พัทยาเป็นที่รู้จักของคนต่างชาติอย่างจริงจังก็คือวันที่ 29 มิถุนายน 2502 เมื่อรถบรรทุกขนาดใหญ่ของทหารอเมริกันประมาณ 4-5 คัน บรรทุกทหารเต็มคันรถประมาณคันละ 100 นาย จากจังหวัดนครราชสีมา ซึ่งที่นั่นมีฐานทัพของทหารอเมริกันในการทำสงครามเวียดนาม เดินทางมาสู่พัทยาและมาเช่าบ้านตากอากาศของพระยาสุนทร บริเวณตอนใต้ของหาด และผลัดกันมาพักผ่อนเป็นรอบๆ หมุนเวียนกันไป เมืองประมงริมทะเลที่สวยงาม และสงบสุขก็เริ่มเปลี่ยนแปลงเป็นสถานที่รองรับทหารอเมริกันที่เว้นว่างจากการทำสงคราม ธุรกิจบริการต่างๆ จึงเริ่มตามเข้ามา แม้ว่าช่วงแรกจะไม่มีสิ่งอำนวยความสะดวกมากมายนัก แต่สิ่งที่ทหารอเมริกันต้องการคือการกิน ดื่ม อย่างสุดเหวี่ยง เพื่อชดเชยแรงกดดันในการทำสงคราม ช่วงนี้ผู้ประกอบการเริ่มเข้ามามากขึ้น บังกะโล บาร์เบียร์ คลับ ร้านอาหาร โดยยุคแรกคนที่ลงมือทำก็คือกลุ่มคนต่างชาตินั่นเอง จากนั้นค่อยเริ่มมีคนไทยเข้ามาทำธุรกิจนี้บ้าง จากจุดเริ่มต้นทหารอเมริกัน ก็กลายเป็นเสียงเล่าลือ เพราะทหารที่ปลดประจำการ กลับบ้านก็ไปบอกต่อกันแบบปากต่อปาก พัทยากลายเป็นที่โหยหาของคนต่างชาติ เพราะมีธรรมชาติ อาหาร และค่าครองชีพที่ต่ำมาก จนเมื่อทหารอเมริกันถอนตัวออกจากเวียดนาม กลุ่มต่างชาติจากยุโรปจึงเริ่มเข้ามา ตามการขยายตัวของโรงงานอุตสาหกรรม

พัทยากลายเป็นเมืองท่องเที่ยวอย่างเต็มตัว พร้อมๆ กับการเข้ามาของธุรกิจบันเทิงที่หลากหลายตามสมัยนิยม เงินดอลลาร์และเงินสกุลต่างๆ คือเส้นเลือดใหญ่ที่หล่อเลี้ยงพัทยา จนถึงทุกวันนี้ ปัจจุบันความเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นอย่างมากมายในพัทยา พร้อมๆ กับการเติบโตของเมือง ถึงจะมีคนเคยบอกว่า การพัฒนาเมืองท่องเที่ยวอย่างพัทยาไร้รูปแบบ แต่ก็ไม่ได้ทำให้พัทยาหยุดหรือกระเทือน ยังเติบโตต่อไปพร้อมกับผ่านวิกฤติต่างๆ มากมาย การขยายตัวของเมืองพัทยาเปลี่ยนแปลงไปมาก เขตนาเกลือเป็นที่ตั้งของชุมชนดั้งเดิม มีประชากรและการตั้งถิ่นฐานหนาแน่น และส่วนใหญ่เป็นคนในท้องที่ มีตลาดสด ร้านต่างๆ มากมาย ด้วยชายหาดที่ไม่เอื้ออำนวยต่อกิจกรรมท่องเที่ยว จึงไม่ค่อยเป็นที่นิยมของคนต่างชาติ จึงกลายเป็นย่านของคนไทย และแหล่งประกอบการค้า เขตพัทยาเหนือ กินบริเวณไปถึงหาดวงศ์อมาตย์ ที่เป็นแหล่งตากอากาศยุคแรกๆ ของเมืองพัทยา ขณะนี้นักท่องเที่ยวยุโรปอยู่กันค่อนข้างหนาแน่น และมีโอกาสในการขยายตัวอีกมาก โดยเฉพาะด้านพาณิชยกรรม โรงแรม บริเวณที่น่าจับตามองมากที่สุดคืออ่าววงพระจันทร์

เขตพัทยากลาง เป็นศูนย์กลางธุรกิจของพัทยา การใช้ประโยชน์ที่ดินค่อนข้างหนาแน่น และมีโอกาสขยายตัวไปทางฝั่งตะวันออกของถนนพัทยาสาย 2 และถนนพัทยาสาย 3

เขตพัทยาใต้ การใช้ประโยชน์ค่อนข้างหนาแน่นเช่นเดียวกับพัทยากลาง และเป็นแหล่งรวมของสถานบริการบันเทิงยามราตรีที่ใหญ่ที่สุดในพัทยา หากมาพัทยาแล้วไม่ได้มาที่พัทยาใต้ ก็เหมือนมาไม่ถึงพัทยา และที่ได้รับความนิยมสูงสุดขณะนี้คือ ถนนคนเดิน (Walking Street Market) แหล่งรวมทุกอย่างในพัทยา อโกโก้ อาบ อบ นวด บาร์ คลับ ร้านอาหาร ที่มีครบทุกรสชาติ และเชื้อชาติ

เขตนาจอมเทียน แหล่งท่องเที่ยวชายทะเลที่มีการเปลี่ยนแปลงค่อนข้างสูง ที่นี่เต็มไปด้วยโรงแรม คอนโดมิเนียม ร้านค้า คนไทยที่มาพัทยาจะตรงมาที่จอมเทียนเป็นแห่งแรก และอีกไม่นานที่หาดจอมเทียนแห่งนี้จะมีคอนโดมิเนียมสูงเป็นอันดับ 2 ของโลกเกิดขึ้น หากไม่มีการเปลี่ยนแปลงถนนสุขุมวิท การสร้างที่อยู่อาศัยเริ่มขยายตัวไปทางฝั่งตะวันออกของถนนสุขุมวิท ชุมชนขยายตัวไปตามถนนชัยพรวิถี ถนนพรประภานิมิตร ถนนเนินพลับหวาน ถนนเขาตาโล ถนนชัยพฤกษ์ 2 และถนนสุขุมวิท-ห้วยใหญ่

ทุกวันนี้พัทยาสร้างรายได้เข้าประเทศปีละกว่า 50,000 ล้านบาท