“จ่ายครบ จบแน่” สโลแกน ที่วงการการศึกษาไทยใช้เรียกกับมหาวิทยาลัยที่ผลิตผู้เรียนระดับปริญญาดุษฎีบัณฑิต (ปริญญาเอก) ที่ไร้คุณภาพ จนทำให้ตลอดระยะ 4-5 ปีมานี้ สังคมไทยเกิดการเฟ้อของผู้ที่จบด๊อกเตอร์เป็นการเฟ้อของคุณภาพที่ไม่มีมาตรฐานของหลักสูตร

ขณะที่ภาพการสร้างด๊อกเตอร์เฟ้อยังคงต่อเนื่อง แต่อีกมุมหนึ่งในระดับโลกนั้นพบการเปลี่ยนแปลงของการผลิตด๊อกเตอร์ในหลายปัจจัย ที่อาจส่งผลและลุกลามเข้ามายังประเทศไทย

บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เล็งเห็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้น จึงจัดทำวิจัยเพื่อตีแผ่ข้อมูลในหลายแง่มุมที่มหาวิทยาลัยไทยต้องตระหนักรวมถึงจุฬาฯ เองที่ positioning มหาวิทยาลัยแห่งการวิจัยเพื่อทิศทางต่อไปในอนาคตของมหาวิทยาลัยแห่งนี้

ดร.พรพจน์ เปี่ยมสมบูรณ์ คณบดีบัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้ข้อมูลกับ “ผู้จัดการ 360 องศา รายสัปดาห์ ”ว่า บัณฑิตวิทยาลัย ได้จัดทำผลวิจัย “แนวโน้มของโลกในการจัดการศึกษาหลักสูตรปริญญาดุษฎีบัณฑิต” (นงลักษณ์ วิรัชชัย และคณะ) เพื่อรู้สภาพข้อเท็จจริงในวางแผนแก้ปัญหาหรือดำเนินการขับเคลื่อนไปตามนโยบายให้เป็นไปในทิศทางที่ต้องการซึ่งจะทำให้การบริหารงานมีประสิทธิภาพ

สำหรับหลักสูตรปริญญาดุษฎีบัณฑิต แบ่งเป็น 2 ประเภท

1.หลักสูตรปริญญาวิชาการ (research program) ให้ปริญญาที่เรียกชื่อว่าปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต (สาขาวิชา...) เป็นหลักสูตรที่เน้นวิจัย (หลักสูตรปริญญาวิจัย : Ph.D.degree)

2.หลักสูตรปริญญาดุษฎีบัณฑิต (professional program) ให้ปริญญาที่เรียกชื่อว่าปริญญาดุษฎีบัณฑิตวิชาชีพ (ปริญญาวิชาชีพ : professional degree)หลักสูตรประเภทนี้เน้นทั้งการวิจัยและการพัฒนาทักษะวิชาชีพ

ซึ่งความสนใจของผู้เรียนในระดับโลกสนใจและนิยมเรียนในหลักสูตรปริญญาวิชาชีพสูงขึ้น ทำให้สถาบันการศึกษาทั่วโลกเร่งผลิตดุษฎีบัณฑิตมากขึ้น เพราะเห็นว่ามีการเรียนที่ง่ายกว่า และใช้เวลาในการเรียนสั้น อย่างไรก็ตามในมุมของผู้เรียน หลักสูตรปริญญาวิชาการเป็นหลักสูตรที่มีเกียรติและมีศักดิ์ศรีสูงกว่าหลักสูตรปริญญาวิชาชีพ

ดังนั้น จะพบว่ามีการเปิดหลักสูตรโดยใช้ชื่อปริญญาเป็น Ph.D. แต่จัดการศึกษาแบบหลักสูตรปริญญาวิชาชีพ โดยมีความเข้มของการเรียนแบบวิจัยน้อยกว่า ซึ่งในสหรัฐอเมริกาสามารถจัดการศึกษาสำหรับหลักสูตรนั้นทั้งสองประเภทให้ได้มาตรฐานเท่าเทียมกันได้ ดังนั้นการผลิตดุษฎีบัณฑิตไม่ว่าจะเป็นหลักสูตรใด ขึ้นอยู่กับเป้าหมายของการผลิตว่าต้องการสนองความต้องการของผู้ใช้แบบใด

ซึ่งแนวคิดปรัชญาของการผลิตดุษฎีบัณฑิตตามหลักสูตรปริญญาวิชาชีพที่แท้จริง ไม่ได้หมายความว่าผู้เรียนไม่ต้องเรียนแบบเน้นวิจัย แต่หมายถึงผู้เรียนต้องได้รับการพัฒนาศักยภาพในการผลิตงานวิจัยที่สามารถนำไปพัฒนางานได้ ดังนั้น กระบวนการผลิตดุษฎีบัณฑิตยังให้ความสำคัญกับการทำวิจัย

“เป็นที่น่าผิดหวังว่าหลายมหาวิทยาลัยใช้ช่องทางการจัดหลักสูตรที่ใช้ชื่อปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต และโฆษณาว่ามีการเรียนการสอนแบบทำวิจัยอย่างเดียว แต่เป็นการทำวิจัยที่ผู้เรียนไม่ได้รับการพัฒนาทักษะทางวิจัยเลยทำให้เกิดความแตกต่างของคุณภาพของบัณฑิตระหว่างสถาบันสูง” ดร.พรพจน์ กล่าวและว่า

สภาพปัญหาที่เกิดขึ้นมีลักษณะเดียวกับการขยายการศึกษาหลักสูตรปริญญาดุษฎีบัณฑิตวิชาชีพของประเทศตะวันตกไปยังประเทศที่มีความต้องการสูง ซึ่งมีผลกระทบทำให้เกิดปัญหาในการจัดการศึกษาหลักสูตรปริญญาดุษฎีบัณฑิต ของประเทศทางเอเชียและอัฟริกาที่ต้องแข่งขันกับหลักสูตรปริญญาดุษฎีบัณฑิตระดับมาตรฐานสากล และต้องลดระดับความเข้มในการคัดเลือกนักศึกษา ลดต้นทุนการผลิตโดยจ้างอาจารย์ที่มีคุณภาพลดลง มีผลทำให้มาตรฐานและคุณภาพการจัดการหลักสูตรลดลงไปด้วย



ทั้งนี้ ดร.พรพจน์ ชี้ให้เห็นข้อดีของการผลิตดุษฎีบัณฑิตหลักสูตรปริญญาวิชาการ ที่สามารถสร้างนักคิด นักวิจัย แต่การผลิตยาก เพราะต้องมีอาจารย์ผู้สอนที่มีลักษณะของความเป็นนักวิจัยสูง และมีแนวโน้มลดลง เพราะคิดว่าเรียนยาก และไม่สามารถกำหนดระยะเวลาในการสำเร็จการศึกษาได้ ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อความอยู่รอดของการผลิตดุษฎีบัณฑิตแบบนี้

ขณะที่หลักสูตรปริญญาวิชาชีพมีข้อได้เปรียบมากกว่าและมีปริมาณเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากลักษณะของหลักสูตรปริญญาวิชาชีพจะสอดคล้องกับความต้องการของผู้เรียนที่มีประสบการณ์ในการทำงานมาแล้ว และต้องการความรู้เพื่อสร้างความก้าวหน้าในวิชาชีพมากกว่าความรู้ทางวิชาการ

อย่างไรก็ตามหลักสูตรแบบปริญญาวิชาชีพจะผลิตได้ดี มหาวิทยาลัยต้องมีความร่วมมือระหว่างหน่วยงานหรือองค์กรที่ใช้บัณฑิตสูง ซึ่งในสภาพจริงยังเห็นตัวอย่างของความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยกับภาคธุรกิจอุตสาหกรรมไม่มากนัก

แต่อย่างไรก็ตามจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จะยังคงมุ่งเน้นการ การผลิตดุษฎีบัณฑิตหลักสูตรปริญญาวิชาการ เพราะเป็นจุดแข็งของจุฬาฯ ซึ่งปัจจุบันมีหลักสูตรปริญญาวิชาการ 91 หลักสูตรและ 7 หลักสูตรหลักสูตรแบบปริญญาวิชาชีพแต่กระบวนการสอนเป็นหลักสูตรปริญญาวิชาการทั้งหมด

สำหรับปัญหาที่เกิดขึ้นในการผลิตดุษฎีบัณฑิตของมหาวิทยาลัยในประเทศไทย คือ ,มหาวิทยาลัยมักแข่งขันกันโดยใช้ชื่อหลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต แต่ผลิตแบบหลักสูตรปริญญาวิชาชีพ เพื่อให้ปริญญาดูมีเกียรติและมีศักดิ์ศรีมากกว่า ทำให้คุณภาพบัณฑิตไม่สอดคล้องกับปริญญาที่ได้รับ

อย่างไรก็ตามปัญหาด้านการผลิตไม่ได้อยู่ที่คุณภาพอาจารย์หรืองบประมาณในการลงทุนด้านการผลิตอย่างเดียว แต่ยังมีปัญหาด้านผู้เรียนที่ยังมีคุณสมบัติไม่เป็นไปตามเกณฑ์ขั้นต่ำที่คาดหวัง โดยเฉพาะความสามารถทางภาษามากกว่าซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญของการเรียนการสอนที่เน้นวิจัยเป็นฐาน

ทั้งนี้ ดร.พรพจน์ ให้ข้อสรุปว่า ปัญหาของการผลิตบัณฑิตอุดมศึกษาของไทย ไม่ได้เกิดจากข้อจำกัดของงบประมาณในการผลิตแต่เพียงอย่างเดียว ยังมีปัญหาเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์จากผลวิจัยอยู่ในระดับไม่น่าพึงพอใจ แม้มหาวิทยาลัยจะมีองค์ความรู้จากงานวิจัยในระดับดุษฎีบัณฑิตจำนวนไม่น้อย แต่พบว่ายังมีการนำผลวิจัยไปใช้ประโยชน์ไม่มาก

ส่วนหนึ่งมาจากองค์ความรู้จากงานวิจัย (หัวข้อวิจัย) ไม่สอดคล้องกับความต้องการของผู้ใช้ หรือฐานข้อมูลเกี่ยวกับองคืความรู้ไม่ปรากฏทำให้เข้าถึงข้อมูลได้ยาก หรือผู้บริหารระดับสูงไม่ให้ความสำคัญกับการใช้ผลงานวิจัยในการพัฒนาประเทศ

จึงอาจกล่าวได้ว่าการผลิตดุษฎีบัณฑิตของประเทศยังมีผลกระทบต่อการพัมนาประเทศไม่มากเท่าที่มุ่งหวัง หากสภาพปัญหายังเป็นเช่นนี้ประสิทธิภาพการผลิตดุษฎีบัณฑิตจะอยู่ในระดับต่ำ

การลงทุนไม่คุ้มค่ากับงบประมาณในการลงทุนของผู้เรียน ของมหาวิทยาลัยและของประเทศ มหาวิทยาลัยแต่ละแห่งที่ผลิตหลักสูตรดุษฎีบัณฑิตควรตระหนักถึงความสำคัญของการผลิตงานวิจัยนักศึกษาที่สนองความต้องการของประเทศ และมีระบบการเผยแพร่ผลการวิจัยที่เข้าถึงผู้ใช้ประโยชน์อย่างรวดเร็ว


*************

5 ข้อเสนอแนะถึง 'มหา'ลัย ในไทย'

1.ความเป็นนานาชาติ

*มีแนวโน้มการจัดการสอนทางอิเล็กทรอนิกส์ (e-learning)

*รัฐบาลทุกประเทศให้ความสำคัญของการใช้ภาษาอังกฤษเป็นภาษากลางในการเรียนการสอน

*มหาวิทยาลัยควรมีแผนและเป้าหมายการผลิตเอัตราส่วนของหลักสูตรนานาชาติกับหลักสูตรภาษาไทย

*มีกลยุทธ์ในการสร้างหลักสูตรในสาขาที่สามารถดึงดูดนักศึกษาต่างชาติได้สูง

2.การสร้างอาจารย์มหาวิทยาลัยที่มีความเป็นเลิศ

*กำหนดนโยบายในการคัดคนเก่ง คนดีมีความสามารถสูงสุดเข้าเป็นอาจารย์

*สร้างแรงจูงใจให้ดุษฎีบัณฑิตที่มีคุณภาพดีที่สุดเข้ามาเป็นอาจารย์

*คัดเลือกบัณฑิตและมหาบัณฑิตที่มีผลการเรียนดีเด่น เข้ารับทุนการศึกษาต่อระดับปริญญาดุษฎีบัณฑิตวิจัย

3.ความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยและภาคธุรกิจอุตสาหกรรม

*ควรมีการกำหนดนโยบายให้แต่ละสาขาวิชาหรือแต่ละหลักสูตรมีโครงการความร่วมมือกับภาคธุรกิจอุตสาหกรรม เพื่อให้บัณฑิตมีคุณภาพตามมาตรฐานและสนองความต้องการของตลาดแรงงาน และเป็นการระดมทรัพยากรจากภาคผู้ใช้บัณฑิตให้มีส่วนร่วมรับผิดชอบในกระบวนการผลิต

4.การผนึกกำลังในการจัดการศึกษาเพื่อใช้ทรัพยาการร่วมกัน

*มหาวิทยาลัยวิจัยไม่ควรมีการแข่งขันกันเอง แต่ควรร่วมมือกันในการจัดการศึกษาระดับปริญญาดุษฎีบัณฑิตให้มีความเข้มแข็งสามารถแข่งขันกับต่างประเทศได้ เปิดโอกาสให้นักศึกษาเทียบโอนหน่วยกิตข้ามมหาวิทยาลัย เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการผลิต

5. การพัฒนามาตรฐานและคุณภาพหลักสูตรปริญญาดุษฎีบัณฑิต





อัพเดดล่าสุด 9/20/2010 3:39:17 PM โดย Chaotip Kleekhaew

หมายเหตุ เส้นแบ่งข่าว หมายถึง ข่าวถูกแบ่งเป็นหน้า ๆ
keyword :

Close