ผ่านพ้นไปแล้ว 2 เดือนเศษกับการเป็นเขตการค้าเสรีอาเซียน (AFTA) อย่างเป็นทางการของ 6 ชาติผู้ร่วมก่อตั้งสมาคมประชาชาติเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งประเทศไทยก็อยู่ใน 6 ประเทศนี้

ณ ตอนนี้คงยังไม่เห็นภาพอะไรที่ชัดเจนนักถึงผลกระทบที่จะมีต่อประเทศไทย ไม่ว่าจะเป็นในด้านบวก หรือด้านลบ

มีแต่คนที่ออกมาแสดงความเห็นไปต่างๆ นานาว่าเราควรจะต้องทำอย่างนั้นทำอย่างนี้ เพื่อโน่นนั่น นี่...

ก็คงอีกสักระยะ อีกไม่นานก็คงจะรู้แล้วว่าความเห็นหลายหลายที่ประดังออกมา ของใครถูกต้องและของใครที่มองผิด

แต่ในฐานะสื่อที่เสนอเนื้อหาทางด้านธุรกิจ เราอยากสะท้อนว่าภาพของเขตการค้าเสรีอาเซียนนั้นมีหลายมิติ

แต่ละมิติ ก็มีทั้งจุดดีและจุดเสียต่อประเทศไทย ขึ้นอยู่กับว่า เราจะวางยุทธศาสตร์อย่างไรเพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่ได้เกิดขึ้นมาแล้วในครั้งนี้

เพราะในอีก 5 ปีข้างหน้า เขตการค้าเสรีจะขยายพรมแดนครอบคลุมประเทศสมาชิกใหม่อีก 4 ชาติ คือกัมพูชา ลาว พม่า และเวียดนาม ซึ่งตรงนี้น่าจะให้ความสำคัญ

เพราะใน 4 ชาติสมาชิกใหม่ มีถึง 3 ชาติที่มีพรมแดนติดกับประเทศไทย

หรือในอีกนัยหนึ่ง คือไทยเป็นเหมือนกับศูนย์กลางของ 4 ประเทศนี้

การวางยุทธศาสตร์รับมือกับเขตการค้าเสรี สมควรจะต้องไปในทิศทางเดียวกันกับยุทธศาสตร์ที่ชัดเจนในด้านความสัมพันธ์กับประเทศเพื่อนบ้าน

เพราะหากมิเป็นเช่นนั้น อาจกลายเป็นว่าระหว่างที่เรากำลังหลงระเริงกับโอกาสใหม่ที่กำลังเข้ามาจากเขตการค้าเสรี แต่ความสัมพันธ์กับประเทศเพื่อนบ้านกลับไม่มีบรรยากาศที่ดี การที่มีที่ตั้งทางภูมิศาสตร์อยู่ตรงศูนย์กลาง แทนที่จะได้ประโยชน์กับประเทศไทย

ตรงข้าม อาจกลายเป็นไทยถูกปิดล้อม หรือไทยกลายเป็นทางผ่านของสินค้าต่างๆ ที่อาศัยถนนบ้านเรา เพื่อส่งออกไปขายในประเทศที่ 3 โดยที่เราไม่ได้ประโยชน์

ครับ ก็อย่างที่ว่าไปแล้วตั้งแต่ตอนต้น ว่าเรื่องนี้ คงต้องค่อยๆ ดูกันไปเรื่อยๆ

ส่วนเรื่องจากปกฉบับนี้ เราก็พยายามนำเสนอเนื้อหาที่สอดรับกับแนวความคิดข้างต้น เพราะเป็นเรื่องของภาคเอกชนที่เขามองว่าความสัมพันธ์กับเพื่อนบ้านนั้น ละเอียดอ่อนเกินกว่าจะใช้ทฤษฎีว่าด้วยความสัมพันธ์ระหว่างประเทศมาตัดสินเพียงด้านเดียว

โดยเฉพาะทฤษฎีที่มีที่มา หรือแอบแฝงไว้ด้วยแนวคิดของชาวตะวันตก

ผมคงไม่ต้องเกริ่นนำให้มากนัก อยากให้ท่านผู้อ่านเข้าไปดูในเนื้อหาด้วยตนเองโดยละเอียด

รับประกันได้ว่าเป็นเรื่องที่มีประโยชน์ต่อการวางยุทธศาสตร์ความสัมพันธ์กับประเทศเพื่อนบ้านได้ดีทีเดียว

ปัณฑพ ตั้งศรีวงศ์