สภาวะที่น้ำมันราคาแพง การมองหาพลังงานทางเลือกอย่างแก๊สโซฮอล์ หรือไบโดดีเซล เป็นสิ่งที่หลายคนมองว่าเป็นหนทางที่จะช่วยลดค่าใช้จ่ายให้กับตนเอง หรือช่วยลดการนำเข้าน้ำมันจากต่างประเทศทางหนึ่ง และในแง่ของผู้ผลิตและจำหน่ายน้ำมันเองก็มีส่วนสำคัญอย่างมากในการพัฒนาพลังงานเหล่านี้ แม้ว่าในวันนี้จะไม่แพร่หลายนัก แต่สำหรับบริษัท บางจาก ปิโตรเลียม จำกัด(มหาชน) มันจะเป็นก้าวแรกที่จะช่วยผลักดันให้การใช้พลังงานทดแทนมีการขยายตัวเพิ่มขึ้น เพื่อผลประโยชน์ของทั้งผู้บริโภค และผู้ผลิพลังงานทดแทน

“บางจากฯ ผลักดันเรื่องพลังงานทดแทนมาตลอด แม้จะมีความยากลำบากพอสมควร เพราะมันมีปัจจัยเกี่ยวข้องหลายอย่าง นอกจากภาครัฐแล้ว ยังมีประชาชน และมีบริษัทรถยนต์เข้ามาอยู่ตรงกลางอีก ถ้าบริษัทรถยนต์ไม่เข้ามาซัพพอร์ต มันก็ไม่มีทางประสบความสำเร็จได้ ที่ผ่านมาเรื่องน้ำมันแก๊สโซฮอล์ มันถึงมีความยากในช่วงแรก ๆ แต่มีจุดที่ดีคือเป็นโครงการพระราชดำริ ที่ในหลวงท่านทรงทำมาก่อนตั้งนาน และได้ผ่านการทำมาจนมั่นใจว่าสามารถใช้ได้ เพราะท่านมีการทดสอบเยอะแยะไปหมด ขณะเดียวกันในต่างประเทศมีการใช้มาต่อเนื่องเป็นเวลานาน” อนุสรณ์ แสงนิ่มนวล กรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท บางจาก ให้สัมภาษณ์พิเศษกับ “ผู้จัดการายสัปดาห์” และว่า

ตอนที่บางจากฯ เริ่มเอามาขายเป็นรายแรก ได้พยายามเอาข้อสิ่งเหล่านี้มาพูดให้ประชาชนฟัง แต่จะเห็นว่าตอนนั้นบริษัทรถยนต์ไม่ค่อยพูดถึงเท่าไหร่ พอน้ำมันแก๊สโซฮอล์ขายมากขึ้น บริษัทรถยนต์เริ่มต้องเข้ามาร่วมด้วยและประกาศว่าสามารถใช้ได้ไม่มีปัญหา จึงทำให้ประชาชนมีความเชื่อมั่น จึงขายดีได้รับความนิยมกันกว้างขวาง ทุกวันนี้มีบริษัทน้ำมันรายใหญ่แทบทุกยี่ห้อก็ลงมาขายแล้ว วันนี้มีสถานีบริการอยู่ถึงกว่า 2,900 สถานีบริการที่จำหน่ายน้ำมันแก๊สโซฮอล์ทั่วประเทศ

“เรื่องแก๊สโซฮอล์ที่เราพูดกันถึงกันทุกวันนี้ ส่วนใหญ่จะหมายถึงแก๊สโซฮอล์ 95 เพียงอย่างเดียว แต่จริงๆ แล้วบางจากฯ เป็นผู้นำที่ริเริ่มขายแก๊สโซฮอล์ 91 ด้วย เหตุผลที่ทำเนื่องจากวันนี้เราคิดถึงโรงงานผลิตเอทานอล เรากำลังไปบอกให้เขาช่วยผลิตและสร้างโรงงานหน่อย แต่โรงงานเขาก็ถามว่าเมื่อผลิตแล้วจะขายใคร เพราะความต้องการหลังการใช้เอทานอลเมื่อผสมเบนซิน 95 มีเพียงแค่ 8-9 แสนลิตรต่อวันเท่านั้น แต่ภาครัฐจะให้เขาสร้างโรงงานรวมๆ กันเข้าไป 4-5 ล้านลิตรต่อวัน แล้วที่เหลือจะไปขายใคร เขาบอกว่าจะไปผสมเป็นน้ำมันแก๊สโซฮอล์ 91 เพราะฉะนั้นบางจากฯ ก็เลยก้าวเข้ามาทำแก๊สโซฮอล์91 เพื่อให้ประชาชนและนักลงทุนมั่นใจว่า ต่อไปเมื่อมีแก๊สโซฮอล์91 ก็จะมีความต้องการใช้เอทานอลเพิ่มขึ้น นั่นเป็นเหตุผลที่บางจากฯ มาทำตรงนี้”

อนุสรณ์ เล่าต่อไปว่า วันนี้มีคนถามถึงพลังงานทดแทน ที่ชื่อไบโอดีเซลเยอะขึ้น หลังจากบางจากฯ ได้ทดลองขายเป็นรายแรกร่วมกับ ปตท. ที่เชียงใหม่เมื่อ 2 ปีที่ผ่านมา ทุกวันนี้ไบโอดีเซลที่บางจากฯ ขายอยู่ มีส่วนผสมของไบโอดีเซลในน้ำมันดีเซลเพียง 5% หรือที่เรียกว่า B5 เท่านั้น

จากการที่ไปดูงานในหลายประเทศ ไบโอดีเซลในต่างประเทศผสม 100% เรียกว่า B100 ซึ่งบางจากฯ ก็เคยเอาไปทดลองใช้ ปรากฎว่ารถวิ่งได้ดี และ ควันดำหายไปเลย การแก้ปัญหาควันดำนี่ดีมากสำหรับไบโอดีเซล

ส่วนประเด็นสำคัญของ B100 บริษัทรถยนต์ไม่ยอมให้ใช้ เราก็เลยบอกว่าวันนี้ใช้ 5% ไปก่อน วันนี้บางจากฯ ได้เปิดให้บริการไบโอดีเซลไปแล้ว 12 สถานีบริการ ต้องไปซื้อไบโอดีเซลมาผสมจากจังหวัดสุราษฎร์ธานี

สำหรับบางจากฯ อยากจะผลักดัน ไบโอดีเซล มาก เพราะแก๊สโซฮอล์ มีแล้ว คนใช้จริงๆ เป็นคนในเมือง คนที่มีรถเก๋ง แต่สำหรับบางจากฯ เราพูดถึงกลุ่มเกษตรกร 4 ล้านคน 1 ล้านครอบครัว เขาใช้ดีเซลเป็นส่วนใหญ่ วันนี้เขาอาจจะได้ราคาพืชผลทางเกษตรดีขึ้น เขาน่าจะมีโอกาสได้ใช้น้ำมันราคาถูกลง เหมือนคนที่ใช้แก๊สโซฮอล์ในกรุงเทพฯ ซึ่งแก๊สโซฮอล์ 95 ถูกกว่าน้ำมันเบนซิน 95 อยู่ 1.50 บาท เขาไม่มีโอกาสใช้ เพราะเขาไม่มีรถเก๋ง แต่เขามีรถอีแต๋น เขามีเครื่องจักรการเกษตร เขามีรถปิกอัพ ซึ่งใช้ดีเซลทั้งนั้นเลย

เราถึงตั้งคำถามว่าทำไมไม่พยายามทำเรื่องไบโอดีเซลมากๆ แล้วไปขายให้กับเกษตรกร อันนี้เป็นทิศทางของบางจากฯ ที่เราพยายามวิ่งไปสู่พลังงานสีเขียวไบโอดีเซล เพราะพี่น้องเกษตรกรจะได้ประโยชน์เต็มที่เลย คือ พืชผลทางการเกษตรดีขึ้นแล้ว เขายังได้ใช้น้ำมันราคาถูก ทำให้บางจากฯ พยายามผลักดันเปิดสถานีบริการให้มากขึ้น แต่ติดปัญหาโรงงานผลิตไบโอดีเซล ยังไม่มีการผลิตในเชิงพาณิชย์ใหญ่ๆ เลยต้องรอเวลานิดหนึ่ง

อย่างไรก็ดีปัญหาของไบโอดีเซลคือ เรื่องวัตถุดิบที่จะนำมาใช้ผลิตไบโอดีเซล อนุสรณ์บอกว่า สบู่ดำมีการพูดถึงแต่ยังไม่เห็นอะไรชัดเจนมากนัก เพราะฉะนั้นคงจะเน้นที่ปาล์มน้ำมันเป็นหลัก น้ำมันพืชใช้แล้วก็มีส่วน แต่มีปริมาณน้อย การที่บางจากฯ สนใจสร้างโรงงาน 3-4 แสนลิตรต่อวัน ก็ต้องไปดูว่ามีวัตถุดิบพอหรือเปล่า เราต้องไปดูนโยบายภาครัฐในการปลูกปาล์มน้ำมัน ซึ่งรัฐบอกว่าทุกวันนี้ ปลูก 2 ล้านกว่าไร่ จะเพิ่มเป็นอีกกว่า 5 ล้านไร่ ซึ่งเราก็ดูว่า รัฐทำได้จริงหรือไม่

กรรมการผู้จัดการผู้จัดการใหญ่ บริษัท บางจากฯ กล่าวถึงเป้าหมายในอนาคตอันใกล้ว่า บางจากเป็นบริษัทน้ำมันรายเดียว ที่มีปั๊มพลังงานทดแทน เป็นความความภาคภูมิใจของบางจากฯ โดยขณะนี้เริ่มแล้วหนึ่งปั๊ม ที่ทางคู่ขนานถนนรามอินทรา ใกล้ๆ กับเทสโก้โลตัส ปั๊มตรงนี้ขายเฉพาะแก๊สโซฮอล์ 95, 91 และไบโอดีเซล น้ำมันอย่างอื่นไม่ขาย

“ในอนาคตเร็วๆนี้ บางจากฯ กำลังพัฒนาสถานีบริการพลังงานทดแทน ที่ใช้โซล่าเซลล์ด้วย โซลาร์เซล คือใช้พลังงานแสงอาทิตย์มาผลิตไฟฟ้าสำหรับใช้ในสถานีบริการ เช่นที่ตู้จ่าย ในมาร์ท ด้วยเป็นต้น วันข้างหน้าใจผมคิดว่าตู้จ่ายบางจากฯ จะทำแบบคล้ายๆ ในต่างประเทศ ที่เขาจะมีน้ำมัน E100, E85, E20 ในตู้จ่ายเดียวกันให้ลูกค้าเลือก เพียงแต่ต้องการให้มีรถยนต์พวกนี้ ซึ่งไปทำก่อนแต่ไม่มีรถเติม E85 ได้มันก็ไม่มีประโยชน์ แต่ผมก็อยากทำตู้จ่ายที่มันสามารถผสมได้หลายเกรด” อนุสรณ์กล่าวและว่า

“การเปลี่ยนพลังงานทดแทนหมดทั้งปั๊มก็ทำเลย บางจากฯถือว่าเป็นเรื่องที่ต้องกล้า มีคนมาถามผมว่า ขายแต่พลังงานทดแทน ไม่กลัวยอดขายหายหรือ ผมบอกว่าต้องสู้หากอยากจะผลักดันพลังงานทดแทน เราต้องเอาจริง และสิ่งที่ปรากฏยอดขายน้ำมันของบางจากฯ ไม่ตกลงเลยแต่กลับได้รับการตอบรับเพิ่มด้วย”

เรื่องของพลังงานทดแทน นอกเหนือจากประโยชน์ที่กล่าวมา อันหนึ่งที่บริษัทอื่นอาจจะไม่มี คือบางจากฯ ได้ร่วมกับชาวบ้านกลุ่มสหกรณ์ ทำงานด้วยกันมาเป็นระยะเวลากว่า 10 ปีแล้ว จะเห็นว่าบางจากฯ มีปั๊มสหกรณ์ทั่วประเทศกว่า 500 สถานีบริการ มีชาวบ้านที่สมาชิกสหกรณ์กว่า 1 ล้านครอบครัว เฉลี่ยครอบครัวหนึ่งก็มีสมาชิกประมาณ 4 คน

เราพูดถึงคน 4 ล้านคน เป็นกลุ่มเกษตรกรที่เป็นครอบครัวเดียวกับบางจากฯ ก็มีคำถามว่าถ้าเราทำเรื่องพลังงานทดแทน ไม่ว่าจะเป็นเอทานอล หรือไบโอดีเซล สิ่งที่เห็นชัดที่สุดเกษตรกรได้ประโยชน์ ซึ่งเป็นคนที่ทำมาค้าขายกับเราได้ประโยชน์ มันก็เลยเหมือนเป็นเพื่อนกัน

เพราะฉะนั้นการทำพลังงานทดแทน ถือเป็นการทำให้คนมีโอกาสน้อยกว่าเรา ได้มีโอกาสที่มีรายได้ดีขึ้น มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ที่สำคัญการทำเรื่องนี้ไม่ได้เป็นปัญหาทางธุรกิจ หรือทำให้บางจากฯ คอยมาแบกเป็นภาระ แต่ขณะเดียวกันเรามีโอกาสทางธุรกิจ มีโอกาสค้าขายทางตลาด เพราะฉะนั้นเรื่องของพลังงานทดแทน จึงดูเหมือนบางจากฯ มีภาพลักษณ์ที่สมบูรณ์มาก

กรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท บางจากฯ กล่าวตอนทิ้งท้ายว่า บางจากฯ จะเดินหน้าไปสู่พลังงานทดแทน เพื่อทดแทนที่นำเข้ามา ทุกคนจะทราบดีหลักๆ เป็นเรื่องของการช่วยประหยัดเงินตราไปต่างประเทศจากการนำเข้าน้ำมัน เกษตรกรมีรายได้ที่ดีมากขึ้น ขณะเดียวกันช่วยเรื่องสิ่งแวดล้อมอีกด้วย