Olusegun Obasanjo อดีตผู้นำไนจีเรียเป็นผู้นำที่หาได้ยากในแอฟริกา เขาเป็นนายพลที่ปกครองไนจีเรียในช่วงทศวรรษ 1970 และกลับมาปกครองไนจีเรียอีกครั้งในฐานะประธานาธิบดีที่เป็นพลเรือน ระหว่างปี 1999-2007 ขณะนี้เขามีอายุ 72 ปี และรั้งตำแหน่งทูตพิเศษของสหประชาชาติประจำคองโก Obasanjo พูดถึงอนาคตของไนจีเรีย ชาติที่มีประชากรมากที่สุดในแอฟริกา หลังจากที่เกิดเหตุชายไนจีเรียพยายามระเบิดเครื่องบินของสายการบินอเมริกัน เมื่อคริสต์มาสปีที่แล้ว

ผู้นำไนจีเรียคนปัจจุบันกำลังประสบปัญหาสุขภาพ จนบริหารประเทศไม่ได้ การแต่งตั้ง Goodluck Jonathan เป็นรักษาการณ์ประธานาธิบดีจะแก้วิกฤติครั้งนี้ได้หรือไม่ ใครก็ล้มป่วยได้ แต่ผมไม่เชื่อว่าการแต่งตั้งรักษาการณ์ประธานาธิบดีแบบ "ถาวร" จะเป็นวิธีแก้ปัญหาที่ถาวร ผมคิดว่าไนจีเรียคงต้องแก้ปัญหามากกว่านี้

หลังจากเกิดเหตุ Umar Farouk Abdulmutallab ชาวไนจีเรียพยายามจะระเบิดเครื่องบินพลเรือนของสหรัฐฯ ท่านกลัวว่าไนจีเรียจะกลายเป็นฐานของผู้ก่อการร้ายประเทศต่อไปหรือไม่ นั่นเป็นความเข้าใจที่ผิดโดยสิ้นเชิง เด็กหนุ่มคนนั้นถูกจับและถูกล้างสมอง ซึ่งไม่ใช่เรื่องที่เกิดขึ้นโดยปกติ แต่ยอมรับว่าเรารับมือช้าเกินไป เราควรจะประณามการก่อการร้ายในทุกหนทุกแห่ง พ่อของเด็กคนนี้เป็นพระ ตอนที่ผมยังปกครองไนจีเรีย เขาเป็นสุภาพบุรุษ เราต้องดูว่าเกิดอะไรขึ้นกับเขา ทำไมเหตุการณ์อย่างนี้จึงเกิดขึ้นได้ และเราจะป้องกันไม่ให้มี Abdulmutallab คนที่ 2 ได้อย่างไร และสหรัฐฯ ควรรู้ว่าไนจีเรียเอาจริงเอาจังกับเรื่องนี้

ความมั่งคั่งส่วนใหญ่ของไนจีเรียมาจากน้ำมัน แต่โครงสร้างพื้นฐานและการพัฒนาของไนจีเรียกลับยังล้าหลังประเทศอื่นๆ ในแอฟริกา หรือคำกล่าวที่ว่าประเทศที่มีน้ำมันเป็นประเทศที่ต้องคำสาปจะเป็นความจริง ผมเชื่อว่าพระเจ้ารู้ว่าท่านกำลังทำอะไร เมื่อท่านทำให้มีน้ำมันอยู่ใต้ประเทศเรา มันก็ควรจะเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้เราแก้ปัญหาได้ แต่เมื่อเรากลายเป็นประเทศผลิตน้ำมัน เรากลับละเลยภาคธุรกิจอื่นๆ อย่างเกษตร และชาวไนจีเรียทุกคนเริ่มเอาแต่พึ่งน้ำมัน และไม่เคยคิดเผื่อถึงวันที่เราอาจเจอปัญหา อย่างไรก็ตาม เป็นครั้งแรกนับตั้งแต่ที่เราเป็นเอกราชที่ภาคเกษตรของเราโตถึง 7% เป็นเวลา 4 ปี ในช่วงที่ผมปกครองไนจีเรีย ท่านเห็นอย่างไรที่จีนมีอิทธิพลทางเศรษฐกิจเพิ่มขึ้นในแอฟริกา ท่านเห็นว่าเป็นการล่าอาณานิคมของจีนหรือไม่ ผมไม่พอใจที่จะเรียกว่านี่คือการล่าอาณานิคม จีนกำลังลงทุนในแอฟริกา เหมือนกับที่ลงทุนในอเมริกา ทุกวันนี้ชาวอเมริกันเป็นลูกหนี้รายใหญ่สุดของจีน นั่นเป็นการล่าอาณานิคมของจีนหรือ เราเห็นอเมริกาและยุโรปเป็นเพื่อนเก่า เรายังคงคบกับเพื่อนเก่าและคบเพื่อนใหม่ในญี่ปุ่น อินเดีย และจีน

Obama ยังทำให้แอฟริกาไม่พอหรือไม่

ผมไม่เคยคาดหวังให้เขาเปิดคลังสมบัติของสหรัฐฯ เพื่อแอฟริกา ประธานาธิบดี Obama เป็นคนอเมริกัน สิ่งที่สำคัญที่สุดสำหรับเขาคือผลประโยชน์ของอเมริกา หาก Obama ทำเพื่อแอฟริกามากเกินไป ก็ใช่ว่าจะเป็นผลดี

ท่านพยายามจะปฏิรูประบบราชการไนจีเรียที่ทุจริตโกงกิน ท่านมีบทเรียนจากเรื่องนี้ฝากถึงผู้นำแอฟริกาอื่นๆ หรือไม่ การขุดรากถอนโคนคอร์รัปชั่นไม่ใช่งานที่จะเสร็จได้ในวันเดียว ก่อนที่ผมจะปกครองไนจีเรีย คอร์รัปชั่นเป็นวิถีชีวิต โดยเฉพาะในกระทรวงต่างๆ แต่ข้าราชการไม่ได้มาจากพรรคการเมืองทุกคนไป ดังนั้นคำถามคือ เราต้องหาคนที่เหมาะกับงาน

ท่านเห็นว่าผู้นำแอฟริกาคนใดที่ทำงานได้ดี ประเทศที่มีการบริหารที่ดีมากคือบอตสวานา รัฐบาลบอตสวานาไม่ได้ทำงานเพื่อเอาใจใคร แต่ทำงานเพื่อสร้างความพอใจให้แก่คนในประเทศของตัวเอง ถ้าจะยกตัวอย่างตัวบุคคล ก็ประธานาธิบดี Paul Kagame ของรวันดา บางทีอาจเป็นเพราะประสบการณ์จากเหตุฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ในรวันดาได้ให้บทเรียนสำคัญแก่เขา

ท่านมองอนาคตแอฟริกาในแง่ดีหรือไม่

เมื่อผมลงจากตำแหน่งในปี 1979 ผมแทบจะเป็นผู้นำแอฟริกาคนเดียวที่ยอมลงจากตำแหน่งด้วยตัวเอง วันนี้ เรามีผู้นำแบบนี้มากกว่า 10 คนในแอฟริกา ตอนที่ผมอยู่ในรัฐบาล เรามีทุนสำรอง 3,700 ล้านดอลลาร์ 8 ปีให้หลัง หลังจากจ่ายหนี้ 34,000 ล้านดอลลาร์หมดแล้ว เรายังมีเงินเหลือ 45,000 ล้านดอลลาร์ การเติบโตของเศรษฐกิจก็อยู่ที่ 6-7% ต่อปี สิ่งดีๆ เกิดขึ้นมาก่อนแล้ว

แปล/เรียบเรียง เสาวนีย์ พิสิฐานุสรณ์
เรื่อง นิวสวีค