกี่ยวข้องก็จะเข้ามาดูแลระบบสาธารณูปโภค เพื่อให้แม่สอดเป็นโมเดลเมืองเศรษฐกิจชายแดน

(อ่าน “แม่สอดกำลังเปลี่ยนแปลง” นิตยสารผู้จัดการ 360 ํ ฉบับเดือนพฤษภาคม 2553 หรือใน www.gotomanager.com ประกอบ)

เมื่อวันที่ 19 กันยายน หอการค้า จ.ตาก ทำหนังสือที่ หกค.มส.253/2554, 254/2554 ส่งถึงยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี เพื่อให้พิจารณาแก้ไขปัญหาการปิดด่านเมียวดี-แม่สอด พร้อมกับดำเนินการจัดตั้งเขตเศรษฐกิจชายแดนแม่สอด เพิ่มศักยภาพของประตูการค้าของไทยในอนาคตโดยเร็วต่อไป

ล่าสุดวันที่ 5 ตุลาคม ระหว่างที่ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรีเดินทางเยือนพม่าอย่างเป็นทางการ มีการหยิบยกปัญหาเรื่องการปิดด่านเมียวดีเข้าหารือร่วมกับพล.อ.เต็ง เส่ง ประธานาธิบดีของพม่าพร้อมคณะ ณ กรุงเนปิดอ เมืองหลวงใหม่ของพม่าด้วยเช่นกัน

Wah Wah Htun ประธานสภาธุรกิจสตรีแห่งสหภาพเมียนมาร์ (Myamar Woman Entrepreneur Association) ยืนยันกับผู้จัดการ 360 ํ เช่นกันว่า รัฐสภาใหม่ของพม่าให้ความสำคัญต่อเส้นทางยุทธศาสตร์สายนี้มาก มีการหยิบยกเรื่องการเปิดด่านเมียวดีขึ้นมาพูดคุยกันแล้ว เชื่อว่าอีกไม่นานช่องทางการค้านี้จะได้รับการเปิดขึ้นอีกครั้งแน่นอน

เมื่อผนวกกับแผนการปรับปรุงถนนช่วงเชิงเขาตะนาวศรี-กอกะเร็ก (ช่วงต่อจากถนนเมียวดี) ที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศไทย-พม่า ลงนามในข้อตกลงร่วมกันแล้ว ทำให้การเดินทางผ่านแม่สอด-เมียวดี-ท่าตอน-ย่างกุ้ง ในอนาคตสะดวกยิ่งขึ้น โดยใช้เวลาเพียง 6-7 ชั่วโมงเท่านั้น

แน่นอนว่า การขนส่งสินค้าระหว่างกันก็จะรวดเร็วตามไปด้วย