ที่มาของปัญหาพฤติกรรมองค์กรหนึ่ง ๆ ถ้าจะพิจารณาให้ถ่องแท้ส่วนใหญ่จะขึ้นอยู่กับผู้นำองค์กรนั้น

ในบริษัทชลประทานซีเมนต์ คุณหญิงลลิลทิพย์ ธารวณิชกุล เป็นประธานกรรมการและผู้กุมอำนาจถือหุ้นใหญ่

คุณหญิงลลิลทิพย์เกิดมาบนกองเงินกองทอง ในตระกูลผู้ดีเก่าอย่าง "วิจิตรานนท์" ซึ่งมีทรัพย์สินมากล้น และเป็นแลนลอร์ดหนึ่งที่ถือครองที่ดินซอยทองหล่อเกือบทั้งซอย

"แม้แต่บุญชู โรจนเสถียรก็ยังเคยเช่าบ้านพวกวิจิตรานนท์อยู่สมัยก่อนโน้น" ผู้ดีเก่าในสังคมไทยคนหนึ่งเล่าให้ฟัง

บิดาของคุณหญิงลลิลทิพย์ชื่อ พระยานิพนธ์วิจิตรานนท์ ร้านหนังสือนิพนธ์แถวสี่กั๊กพระยาศรีก็เป็นของพวกนี้

พระยานิพนธ์มีภรรยาสองคน สองคนแรกเป็นพี่น้องและอยู่กันอย่างเปิดเผยส่วนคนที่สามไม่เปิดเผย

พระยานิพนธ์สิ้นชีวิตพร้อมกับภรรยาคนแรกซึ่งชื่อแก้ว จากระเบิดสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง

ในบรรดาลูก ๆ ที่มีบทบาทอยู่ในธุรกิจ ว่าไปแล้วคุณหญิงลลิลทิพย์เปรียบเสมือนเสาหลักของตระกูลวิจิตรานนท์

คุณหญิงลลิลทิพย์เดิมชื่อ "ส่องศรี" เป็นบุตรคนที่สองของพระยานิพนธ์

คุณหญิงมีพี่ชายคนโตชื่อสุสุทธิ์ วิจิตรานนท์ ที่เคยมีบทบาทเป็นกรรมการและผู้จัดการฝ่ายอาวุโสธนาคารเอเชียทรัสต์และกิจการในเครือต่าง ๆ

รองจากคุณหญิงลลิลทิพย์ลงมาเป็นน้องชายชื่อ ศิริ วิจิตรานนท์ ชื่อเล่นว่า "ถึก" ซึ่งเคยทำงานที่ธนาคารอเมริกาและธนาคารกรุงศรีอยุธยา เคยมีบทบาทในฐานะกรรมการรองผู้จัดการใหญ่ในธนาคารเอเชียทรัสต์ แต่ต่อมาได้ถูกลดบทบาทลง เนื่องจากการตัดสินใจผิดพลาด ในกรณีพิจารณาโครงการซื้อธนาคารแห่งหนึ่งที่เกาะสเตตัน ในนิวยอร์ค ซึ่งเมื่อซื้อแล้วก็ถูกธนาคารกลางสหรัฐฯสั่งให้รวมกับธนาคารที่ใหญ่กว่า เพื่อแก้ปัญหาสภาพคล่องซึ่งธนาคารแห่งนั้นมีปัญหานี้มานานแล้ว

"ก็เลยทำให้กลุ่มของจอห์นนี่ มา กลายเป็น SITTING DUCK ในกรรมการชุดใหม่ไป จะขายหุ้นออกก็ไม่มีใครซื้อ นี่เลยเป็นสาเหตุหนึ่งที่ให้ศิริถูกลดบทบาทลง" แหล่งข่าวในวงการแบงก์ต่างประเทศชี้แจงให้ฟัง

ส่วนน้องชายอีกคนที่มีบทบาทในชลประทานซีเมนต์ก็คือ นิรันดร์ วิจิตรานนท์หนุ่มหนวดงาม ซึ่งดึงเอาเพื่อนสนิทอย่าง ณรงค์ จุลชาติเข้ามาช่วยบริหารงานในบริษัทชลประทานซีเมนต์หลังจากทีมผู้บริหารชุดเดิม คือ ดร.รชฎ กาญจนวณิชย์ กับ นพ.สมภพ สุสังกรกาญจน์ลาออก

"นิรันดร์เป็นคนเฉย ๆ แบบตามน้ำ พี่ว่าอย่างไรก็ว่ากัน" แหล่งข่าวเล่าให้ฟัง

นอกจากนี้ คุณหญิงลลิลทิพย์ยังมีน้องสาวอีก 4 คน ที่บางคนก็อยู่ต่างประเทศ และมีคนหนึ่งที่เป็นภรรยาบริษัทณรัล ซึ่งเป็นเอเย่นต์เปอโยต์หลานหลวง

คุณหญิงลลิลทิพย์เป็นศิษย์เก่าราชินี เช่นเดียวกับน้องสาวทุกคน

"พวกน้อง ๆ กลุ่มพี่ตุ้ม (คุณหญิงลลิลทิพย์) มาก เพราะพี่ตุ้มเป็นคนเจ้าระเบียบอย่างสูง ใครกระโดดโลดเต้นหรือทำอะไรเก้งก้างอยู่ พอรู้ว่าพี่ตุ้มจะมาทุกอย่างก็เข้ารูปเข้ารอยหมด" อดีตดาวสังคมรุ่นน้องคุณหญิงลลิลทิพย์เล่าให้ฟัง

ความเป็นคนเจ้าระเบียบและหยิ่งในความเป็นผู้ดีเก่าของตนนั้น ถูกแสดงออกในหลายลักษณะตั้งแต่การที่บุตรเขยสมัยที่ยังเป็นว่าที่ยังต้องคลานเข้าไปหา จนถึงการไม่มีการคบหาสมาคมกับคนในหมู่วงการนักธุรกิจ

หรือเมื่อคราวคุณหญิงลลิลทิพย์ไปคุมชลประทานซีเมนต์เต็มที่ ก็เริ่มให้กลุ่มพนักงานบริหารของชลประทานซีเมนต์ใส่เครื่งแบบเป็นชุดพระราชทานสีฟ้ากันหมด พนักงานกลุ่มบริษัทในเครือต่าง ๆ ล้วนแล้วแต่ต้องมีเครื่องแบบทั้งสิ้น

ขณะเดียวกันความเป็นเจ้าทิฐิก็ถูกแสดงออกอย่างมากในกรณีการต่อสู้ที่แพ้ไม่เป็น

"คุณหญิงเป็นคนใจเด็ด ถ้าจะสู้แล้วก็ถึงไหนถึงกัน ไม่ต้องพูดกันมาก ดูอย่างการงัดกับกลุ่มหมอสมภพและดร.รชฎ ในกรณีชลประทานซีเมนต์ก็แล้วกัน" สำหรับคนที่ทำงานเก่าแก่ของบริษัทชลประทานซีเมนต์เรื่องนี้เล่ากันว่า

"คุณหญิงลลิลทิพย์ถึงกับเปิดกำปั่นที่เก็บเงินสดไว้ที่บ้านขนออกมากว้านซื้อหุ้นอย่างเต็มที่" เหตุการณ์นี้เกิดเมื่อเดือนเมษายน - พฤษภาคม 2525 เพื่อโค่นล้มกลุ่มหมอสมภพ และดร.รชฎ

และล่าสุดกรณีความขัดแย้งเชิงการบริหารแบบอนรักษ์นิยมของคุณหญิง ได้สร้างอึดอัดใจต่อคนหนุ่มอย่างวราวุธ วงศ์วิเศษ บุตรเขยคุณหญิงที่ไม่สามารถขยายกิจการได้ จนในที่สุดได้ลาออกจากตำแหน่งกรรมการผู้จัดการทั่วไปบริษัทชลประทานซีเมนต์เมื่อกลางเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา ปฏิกริยาของคุณหญิงต่อเรื่องนี้รุนแรงมาก

"ถือว่าพวกนี้เป็นขบถ คุณหญิงบอกยอมไม่ได้ถึงจะปิดโรงงานก็ต้องทำ" แหล่งข่าวระดับสูงเล่าให้ฟังระหว่างเกิดสถานการณ์ประท้วงของคนงานโรงปูนนับร้อย

คุณหญิงลลิลทิพย์มีบุตรชายคนเดียวและมีบุตรสาวสองคนที่เกิดจากจอห์นนี่ มา หรือวัลลภ ธารวณิชกุล "ตอนแรกคุณหญิงไม่ชอบจอห์นนี่ มา เพราะเขามีภรรยาคนจีนอยู่แล้ว แต่พระยานิพนธ์ให้แต่งกับจอห์นนี่ ซึ่งได้เลิกกับภรรยาเก่ามาแต่งกับคุณหญิง"

บุตรชายคนโตชื่อ ทินกร ธารวณิชกุล แต่งงานแล้วและรักการเล่นรถเป็นชีวิตจิตใจ ปัจจุบันได้หลบหนีคดีอยู่ต่างประเทศ ขณะที่เกิดคดีฟ้องร้องธนาคารเอเชียทรัสต์ โดยขณะนั้นทินกรมีฐานะเป็นกรรมการผู้จัดการใหญ่

นอกจากนี้ คุณหญิงลลิลทิพย์ยังมีบุตรสาวสองคน คนหนึ่งชื่อ "เมธินี" แต่งงานแล้วหย่าและแต่งใหม่กับสถาปนิกชื่อ ดิสสกร กุนธร เมธินีมีบทบาทสำคัญในฐานะผู้จัดการอาวุโสฝ่ายกิจการสาขาของธนาคารเอเชียทรัสต์ก่อนธนาคารล้ม

อีกคนเป็นลูกสาวคนสุดท้อง ชื่อ "นุช" แต่งกับวราวุธ หรือ "ป้อม" บุตรชายพลโทปุ่น วงศ์วิเศษ ซึ่ปงระสบเหตุต้องมีอันลาออกจากตำแหน่งประธานบริหารพร้อมกับลูกชาย - วราวุธที่เป็นกรรมการผู้จัดการทั่วไป

"เป็นธรรมดาที่ลูกเขยกับแม่ยายจะไม่ค่อยถูกกัน ยิ่งมีเรื่องผลประโยชน์ทางธุรกิจเข้าไปเกี่ยวข้อง ยิ่งทำให้อีกฝ่ายระแวงแคลงใจ" แหล่งข่าวเล่าให้ฟัง ถึงกระนั้นทุกวันนี้วราวุธก็ยังคงพำนักที่บ้านซอยทองหล่อ บริเวณรั้วเดียวกับบ้านแม่ยาย

คุณหญิงลลิลทิพย์เป็นคนชอบสะสมอัญมณีเป็นอย่างมาก รักสวยรักงาม และมีคฤหาสน์สามฤดูอันงดงามที่พัทยา โดยครั้งหนึ่งเคยจัดงานฉลองงานวันเกิดของคุณหญิงลลิลทิพย์ ซึ่งจัดที่แห่งนี้ด้วย และในวันที่ 1 ตุลาคมที่จะถึงนี้คุณหญิงก็จะมีอายุครบ 60 ปี

ตระกูลวิจิตรานนท์เมื่อสมัยซอยทองหล่อหลังสงครามโลก เป็นตระกูลที่พยายามรักษาความเป็นผู้ดีที่ได้รับอิทธิพลมาจากผู้ดีอังกฤษ เช่น จะต้องมีการดื่มน้ำชากันตอนบ่าย ๆ โดยจัดกันเป็นที่ ๆ หรือเช้า ๆ ก็จะมีคนเห็นศิริ วิจิตรานนท์ ขี่ม้าเทศเล่นในซอยหรือไปแข่งม้าที่ซอยอารีย์

"พวกนี้ไม่รู้ว่าโลกเปลี่ยนไปเร็วแค่ไหน และทุกวันนี้การแข่งขันมัน TOUCH มาก การบริหารอะไรที่ยังใช้แบบ ARISTOCRATIC STYLE หรือ FAMILY อยู่นั้น มัน SURVIVE ไม่ได้แล้ว ทุกวันนี้การค้าขายเป็นเรื่องของการวิ่งเข้าหาลูกค้า ยกมือไหว้ลูกค้า ถ้าคุณมัวยโสอยู่เหมือนเดิม คุณก็ขายกันในกลุ่มคุณเอง และถ้าคุณไม่แข็งจริง คุณก็จะต้องนั่งอกแตกเหมือนที่พวกเขาเจอกันอยู่เวลานี้"

สำหรับคุณหญิงลลิลทิพย์ ถึงเวลานี้สมบัติชิ้นสุดท้ายของเธอที่เหลืออยู่ในชลประทานซีเมนต์นับวันจะอยู่ในฐานะที่เล็กลง ๆ มิใช่เพราะความหวาดระแวงและหวงอำนาจแบบไม่ลืมหูลืมตาหรอกหรือ ที่ทำให้ในที่สุดต้องประสบชะตากรรมเช่นนี้