- ทำไมจึงเกิดความเปลี่ยนแปลงอย่างมากมายในช่วงเวลาสั้นๆ

ถ้าคุณมีปัญหาเพียงเล็กน้อย แน่นอนว่าคุณมีสิทธิจะมองข้ามมันไปและไม่แก้ไขมันอย่างถอนรากถอนโคน แต่ถ้าคุณพบอุปสรรคแบบมหาศาล เจอสิ่งกีดขวางมาก คุณไม่สามารถทำเช่นนั้นได้คุณจำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงอย่างมากในทันที และเรากำลังก้าวมาถึงจุดนี้

- บางคนมองว่าคุณเดินเร็วไป แต่บางคนก็ว่าคุณช้าเกินไป

เราจำเป็นต้องก้าวอย่างระมัดระวัง ขณะที่เปิดเสรีภาคอุตสาหกรรมนั้น เราจะต้องไม่ขับคนออกไปเดินที่ถนน นั่นหมายถึงว่าเราจะต้องไม่ทำให้พวกเขาต้องฝันร้ายเพราะตกงาน เราจะต้องรักษาบรรยากาศที่ดีในภาคอุตสาหกรรมเอาไว้อย่างน้อย 10-11 เดือน

เราจะต้องไม่ทำให้โครงสร้างสังคมล่มสลายคงหรืออันที่จริงก็คือจะต้องพยายามรักษาสภาพปัจจุบันให้คงอยู่ สถานการณ์ด้านราคาโดยรวมขณะนี้อยู่ภายใต้การควบคุม และผมมั่นใจว่ามันจะไม่ออกนอกการควบคุมเป็นอันขาด แม้ว่าประชาชนทั่วไปจะไม่เต็มใจยอมรับต่อสิ่งที่เกิดขึ้นตอนนี้นัก แต่ในที่สุดพวกเขาก็ต้องยอม เพราะเขารู้ว่าไม่มีทางเลือกอื่น

- คุณมีปัญหามากไหมในการโน้มน้าวให้คนเชื่อมั่นในผลดีของการปฏิรูปนโยบายที่ดำเนินมาครึ่งศตวรรษ

ไม่หรอก คุณก็เห็นว่ากิจกรรมทางเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดในอินเดียคือกสิกรรม ซึ่งต้องดำเนินผ่านภาคเอกชน ประชาชน แต่ละคนก็อยู่ในภาคเอกชน ชีวิตโดยตัวมันเองแล้วเป็นของส่วนตัวบริหารและจัดการโดยบุคคล สังคมอินเดียยิ่งเป็นสังคมของเอกชนมากๆ เพราะไม่มีกลุ่มหรือองค์กรใหญ่ๆ มากนัก

- แต่ภาครัฐวิสาหกิจเป็นตัวสูบทุกสิ่งไปหมด

ผมกำลังบอกคนอินเดียว่า พวกเขาจะไม่มีเงินสำหรับการศึกษา ไม่มีเงินสำหรับการพัฒนาชนบท เพราะเงินทั้งหมดจะไหลไป (เป็นเงินอุดหนุนธุรกิจของรัฐ) และผมต้องการจะดึงเงินส่วนนั้นออกมา ทำให้มันกลายเป็นธุรกิจของเอกชน

- เป้าหมายสูงสุดของคุณคือการแปรรูปกิจการสาธารณชนหรือ

ผมยังมีความรู้สึกว่ากิจการสาธารณชนยังมีบทบาทสำคัญในบางส่วนที่ภาคเอกชนไปไม่ถึง ไม่ว่าจะเป็นเพราะไม่อยากไปหรือไปถึงยากก็ตาม เช่น ธุรกิจใหม่ๆ ที่ต้องบุกเบิก, อาร์แอนด์ดี และธุรกิจแขนงใหม่ๆ ที่ไม่มีใครอยากเอาเงินไปจมกับมัน แต่กิจการสาธารณชนไม่จำเป็นต้องทำธุรกิจโรงแรม หรือทำสิ่งต่างๆ ที่เอกชนจะทำได้ดีและมีประสิทธิภาพกว่า ดังนั้นเราจะต้องดูดดึงเงินจากส่วนนี้ ไปลงทุนเพื่อพัฒนาทักษะความเชี่ยวชาญ, กิจการสาธารณสุข, การศึกษา, การสาธารณูปโภค และอื่นๆ แล้วคุณจะเห็นถึงศักยภาพสร้างสรรค์ที่ได้รับการปลดปล่อยออกมาอย่างแท้จริง

ทุกวันนี้เรามีคนที่มีคุณภาพอยู่แล้ว เพียงแต่เพิ่มจำนวนแรงงานมีฝีมือ คุณจะเห็นว่าคนอินเดียมีความสามารถเพียงใด

- คุณจะดึงดูดให้บริษัทต่างชาติเข้ามาลงทุนในอินเดีย แทนที่จะไปลงทุนในประเทศอื่นที่เปิดเสรีมากกว่านี้อย่างไร

เราจะบอกพวกเขาว่า อุปสรรคที่สกัดกั้นการเข้ามาลงทุนได้ถูกขจัดออกไปแล้ว หรือกำลังถูกขจัดออกไป แต่เราคงไม่จำเป็นต้องบอกว่าอินเดียมีอะไรดี เพราะพวกเขาทราบดีอยู่แล้ว อันที่จริงหลายคนบอกเราว่า ภายใต้เงื่อนไขที่จำกัดอยู่ในขณะนี้ อินเดียจะต้องเร่งทำให้ประเทศเป็นอุตสาหกรรมมากกว่าที่เป็นอยู่

- แต่พวกเขาได้เข้ามาลงทุนจริงหรือ

เราไม่ได้คาดหวังให้คนที่ฟังเราแล้วต้องเข้ามาในทันที การตัดสินใจด้านการลงทุนนั้นทำโดยบริษัทและกรรมการบริหารของบริษัทและหลังจากที่พวกเขาได้ทำการศึกษาแล้ว พวกเขาก็จะขนกันมาเป็นโขยงเพื่อหารือเรื่องนโยบายการลงทุนกับเรา

เรากำลังอยู่ที่ริมสุดของกระแสผลักดันไปสู่การเป็นประเทศอุตสาหกรรม พวกเขาจะเห็นว่าเราเป็นคู่ค้าที่ดีที่สุดในกระบวนการเอื้อประโยชน์ซึ่งกันและกัน ดังนั้นอินเดียย่อมจะสามารถเข้าไปมีส่วนร่วมในระบบเศรษฐกิจโลก