ผมไม่คิดว่าจากจุดนี้ไปในชั่วชีวิตของเราทั้งหลาย และก็พวกเราทั้งหลายในเมืองไทยจะอยู่โดยไม่คำนึงถึงว่ามีจีนอยู่ด้วย เหมือนกับตอนสมัยหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 คนไทยก็ต้องคิดว่าโลกก็มีอเมริกา นั่นคือมหาอำนาจในช่วงนั้น ทุกคนก็ต้องเตรียมตัวที่จะอยู่กับอเมริกา เรียนหนังสือที่อเมริกาพูดภาษาอเมริกัน ทำความเข้าใจ สร้างความสัมพันธ์กับทุกภาคของอเมริกา

ขณะนี้มันก็มาอีกขั้นหนึ่ง ไม่ใช่ว่าอเมริกาจะหายแต่ดันมีจีนโผล่ขึ้นมา เพราะฉะนั้นคนไทยก็ต้องอยู่กับโลกที่มีทั้งอเมริกาและจีนให้ได้ ไม่ใช่ว่าฉันไม่สนใจอะไร จีนจะไปทำอะไรกัน เพราะสะท้อนออกมาในงานสัมมนาต่างๆ ก็เริ่มเห็นแล้ว จะไม่มีโจทย์จีนอยู่ในหัว มันเป็นไปไม่ได้ แต่ไม่ได้หมายความว่าต้องลุกขึ้นไปซื้อแบงก์ในเมืองจีน มันไม่มีทางหรอกที่แบงก์ไทยจะลุกขึ้นไปซื้อแบงก์ในเมืองจีน เนื้อหนูมาปะเนื้อช้าง ไม่มีใครเขาทำกันหรอก แต่ก็มีโจทย์ที่ต้องตอบว่าแล้วจะทำอะไรกับ 1. กระแสเงินของจีนที่เข้ามา 2. การแข่งขันต่างๆ ที่แย่งตลาดกันอย่างนี้ หรือจะทำอย่างไรถึงจะอยู่กับจีนได้โดยไม่ถูกเขาเหยียบตาย เป็นคำถามที่ไม่มีคำตอบง่ายๆ