นาน นานเท่าใด กว่าจะเดินทางไกลออกไปพบเจอ เมืองที่มีหมอกมัวสลัวๆ และสายฝนพรำ จำ จำขึ้นใจ เส้นทางอันห่างไกลผ่านไพรพนา ข้ามภูผา ข้ามฟ้า มาพบ มาเจอ...

บทแรกของเพลง “น่านน่ะสิ” ประพันธ์โดย ศุ บุญเลี้ยง ที่มีเนื้อหาพูดถึงเสน่ห์ของเมืองน่าน ทำนองและคำร้องที่น่ารักทำให้เพลงนี้กลายเป็นบทเพลงประจำเมืองน่านและประจำใจคนรักเมืองน่านอย่างรวดเร็ว

เสียงเพลง “น่านน่ะสิ” ถูกขับขานสลับกับเพลงคำเมือง ยิ่งช่วยเพิ่มกลิ่นอายความเป็นลานนาให้กับบรรยากาศ งานเปิดใหม่ของโรงแรมไม้อายุเกือบ 80 ปี เมื่อวันที่ 18 มกราคมที่ผ่านมา หรือเพียง 3 วันหลังวันคล้ายวันเกิดของ เจ้าของโรงแรมคนใหม่ ทั้งงานเต็มไปด้วยโคมและตุงสีชมพู ดั่งดอกชมพูภูคา ดอกไม้ประจำถิ่นที่หาดูได้ที่ จ.น่าน เท่านั้น สลับกับสีเงินซึ่งเป็นสีถูกโฉลกกับเจ้าของโรงแรมแห่งนี้

“...พิธีเกิดใหม่ของอาคารไม้แห่งนี้ ซึ่งได้ชื่อว่าเป็นสัญลักษณ์ของเมืองน่าน เป็นความภูมิใจของชาวเมืองน่านมาเป็นเวลานาน จากโรงแรมไม้ 2 ชั้น “นั่ม เส่ง เฮ็ง” มาเป็นโรงแรมไม้ 3 ชั้น โรงแรม “น่านฟ้า” เป็นเวลามาถึงวันนี้ 80 ปีแล้ว บัดนี้ได้มีการปรับปรุงใหม่ แต่ยังรักษา สถาปัตยกรรมและบรรยากาศของความเป็นล้านนาไว้อย่างเดิม ในวันนี้มาเป็นโรงแรม “พูคาน่านฟ้า”...

...ในวันนี้ฤกษ์งามยามดี ข้าพเจ้าขออัญเชิญพลังอันศักดิ์สิทธิ์ของพระธาตุภูเพียงแช่แห้ง อีกทั้งกฤษฎาภินิหาริย์แห่ง พญาพูคาจากอดีตอันไกลโพ้น มาเป็นสักขีพยาน เพื่อเป็นความปลาบปลื้มความภูมิใจของเมืองน่านสืบต่อไป”

แถลงการณ์เปิดโรงแรมพูคาน่านฟ้าถูกอ่านต่อหน้าพระพักตร์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ประธานในพิธี โดยเจ้าของโรงแรมที่มีชื่อว่า “บัณฑูร ล่ำซำ” ซึ่งมาในชุดเถ้าแก่สีน้ำเงินเข้ม โดย ณ วันนั้น เขาเอ่ยอ้างฐานะของตัวเอง ด้วยตำแหน่งประธานกรรมการบริหารบริษัท เครือพูคา จำกัด หาใช่ผู้บริหารระดับสูงแห่งธนาคารกสิกรไทย

ไม่เพียงแถลงการณ์ สูจิบัตรเล่าเรื่องประวัติโรงแรมเก่าหลังนี้ (อ่านรายละเอียดใน “เสน่หามนตราแห่งลานนา”) ที่แจกให้กับแขกเหรื่อที่มาร่วมงาน ก็เรียบเรียงโดยบัณฑูร

โรงแรมพูคาน่านฟ้า ขนาด 14 ห้อง ดีไซน์ให้เป็นโรงแรมบูติกค่อนข้างหรู หรืออาจจะเรียกได้ว่าหรูสุดในตัวเมืองน่าน ตั้งอยู่บน ถ.สุมนเทวราช ถนนธุรกิจสายสำคัญ ใจกลางเมืองน่าน ด้านหนึ่งติดกับโรงแรมเทวราช โรงแรมเก่าที่ใหญ่ที่สุดของเมือง ขณะที่ อีกด้านติดกับธนาคารกสิกรไทย

บัณฑูรยืนยันว่า ทำเลที่ติดกับธนาคารกสิกรไม่มีส่วนในการตัดสินใจซื้อโรงแรมแห่งนี้เลย โดยเขาเรียกว่า นี่เป็นความบังเอิญที่พอดีราวกับ “ฟ้าประทาน” มากกว่า

“ธุรกิจโรงแรมไม่ใช่ประเด็น โรงแรมไม้เก่าก็ไม่ถึงกับเป็นประเด็น ประเด็นหลักของการตัดสินใจซื้อที่นี่ คือชอบเมืองน่าน ก็อยากมาอยู่ที่น่าน ก็เลยคิดว่าอย่างนั้นก็น่าจะทำอะไรสักอย่าง มันก็บังเอิญที่มีโรงแรมเล็กๆ ลูกหลานกำลังจะขายเพราะทำต่อไปไม่ไหว ก็แปลกที่ผมเกิดความคิดในจังหวะนั้นพอดี” บัณฑูรเล่าที่มาของตำแหน่งเถ้าแก่โรงแรมเล็กๆ

บุพเพที่ทำให้เจ้าสัวกสิกรไทยได้มาเจอกับเมืองน่าน เกิดขึ้นมากว่าปีครึ่งแล้ว เมื่อครั้งบัณฑูรมาเป็นประธานเปิดห้องสมุดแห่งแรกในโครงการ “ธนาคารความรู้คู่ธนาคาร กสิกรไทย” ที่บ้านน้ำพาง จ.น่าน ครั้งนั้นเป็นครั้งแรกหลังจากที่เขาไม่ได้มาน่านนานมาก แล้ว หลังจากที่พระอาจารย์ที่เขานับถือทักว่าจะได้มาอยู่และทำนุบำรุงเมืองน่าน

หากไม่พูดถึงความผูกพันข้ามภพ แรงบันดาลใจที่ทำให้บัณฑูร อยากมาใช้ชีวิตหลังเกษียณที่น่าน คือบรรยากาศที่เงียบสงบ ถนนหนทางที่สะอาดตา บ้านเมืองเต็มไปด้วยศิลปวัฒนธรรม ธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ และวัดวาอารามที่สงบและมีพระปฏิบัติดี

สถาบันชุมชนท้องถิ่นพัฒนาจัดให้เมืองน่านเป็นเมืองน่าอยู่อันดับที่ 3 จาก 124 แห่งทั่วประเทศ อันหมายถึง เทศบาลที่น่าอยู่สำหรับผู้อยู่อาศัยและนักท่องเที่ยว ทั้งมิติด้านความปลอดภัย ความสะอาด คุณภาพชีวิตที่ดี การบริหารจัดการที่ดีตามหลักธรรมาภิบาล และความเป็นเมืองที่มีเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม

เมืองน่านถูกจัดให้เป็น “เมืองเก่าที่มีชีวิต” และเป็นเมืองเก่าที่เป็นพื้นที่อนุรักษ์ซึ่งมีเพียง 2 แห่งในประเทศไทย อีกแห่งคือเกาะรัตนโกสินทร์ และภายในอีก 2 ปี เมืองน่านจะเป็นเมืองแรกของไทย ที่เอาสายไฟบนถนนลงดินได้ทั้งเมือง

ปลายปี 2552 บัณฑูรซื้อโรงแรมน่านฟ้าในราคา 24 ล้านบาท โดย “แมว มอง” ที่ช่วยหาโรงแรมนี้มาให้ รวมถึงที่ดิน ปลูกบ้านที่เมืองน่าน อาจหมายถึงที่ดินที่ อ.บ่อเกลือ และ อ.แม่จริม ไม่ใช่ใครที่ไหน...

ลักษมันตร์ บุนนาค อดีตประธานกรรมการบริษัท ภัทร เรียลเอสเตทฯ บริษัทอสังหาฯ เครือแบงก์กสิกรไทย เป็นลูกน้อง คนสนิทผู้รับหน้าที่ดูแลเรื่องอสังหาฯ ให้บัณฑูรด้วยประสบการณ์บริหารโรงแรมบูติกของตัวเองที่ปายและเชียงใหม่ เขาจึงเป็นผู้ช่วยคนสำคัญในการบริหารงานโรงแรมพูคาน่านฟ้า ในตำแหน่งกรรมการ ผู้จัดการเครือพูคา

หลังข่าวการซื้อโรงแรมน่านฟ้าแพร่ไป ชาวเมืองน่านและนักท่องเที่ยวที่เคยมาพักโรงแรมน่านฟ้า หลายคนเริ่มกังวลว่าโรงแรมไม้แห่งนี้อาจถูกทุบไปทำอาคารพาณิชย์ หรือที่จอดรถของธนาคารกสิกรไทย

นับจากปิดโรงแรมตั้งแต่วันที่ 14 มกราคม 2553 ก็เป็นเวลาราว 1 ปี ในการบูรณะ โรงแรมเดิมที่ทรุดโทรมมาก โดยบัณฑูรตั้งกรอบเอาไว้ ดังนี้คือ พยายามรักษาโครงสร้างและรูปแบบสถาปัตย์เดิมไว้, ปรับปรุงระบบน้ำ-ไฟ ระบบแอร์ และเทคโนโลยีสารสนเทศให้ทันสมัย และที่สำคัญคือถูกต้องตามหลักฮวงจุ้ย

นับตั้งแต่ความหมายของโลโกโรงแรม ที่เป็นต้นชมพูภูคาสีชมพู 8 ช่อ บนเนินดิน ภายใต้กรอบสีแดง โดยทั้งหมดเป็นไอเดียของบัณฑูรที่มอบหมายให้ลูกน้องในแบงก์กสิกร ไทยช่วยวาดให้ และให้ซินแสช่วยดูกำกับอีกครั้งว่า โลโกนี้ “เฮง”

เพราะต้นชมพูภูคาเป็นสัญลักษณ์ที่หาได้ที่น่านที่เดียว อาจเหลือเพียงต้นเดียวบนทางไปอุทยานแห่งชาติดอยภูคา ติดกับ ศาลพญาพูคา ส่วนที่เป็น 8 ช่อเพราะเลข 8 เป็นเลขเฮงของเจ้าสัวปั้น ใต้เนินดินมีคำลานนา อ่านว่า “พูคา” ซึ่งก็คือราชวงศ์ แรกของเมืองน่านในอดีต ที่อาจจะเคยผูกพันกันมาแต่อดีตชาติ ส่วนกรอบสีแดง มีความหมายเพื่อป้องกันสิ่งไม่ดี

ขณะที่ชื่อภาษาจีน อ่านว่า “หวู่-ฮวา-หนาน-ขวา” หรือ “หวู่-ฮวา-น่าน-ฟ้า” เลียนเสียงจากชื่อโรงแรมในภาษาไทย

โดย “หวู่” เป็นแซ่ของบัณฑูร ส่วน “ฮวา” แปลว่าดอกไม้ หนาน-ขวา แปลว่า ชาวจีน โพ้นทะเลที่อยู่ทางใต้ของจีน หรือน่านฟ้า ซึ่งบัณฑูรบรรยายไว้ว่า “นามนี้มีความหมายอันไพศาล”

สำหรับการตกแต่งภายใน บัณฑูรได้อาจารย์สถาปัตย์จากเชียงใหม่มาเป็นผู้ดูแล และสรรหาเฟอร์นิเจอร์ไม้และของตกแต่งสไตล์ลานนามาประดับ คลอกับเพลงบรรเลงสไตล์ลานนาที่บัณฑูรเลือกเอง ยิ่งช่วยส่งเสริมบรรยากาศลานนาให้คละคลุ้งทั่วโรงแรม

วันนี้ โรงแรมไม้อายุเกือบ 80 ปีกลับมาดูสดใสอีกครั้ง ด้วยกระถางดอกไม้ เรียงรายเป็นแนวตามขอบหน้าต่าง ระเบียง และประตู ให้อารมณ์คล้ายกับ “สวิสชาเลต์” แต่ทันทีที่เดินเข้าไปด้านในจะได้กลิ่นอายความเป็นลานนาเต็มๆ ด้วยตุง โคม และธงผ้าของเมืองเหนือ รวมถึงโคมไฟเงินฉลุลายฝีมืออ่อนช้อยสไตล์ลานนา

ล็อบบี้โดดเด่นด้วยภาพเขียนขนาดใหญ่ที่บัณฑูรบอกว่า ซื้อมาจากแกลเลอรี่ในกรุงเทพฯ ตั้งแต่ก่อนจะมีโรงแรมนี้ เพราะประทับใจสไตล์ลานนาของภาพที่มีความเป็นน่านอยู่มาก โดยที่เรวัต วงษ์ลา ผู้วาดเป็นศิลปินชาวอีสาน ผู้หลงใหลวัฒนธรรมลานนาอย่างมากจนย้ายตัวเองมาอยู่เชียงใหม่ คล้ายกับเขา

แต่สำหรับบัณฑูร ความบังเอิญยิ่งกว่าการได้ภาพนี้มาก็คือ 4 สาวในชุดพื้นเมืองทางเหนือที่อยู่ในภาพ เสมือนว่าปรากฏออกมาเป็นพนักงานโรงแรมสาวทั้ง 4 คนผู้ทำหน้าที่ประชาสัมพันธ์ เพราะล้วนมีใบหน้าละม้ายคล้ายคลึงกับนางในภาพเขียนราวกับ “สวรรค์จะส่งสัญญาณว่าที่นี่ใช่”

หลังเคาน์เตอร์ประชาสัมพันธ์ไม้ประดับด้วยภาพเขียนเลียนแบบจิตรกรรมฝาผนังจากวัดภูมินทร์ ขณะที่อีกด้านของล็อบบี้เป็นมุมจำหน่ายสินค้าของร้าน “ภูฟ้า” ส่วนประตูอีกด้านเชื่อมไปยังห้องทานอาหารเช้าสำหรับแขก และเป็นคาเฟ่บริการเครื่องดื่มทั้งกาแฟ ไวน์ และ “น้ำ มะไฟจีน” น้ำหวานประจำเมืองน่าน ซึ่งมีพื้นที่ย่อมๆ สำหรับเล่นดนตรีสบายๆ อย่างกีตาร์โปร่ง ขลุ่ย หรือเครื่องสายลานนา

ทางเดินอีกด้านเป็น “ผนังประวัติศาสตร์” ประดับด้วยป้ายโรงแรมเดิมและภาพเก่าของโรงแรมน่านฟ้าและเจ้าของเดิม เชื่อมไปห้องสมุดที่เต็มไปด้วย หนังสือหายากที่เกี่ยวกับประวัติศาสตร์และศิลปวัฒนธรรมไทย และตกแต่งด้วยเรือยาว 52 ฝีพายจำลอง เพื่อแสดงถึงกีฬาที่เป็นเอกลักษณ์และประเพณีขึ้นชื่อของน่าน

ห้องพักทั้ง 14 ห้อง ภายในถูกประดับด้วยภาพเขียนเลียนแบบจิตรกรรมฝาผนังของวัดในภาคเหนือ เครื่องใช้สไตล์ลานนา และสิ่งอำนวยความสะดวกครบครัน แต่งเติม ความหรูด้วยผ้าปู “พาซาย่า” ส่วนห้องน้ำก็มีลูกเล่นเป็นหน้าต่างไม้เลื่อนให้คนข้างนอกเห็นได้ และเพิ่มความหรูและ “เฮง” ด้วยผลิตภัณฑ์จาก “มาดามเฮง”

เสียงกระดิ่งเงินดังมาจากระเบียงทางเดินชั้นสาม ถือเป็นอีกส่วนที่เพิ่มเติมเข้ามาเพื่อเสริมฮวงจุ้ย ขณะที่ช่องแสงบนเพดานเป็นดีไซน์เดิมที่มีมาตั้งแต่โรงแรมน่านฟ้ายุค 50 ปีก่อน เพื่อเป็นการใช้แสงอาทิตย์ให้เป็นประโยชน์ ทว่า เจ้าของคนใหม่ได้เพิ่มแผงโซลาร์เซลล์เข้าไป เพื่อนำพลังงานความ ร้อนจากแสงอาทิตย์ไปต้มน้ำร้อนใช้ในโรงแรม

จากราคาเดิมตั้งแต่ 250-600 บาท ราคาหลังปรับปรุง บัณฑูรตั้งไว้ที่ 2-4 พันบาท และขยับขึ้นในฤดูท่องเที่ยว นับว่าเป็นราคาห้องพักที่แพงที่สุดในเมืองน่านขณะนี้ (และอาจแพงสุดใน จ.น่านก็ได้)

ขณะที่ลักษมันตร์มองว่ากลุ่มเป้าหมายของโรงแรมไม้แห่งนี้ น่าจะเป็น ทั้งนักท่องเที่ยวชาวไทยและชาวต่างชาติที่นิยมการทัวร์วัฒนธรรมและทัวร์เชิงนิเวศ เถ้าแก่ปั้นพูดทีเล่นทีจริงว่า ลูกค้าที่นี่อาจเป็นใครก็ได้ที่อยากสัมผัสบรรยากาศลานนาและสามารถจองได้ บัณฑูรเชื่อว่าทันทีที่เปิดให้จองผ่านอินเทอร์เน็ตซึ่งเป็นเพียงช่องทางเดียว ลูกค้าจะจองคิวจนแน่น โดยพูคาน่านฟ้าจะเริ่มเปิดรับแขกได้ราวเมษายนนี้

เพื่อแยกกระเป๋าของกิจการส่วนตัวกับธนาคารกสิกรไทยให้ชัดเจน บริการทางธนาคารของโรงแรมพูคาน่านฟ้าและบริษัทเครือพูคา บัณฑูรจึงเลือกใช้ธนาคารกรุงเทพสาขาเมืองน่าน ซึ่งอยู่บนถนนเดียวกัน

หากรวมเงินก้อนที่ใช้ซื้อโรงแรมและเม็ดเงินในการรีโนเวตทั้งหมด ครั้งนี้เจ้าสัวปั้นควักทุนส่วนตัวไปกว่า 50 ล้านบาท โดยยืนยันว่า ครั้งนี้ไม่ใช่การลงทุนเพื่อหวังผลกำไร เพียงแต่ขอให้โรงแรมมีกระแสเงินสดสำหรับดำเนินกิจการไปได้ ไม่ขาดทุนในแต่ละเดือน ก็พอ

“ขอแค่อย่ามาเจ๊งใส่ ส่วนเงินที่ลงไปแล้วคงเอามาคิดไม่ได้ เพราะนั่นเป็นความพอใจที่จะสร้างอะไรที่เป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรม สร้างอะไรที่คนน่านพอใจ เพื่อรักษาของเก่าที่เป็นเอกลักษณ์และความภูมิใจของชาวน่านให้ดำรงอยู่ต่อไปในความเป็นน่าน” คำกล่าวของเถ้าแก่ปั้นประหนึ่งการฝากตัวกับคนน่าน

สำหรับบัณฑูร การเปิดโรงแรมพูคาน่านฟ้าจึงเป็นภาพสะท้อนความรู้สึกที่ดีต่อเมืองน่าน ไม่ใช่ประเด็นทางธุรกิจและไม่ใช่จุดเปลี่ยนทิศทางชีวิตจากนายแบงก์สู่นักการโรงแรม หากเป็นประเด็นทางจิตวิญญาณ และนับเป็น “จุดเริ่มต้นที่น่ารัก” ของการเป็นคนน่านมากกว่า

แม้จะมีโอกาสมาดูงานโรงแรมเพียงเดือนละครั้ง และแม้ว่าบ้านที่น่านจะยังไม่แล้ว เสร็จ แต่ทางนิตินัย บัณฑูรนับเป็นชาวน่านโดยสมบูรณ์ เขาย้ายสำมะโนครัวจากชลบุรีมาอยู่ที่น่านนานกว่าครึ่งปีแล้ว และมีบัตรประชาชนและใบขับขี่ของเมืองน่านเรียบร้อยแล้ว

สำหรับเครือพูคา นอกจากพูคาน่านฟ้า โรงแรมแห่งแรก ณ วันนี้ ก็ยังไม่มีโรงแรมหรือธุรกิจที่อื่น แต่สิ่งหนึ่งที่เถ้าแก่โรงแรมคนนี้ยืนยันคือ “เครือพูคาจะอยู่ที่น่านเป็นหลัก เพราะที่นี่คือบ้านผม”

ขณะที่บัณฑูรปรารถนาจะเห็นน่านเป็นเมืองสงบเช่นที่เขาคุ้นเคยไปอีกนาน แต่ด้วยจำนวนนักท่องเที่ยวที่เพิ่มขึ้นกว่าเท่าตัวในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา น่านทุกวันนี้ จึงไม่ใช่จังหวัดเงียบๆ อีกต่อไป

“มันเป็นความท้าทายของมนุษย์ ที่จะรักษาคุณค่าในอดีต แต่ยังสามารถพัฒนาต่อไปได้ เมืองน่านควรเติบโตไปโดยไม่ทำลายของเดิม และไม่ควรอยากได้ ใคร่จะเป็นเมืองมหานคร เท่าที่ได้สัมผัสดู คนน่านก็คงจะรักษาความเป็นน่านไว้ คงไม่ปล่อยให้น่านเป็นสมัยใหม่จนเสียบรรยากาศ” บัณฑูรกล่าวในฐานะคนน่าน

ความห่วงใยในเมืองน่านไม่ได้เกิดขึ้นกับแค่คนน่าน เชื่อว่าคนที่เคยไปเที่ยวน่านหลายคนล้วนหลงรักและหวงแหนเมืองน่าน ไม่แพ้กัน... เหมือนกับศุ บุญเลี้ยง ที่ทิ้งท้ายไว้ในบทเพลงน่านน่ะสิ ด้วยประโยคที่ว่า ...เก็บน่านให้ดีๆ ให้ นาน น้าน น่าน!