ซุน แต โอ รู้ว่า เขาต้องพบกับความยากลำบากแน่ๆ เมื่อถูกส่งตัวไปเปิดสำนักงานในวลาดิวอสสต็อคของบริษัทปิโตรเคมีเกาหลีใต้ชื่อ
โคแฮป แต่ปัญหาใหญ่ที่สุดที่เขาไม่คาดคิดมาก่อน กลับเป็นปัญหาที่เกิดจากเพื่อนร่วมชาติด้วยกันเอง
"มีคณะผู้แทนเกาหลีเดินทางมาที่นี่มากเหลือเกิน จนผมไม่เป็นอันทำงานเลย"
เขาร้องทุกข์
ขบวนแถวนักธุรกิจเอเชียที่พาเหรดกันเข้าไปยังดินแดนฟากตะวันออกไกลของรัสเซียนี้
ได้เปลี่ยนโฉมหน้าของวลาดิวอสสต็อค ซึ่งเป็นเมืองที่ใหญ่ที่สุดในพื้นที่นี้ให้แตกต่างไปจากเดิมโดยสิ้นเชิง
เมื่อสองปีที่แล้วเมืองนี้ยังคงเป็นพื้นที่ทางการทหารลับสุดยอดที่ต้องห้ามสำหรับคนต่างชาติ
แต่ในปัจจุบัน ถนนของวลาดิวอสสต็อคคลาคล่ำไปด้วยรถยนต์จากต่างประเทศ ท้องตลาดเต็มไปด้วยอาหารและสินค้าอุปโภคบริโภคที่นำเข้า
ฝ่ายประชาชนพลเมืองก็อยู่ในอารมณ์ที่กระตือรือร้นกับโครงการร่วมทุนกับต่างชาติ
ในสภาพแวดล้อมทางธุรกิจที่ยังไม่ลงตัว และมีความเสี่ยงสูง ธุรกิจอย่างโคแฮปก็พร้อมที่จะเดิมพันกับศักยภาพในระยะยาวของภูมิภาคนี้
ความเป็นบริษัทเกาหลีของโคแฮปเป็นแต้มต่อสำคัญเหนือคู่แข่งนักลงทุนสัญชาติอื่นตรงที่ว่า
มีคนเกาหลีอาศัยอยู่ในรัสเซียราวๆ 500,000 คน จึงเป็นการง่ายที่จะเจาะเข้ามาในดินแดนที่สายสัมพันธ์เป็นปัจจัยชี้ขาดทุกสิ่งทุกอย่าง
อย่างไรก็ตามความรู้สึกตื่นเต้นกับความมั่งคั่งด้วยทรัพยากรธรรมชาติของพื้นที่นี้
ต้องถูกลดทอนลงด้วยความเป็นจริง วิธีการทำธุรกิจแบบรัสเซียที่ไม่เหมือนใครได้ง่ายๆ
ผลสะเทือนจากรณีความขัดแย้งระหว่างฮุนได-สเวตลาย่า ยังคงอยู่ในความรู้สึกของนักลงทุนเกาหลี
กรณีนี้ฮุนไดทุ่มเงิน 150 ล้านเหรียญร่วมทุนกับหุ้นส่วนรัสเซียคือพรีมอร์สกี้
เลส พรอม ทำไม้ในภาคเหนือของวลาดิวอสสต็อค แต่ถูกต่อต้านจากกลุ่มนักอนุรักษ์ธรรมชาติและตัวแทนของชนเผ่าพื้นเมือง
จนโครงการต้องชะงักลงชั่วขณะ แต่ตอนนี้ได้เริ่มต้นดำเนินการใหม่แล้ว โดยลดขนาดโครงการลงมา
ฮุนไดคาดหวังว่าในปี 1992 จะตัดไม้ได้ 1 ล้านลูกบาศก์เมตร แต่ตัดได้จริงเพียง
270,000 ลบ. เมตรเท่านั้น พอมาถึงปีนี้ควน ซู ยุง ผู้จัดการประจำพื้นที่ของฮุนไดกล่าวว่า
"เราคิดว่าจะตัดไม้ได้มากขึ้น แต่จู่ๆ รัฐบาลก็กำหนดอัตราภาษีส่งออกชนิดใหม่ขึ้นมาอีก
เป็นภาษีประเภทที่ผมไม่เคยพบเห็นมาก่อนในชีวิตนี้"
ปัญหาของโครงการนี้ ทำให้บริษัทเกาหลีต้องยับยั้งชั่งใจสำหรับการลงทุนขนาดใหญ่เพราะผิดหวังในองค์กรรัฐระดับท้องถิ่น
เมื่อบวกกับความไม่แน่นอนในระยะยาวแล้ว ธุรกิจของต่างชาติจึงยังคงเน้นหนักไปที่การค้า
ซึ่งสามารถทำกำไรในระยะสั้นแบบไม่ต้องเสี่ยงมากได้
การค้าก็เลยเป็นกิจกรรมที่คึกคักมากที่สุด ภูมิภาคนี้อุดมไปด้วยไม้ ปลาและแร่ธาตุ
ในขณะเดียวกันก็กระหายต่อสินค้าอุปโภคบริโภคหลากหลายประเภท สายการบินแอโรฟลอตที่บินจากฮาร์บินมาที่คาบารอฟค์ทุกวัน
ใช้เครื่องบินสองลำ ลำหนึ่งบรรทุกผู้โดยสาร อีกลำขนสินค้าจากจีนมาขาย ในวลาดิวอสสต็อค
ธุรกิจที่เฟื่องฟูมากคือ การนำเข้ารถมือสองจากญี่ปุ่น บนแผงลอยข้างถนนคือแอปเปิลนิวซีแลนด์
บุหรี่ฟิลิปปินส์ เสื้อผ้าจากจีน บะหมี่สำเร็จรูปจากเกาหลี และเบียร์ญี่ปุ่น
อุปสงค์เหล่านี้ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากระบบการผลิตของรัสเซียเอง พื้นที่ภาคะตัวนออกไกลของรัสเซียมีความสามารถในการผลิตต่ำมาก
สามารถผลิตอาหารได้เพียง 5% ของความต้องการบริโภค ดังนั้นวลาดิวอสสต็อคจึงเป็นเมืองที่มีค่าครองชีพสูงที่สุดเมืองหนึ่งของรัสเซีย
ในระบบโซเวียตเดิม องค์กรรัฐเท่านั้นที่ทำการค้ากับต่างชาติได้ เมื่อระบบนี้ล่มสลายไป
ทุกคนมีสิทธิที่จะทำมาค้าขายแบบนี้ได้ การค้าในทุกระดับและทุกประเภทจึงขยายตัวอย่างรวดเร็ว
และรัฐบาลกลับต้องเป็นฝ่ายวิ่งไล่ตาม ในการหามาตรการควบคุม "ไม่ใช่ว่าทุกๆ
บริษัทจะมีความรู้และประสบการณ์ในการทำการค้ากับต่างชาติ พวกเขามักจะขายสินค้าต่ำกว่าราคาในตลาดโลก
และหาหุ้นส่วนที่ดีและซื่อสัตย์ไม่ค่อยจะได้ โดยเฉพาะในจีนกับญี่ปุ่น"
อันเดร ซากูเมนอฟ กรรมการที่ดูแลการค้าต่างประเทศของเขตพรีมอร์สกี้ ซึ่งมีวลาดิวอสสต็อคเป็นเมืองหลวงอธิบาย
รัฐบาลรัสเซียรู้ว่า ทรัพยากรธรรมชาติเป็นสินทรัพย์หลักของประเทศ ดังนั้นจึงกำหนดโควตาการส่งออก
และเลือกสรรผู้ที่จะได้รับอนุญาตให้ส่งออก โดยจะให้กับบริษัทที่นำเข้าหรือผลิตสินค้าที่รัฐบาลเห็นว่ามีประโยชน์เท่านั้น
ในทางปฏิบัติ ระบบนี้เป็นอุปสรรคใหญ่ต่อการค้า "ตัวอย่างเช่น มีไม้อยู่ล็อตหนึ่ง
แต่จะส่งออกไปไม่ใช่ง่าย เพราะมีบริษัทไม่กี่แห่งที่มีใบอนุญาต" ลี
บูม ซัน ผู้บริหารท้องถิ่นของบริษัทโคเรีย เทรด โปรโมชั่น บ่นให้ฟัง แต่เมื่อมีความต้องการก็ย่อมต้องมีหนทางเสมอ
"การติดสินบนเป็นเรื่องจำเป็น พวกญี่ปุ่นเก่งกว่าเกาหลีมากในเรื่องนี้
พวกเขามาถึง แล้วก็บอกว่าโอเคเท่าไรละ" นักธุรกิจต่างชาติรายหนึ่งกล่าว
สินค้าส่วนใหญ่ขนส่งโดยเรือ 180 ลำของบริษัทฟาร์อีสต์ ชิปปิ้ง หรือเฟสโก้
(FESCO-FAR EAST SHIPPING CO.,) ซึ่งเคยเป็นส่วนหนึ่งขององค์กรขนส่งทางทะเลที่ผูกขาดโดยรัฐ
ในรอบ 2 ปีนี้ ความต้องการเพิ่มขึ้นมากจนเฟสโก้ต้องเปิดเส้นทางเดินเรือประจำ
เพื่อให้บริการขนส่งสินค้าไปเวียดนาม เกาหลีใต้ ฮ่องกงและเซี่ยงไฮ้
การค้าระหว่างรัสเซียกับเวียดนามมีปริมาณสูงขึ้นมาก วาเลรี บารานอฟ ผู้จัดการทั่วไปฝ่ายเดินเรือและคอนเทนเนอร์
เปิดเผยว่า "เรือของเราเต็มทั้งขาไปแลขากลับ พื้นที่ที่เรามีไม่สามารถขนสินค้าได้ทั้งหมด"
เควิน บล็อก ผู้อำนวยการของแปซิฟิค ลอว์ เซ็นเตอร์ซึ่งเป็นสำนักกฎหมายร่วมทุนอเมริกัน-รัสเซียในวลาดิวอสสต็อคเตือนว่า
ชาวต่างชาติที่คิดจะทำธุรกิจกับรัสเซียต้องรอบคอบ "ที่นี่ไม่ใช่สังคมที่ยึดถือตัวบทกฎหมาย
แต่เป็นสังคมแห่งสายสัมพันธ์"
อุปสรรคอีกอย่างหนึ่งคือ ธนาคารท้องถิ่นไม่มีประสบการณ์ทำธุรกิจระดับนานาชาติ
สิ่งที่จะเป็นปราการขัดขวางการค้ากับต่างประเทศอีกสิ่งหนึ่งเป็นปัจจัยที่เป็นนามธรรม
ลึกลงไปในความรู้สึกของคนรัสเซียจำนวนมาก แม้กระทั่งพวกที่ต้องการทำธุรกิจต่างประเทศ
คือ ความหวาดระแวงประเทศเอเชียเพื่อนบ้าน การที่มีประชากรเบาบางมีความแตกต่างทางเชื้อชาติ
การอยู่ใกล้กับเกาหลี จีนกับญี่ปุ่น และการอยู่ห่างไกลจากดินแดนส่วนอื่นๆ
ของรัสเซีย สาเหตุต่างๆ เหล่านี้มีผลทำให้ประชาชนในแถบนี้กลัวว่าการลงทุนจากนอกประเทศ
จะนำไปสู่การครอบงำของต่างชาติ "สิ่งที่คุกคาม พรีมอร์สกี้มากในขณะนี้คือ
การหลั่งไหลเข้ามาของคนจีน โดยที่เราไม่สามารถควบคุมได้" ซากูเมนอฟ
กล่าว
ความหวาดระแวงชาวต่างชาติยังเป็นผลมาจากความรับรู้ของชาวรัสเซียจำนวนมากที่คิดว่า
ดินแดนฟากตะวันออกไกลเป็นส่วนหนึ่งของทวีปยุโรป ไม่ใช่เอเชีย แต่ความรับรู้นี้กำลังเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
ในสถานการณ์ที่ระบบโซเวียตเปิดประตูรับการค้าเสรี แผงลอยขายสินค้าในตลาดและท่าเรือขนส่งคือห้องเรียนที่จะสอนความรู้ทางภูมิศาสตร์ใหม่แก่คนรัสเซีย
