“ฟุก๊วก” หรือสมญานามว่า “เกาะเพชร” เป็นเกาะใหญ่ที่สุดของเวียดนาม และเป็นเกาะใหญ่ที่สุดในกลุ่ม 22 เกาะที่นี่ ตั้งอยู่ในอ่าวไทย เกาะฟุก๊วกพร้อมด้วยเกาะอื่นๆ ถูกจัดตั้งเป็นอำเภอเกาะฟุก๊วก สังกัดจังหวัดเกียนยาง

ทั่วทั้งอำเภอมีเนื้อที่ทั้งสิ้น 589.23 ตารางกิโลเมตร ตามสถิติข้อมูลประเทศปี 2548) เนื้อที่ประมาณเกาะสิงคโปร์ เมืองเยืองดงตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ เป็นเมืองเอกของอำเภอเกาะฟุก๊วก ตั้งอยู่ห่างนครหราจย้า 120 กิโลเมตร และห่างเมืองห่าเตียน 45 กิโลเมตร ปี 2549 เขตอนุรักษ์ชีวภาพชายทะเลและทะเล-เกาะ จังหวัดเกียนยาง รวมทั้งอำเภอนี้ได้รับการยอมรับจาก UNESCO ให้เป็นเขตอนุรักษ์ชีวภาพโลก

ภูมิศาสตร์

เกาะฟุก๊วกตั้งอยู่ในอ่าวไทย ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของเวียดนาม ฟุก๊วกอยู่ในขอบเขตเส้นรุ้ง 9 ํ 53’ ถึง 10 ํ 28’ เหนือ และเส้นแวง 103 ํ 49’ ถึง 104 ํ 05” ตะวันออก

ภูมิประเทศ

เขตทะเลฟุก๊วกมีเกาะใหญ่เล็ก 22 เกาะ เกาะฟุก๊วกใหญ่ที่สุดมีเนื้อที่ 567 ตารางกิโลเมตร (56,700 เฮกตาร์) ยาว 49 กิโลเมตร พื้นที่กว้างที่สุด (อยู่ทางทิศเหนือเกาะ) 25 กิโลเมตร พื้นที่แคบที่สุด (อยู่ทางทิศใต้เกาะ) 3 กิโลเมตร จุดสูงที่สุด 603 เมตร (ภูจั๊ว) ภูมิประเทศธรรมชาติลาดเล็กน้อยจากเหนือลงใต้กับยอดเขา 99 ยอด ส่วนเขตทะเลรอบๆ เกาะตื้น ระดับลึกไม่ถึง 10 เมตร อย่างไรก็ดี กลุ่มเกาะเล็กของท่าเรืออานเท้ย ถูกกั้นห่างจากแหลมทิศใต้ของเกาะฟุก๊วกด้วยช่องแคบมีระดับลึกกว่า 60 เมตร

สภาพอากาศ-อุทกศาสตร์

เนื่องจากที่ตั้งลักษณะพิเศษของเกาะฟุก๊วก ตั้งอยู่ที่เส้นรุ้งต่ำกลับลึกเข้าอ่าวไทย ล้อมรอบด้วยทะเล สภาพอากาศจึงเย็นสบายในลักษณะลมมรสุมโซนร้อน สภาพอากาศแบ่งเป็น 2 ฤดูชัดเจน ฤดูแล้งเริ่มตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนถึงเมษายน และฤดูฝนเริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงตุลาคม

ประวัติศาสตร์

พ.ศ.2214 ชาวจีนคนหนึ่งชื่อหมากกื๋ว (หมาก กื๊ญ กื๋ว) เกิดอยู่ที่โลยเจิว มณฑลกวางตุ้ง นำพาทั้งครอบครัว ทหาร และชนชั้นศักดินาจำนวนหนึ่งประมาณ 400 คน ลงเรือแล้วออกมาฟุกเกี้ยน ภายหลังลอยลำในทะเลหลวงหลายวัน คณะของหมากกื๋วขึ้นบกที่เขตรกร้างแห่งหนึ่งในอ่าวไทย หลังจากสอบถามและรู้เขตดินแดนนี้เป็นของอิทธิพลเจินหลาป คณะจึงหาทางไปยังอูยองเพื่อขอลี้ภัย แต่เวลานั้นภายในเจินหลาปมีความวุ่นวาย หมากกื๋วพบหนักองทู (Ang Sur, Jayajettha III) และอยู่ร่วมมือจนถึงปี 2224

ปี 2223 หมากกื๋วตั้งหมู่บ้านกระจัดกระจายตั้งแต่หวุงเทอม, ตร๋งแก๋, เกิ่นหวอต, หราจย้า, ก่าเมา ห่าเตียนกลายเป็นท่าเรือพาณิชย์สำคัญ หมู่บ้านตั้งอยู่ใกล้ทะเล สะดวกสำหรับการเพาะปลูกและการแวะพักของเรือ

เขาตั้งบ่อนการพนัน 7 แห่งตามฝั่งทะเล ที่ม้านขามหรือมางขาม (Peam), ลองกี่ (Ream), เกิ่นโบต (Kampot), เฮืองอุ๊ก (Kampong Som), ส่ายหมาต (Cheal Meas หรือ Banteay Meas), ลิญกวิ่ญ (Kiri Vong) และฟุก๊วก (Koh Tral) เมืองเอกตั้งอยู่ที่ม้านขาม (ท่าเรือของชาวม้านหรือชาวเขมร) ต่อมาเปลี่ยนเป็นกันเขิว (กันค้าวหรือกันก้าว) เสียงลือไปไกล ชาวจีนจากทุกแห่งในอ่าวไทยขอเข้ามาหาเลี้ยงชีพที่นี่ เขตนี้จึงค่อยๆ รุ่งเรืองขึ้นด้วยชื่อเรียกใหม่ว่า กันเขิวก๊วก เกาะ Koh Tral ก็เปลี่ยนชื่อเป็นฟุก๊วก (เขตที่ดินมั่งมี)

ปี 2251 หมากกื๋วติดต่อกับเจ้าเหงียน ฟุก ตรู๊ ได้

ปี 2257 หมากกื๋วขอเป็นลูกน้องของเจ้าเหงียน และได้รับตำแหน่งแม่ทัพปกครองดินแดนกันเขิว

ปี 2267 หมากกื๋วถวายดินแดนทั้งหมดและได้รับเลื่อนเป็นแม่ทัพปกครองอาณาเขตกันเขิว เปลี่ยนชื่อเป็นลองโห่ยิญ

ปี 2272 ลองโห่ยิญ มีชื่อเสียงเป็นดินแดนอุดมสมบูรณ์ที่สุดในอ่าวไทย

ปี 2278 หมากกื๋ว เสียชีวิต ลูกชายคือหมากสีเลิน ต่อมาเปลี่ยนเป็นหมากเทียนตื้อ ได้รับแต่งตั้งเป็นแม่ทัพ รับช่วงงานพ่อปกครองลองโห่ยิญ เจ้าเหงียน ฟุก ตรู๊ ได้ยกครอบครัวตระกูลหมากขึ้นเป็นระดับเจ้า ลองโห่ยิญเปลี่ยนชื่อเป็นห่าเตียนเตริ๊น

ปี 2282 หมากเทียนตื้อตั้งเพิ่มอีก 4 อำเภอ คือลองเซวียน (ก่าเมา), เกียนยาง (หราจย้า), เตริ๊นยาง (เกิ่นเทอ) และเตริ๊นยี (บากเลียวเหนือ)

ปี 2298 หนักเงวียนอาศัยหมากเทียนตื้อยกอาณาเขตเมืองเติ่มโบน (เกิ่นเทอ) และเมืองโลยเหลิป (ลองเซวียน) ให้เจ้าเหงียน เพื่อจะได้กลับไปปกครองนามวาง

ปี 2301 เจ้าเหงียนนำหนักโตน (Ang Ton II) ขึ้นเป็นกษัตริย์ และได้รับอาณาเขตเติ่มฟองลอง (เจิวด๊กและซาแด๊ก) เพิ่มอีก หนักโตนมอบอาณาเขตส่วนตัวให้หมากเทียนตื้อ

5 เมืองพื้นที่ตะวันออกเฉียงใต้เจิบหลาป คือเฮืองอุ๊ก (Kampong Som), เกิ่นโบต (Kampot), เจิวสุม (เจินสุมหรืออาจจะเป็นตรึกเซิม), จึงหรึ่ม (Chhuk) ปัจจุบันอยู่ในจังหวัด Kampot ของกัมพูชา, เจินสุมก็อาจจะเป็นเมืองเจินสุม (ยังเรียกว่า เจินเจียม) ตั้งอยู่ระหว่างเจิวด๊ก และยางถ่าญ ปัจจุบันคือเขตเบิ๋ยอานยาง (สถานที่มีภูเขาเจิมสุม), ส่ายหมาต (Cheal Meas หรือ Banteay Meas) และลิญกวิ่ญ (Kiri Vong)

5 เมืองนี้เป็นเขตชายฝั่งทะเล (ริมฝั่งอ่าวไทย) ตั้งแต่ Srae Ambel จังหวัดเกาะกง (หรือโก๋กงติดกับเขตไทย ควบคุมจนถึงมางขาม (Peam) ฝั่งแผ่นดินใหญ่ตรงข้ามทิศตะวันออกเฉียงเหนือเกาะฟุก๊วก หมากเทียนตื้อได้ยกทั้งหมดให้เจ้าหวอ เหงียนฟุกควาต เจ้าหวอผนวกเขตดินแดนใหม่ทั้งหมดเข้ากับเมืองห่าเตียน ส่งมอบให้หมากเทียนตื้อปกครอง

ที่มา: Wikipedia ภาษาเวียดนาม