น้ำมัน-ไฟฟ้า-ดอกเบี้ยกู้-น้ำหวาน-ค่ารถเมล์ พร้อมใจขึ้นราคา ทำค่าครองชีพสูงลิ่ว บั่นทอนกำลังซื้อ ทางออกดีที่สุดคือจ่ายเท่าที่จำเป็น สุดท้ายหากสถานการณ์ยืดเยื้อกระทบจัดเก็บภาษีแน่นอน ท้ายสุดความสามารถชำระหนี้ลด NPL หวนคืน

หลังจากเทศกาลสงกรานต์คนไทยทั้งประเทศก็ต้องกลับมาเผชิญกับความจริงของชีวิต แถมด้วยการดาหน้าขึ้นของราคาสินค้า เริ่มจากการค่าโดยสารรถขนส่งมวลชนกรุงเทพที่ปรับเพิ่ม 1 บาท โดยรถร้อนหรือรถธรรมดาปรับจาก 6 บาทเป็น 7 บาท ส่วนรถปรับอากาศเพิ่มระยะทางละ 1 บาท รถครีมน้ำเงินจากระยะเริ่มต้น 10 บาทปรับเป็น 11 บาท ราคา 18 บาทปรับเป็น 19 บาท มีผลตั้งแต่ 17 เมษายนที่ผ่านมา

ตามมาด้วยกระทรวงพาณิชย์อนุมัติให้น้ำอัดลงปรับเพิ่มได้อีกขวดละ 1 บาทในช่วงเทศกาลสงกรานต์ หลังจากที่คณะรัฐมนตรีได้อนุมัติให้ขึ้นราคาน้ำตาลทรายเพิ่มอีก 3 บาทต่อกิโลกรัมเมื่อ 7 มีนาคม 2549 โดยน้ำตาลทรายขาวบริสุทธิจาก 14.25 บาทเป็น 17.50 บาท ซึ่งขณะนี้ราคาขายทั่วไปอยู่ที่ 20 บาทต่อกิโลกรัมยังหาซื้อได้ค่อนข้างยาก

กรณีของน้ำอัดลมที่ได้รับอนุญาตให้ปรับเพิ่มขึ้นอีก 1 บาทต่อขวดนั้น อีกไม่ช้าย่อมจะลามไปถึงน้ำผลไม้ หรือเครื่องดื่มอื่นที่ใช้น้ำตาลเป็นส่วนประกอบ แม้ว่าน้ำอัดลมจะไม่ใช่สินค้าจำเป็นต่อการดำรงชีพ แต่ปฏิเสธไม่ได้เช่นกันว่าคนไทยจำนวนไม่น้อยที่นิยมบริโภคเครื่องดื่มประเภทนี้

แถมด้วยราคาสุกรหน้าฟาร์มปรับเพิ่มขึ้นอีก 1 บาท แน่นอนว่าย่อมส่งผลต่อราคาขายปลีกเนื้อสุกรที่ 95-100 บาท คาดว่าจะมีผลในวันที่ 21 เมษายนเป็นต้นไป สิ่งที่จะตามมาหลังราคาเนื้อสุกรได้อนุญาตให้ปรับเพิ่ม 1 บาทที่ราคาหน้าฟาร์มนั้น กว่าจะตกมาถึงมือผู้บริโภคจริง ราคาขายอาจจะต้องปรับเพิ่มอีก 4-5 บาท โดยมีปัจจัยเกื้อหนุนคือราคาน้ำมันที่เป็นต้นทุนขนส่งสินค้า

ส่วนที่ปรับเพิ่มไปแล้วและส่งผลกระทบอย่างเห็นได้ชัดคือค่าไฟฟ้าที่มีการปรับค่าไฟฟ้าอัตโนมัติ(FT) เพิ่มขึ้นอีก 19.01 สตางค์ ส่งผลให้ค่า FT ขยับขึ้นเป็น 75.84 สตางค์ต่อหน่วย ใครที่ได้ใบแจ้งหนี้ค่าไฟฟ้าในเดือนมีนาคมคงตกใจกับค่าไฟที่แจ้งมาไม่น้อย หากบ้านพักอาศัยติดเครื่องปรับอากาศ 1 เครื่อง ค่าไฟฟ้าจะเพิ่มขึ้นจากเดิมราว 200-300 บาท

น้ำมันสถิติใหม่

ขณะที่ราคาน้ำมันตลาดโลกทำสถิติใหม่ขยับขึ้นเหนือ 70 เหรียญต่อบาเรล สูงที่สุดในรอบ 23 ปี ส่งผลให้มีการปรับราคาน้ำมันในประเทศขึ้นอีกรอบเมื่อ 19 เมษายน 2549 น้ำมันเบนซิน 95 จะสูงกว่า 28.34 บาทต่อลิตร น้ำมันดีเซล 26.69 บาทต่อลิตรใกล้เคียง 27 บาทต่อลิตรทุกขณะ ส่งผลให้ผู้ประกอบการเรือโดยสารในกรุงเทพมหานครเตรียมขอปรับราคาขึ้นอีก 1 บาท

ทั้งนี้คงต้องรอท่าทีของรถร่วมบริการ ขสมก.ว่าจะขอปรับราคาเพิ่มอีกหรือไม่ ปัจจุบันค่าโดยสารรถธรรมดาอยู่ที่ 8 บาท ส่วนรถร่วมมินิบัสคิดค่าโดยสารอยู่ที่ 6.50 บาท ทั้งนี้คงต้องจับตารถตู้โดยสารที่วิ่งชานเมืองกับพื้นที่ชั้นในกรุงเทพว่าจะปรับเพิ่มอีกระยะละ 5 บาทหรือไม่

เฉพาะค่าใช้จ่ายในการเดินทางมาทำงานของคนกรุงเทพ โดยเฉพาะผู้ที่ต้องพึ่งบริการรถเมล์โดยสารย่านชานเมือง ถือเป็นกลุ่มคนรุ่นใหม่ที่เพิ่งสร้างเนื้อสร้างตัว ส่วนใหญ่มักจะใช้บริการกันอย่างน้อย 2 ต่อ ค่าเดินทางไปกลับเฉียด 100 บาท หรือรายที่เดินทางโดยรถยนต์ส่วนตัว ต้องแบกรับค่าน้ำมันที่ปรับเพิ่มขึ้น โดยน้ำมันเบนซิน 95 ปรับขึ้นจากปลายปี 2548 คิดเป็น 7.3% เบนซิน 91 เพิ่มขึ้น 7.5% และน้ำมันดีเซลเพิ่มขึ้น 12%

เงินเฟ้อเพิ่มวัดใจแบงก์ชาติ

เมื่อภาพรวมของราคาสินค้าและบริการที่ดาหน้าปรับเพิ่มขึ้นพร้อม ๆ กันอย่างนี้ ย่อมส่งผลกระทบต่อภาคประชาชนทุกชนชั้น เงินในกระเป๋าย่อมลดลงจากค่าใช้จ่ายที่ต้องจ่ายมากขึ้นทั้งที่ปริมาณการใช้สินค้าและบริการคงเดิม กลุ่มที่ได้รับผลกระทบมากที่สุดหนีไม่พ้นกลุ่มชนชั้นกลางลงมาจนถึงรากหญ้า

นอกจากราคาน้ำมันที่ปรับเพิ่มขึ้นตามราคาตลาดโลกที่ยังมีแนวโน้มว่าอาจจะปรับขึ้นไปถึง 75 เหรียญต่อบาเรล ยิ่งเป็นการบ่งบอกถึงแนวโน้มว่าราคาสินค้าและบริการมีความเป็นไปได้สูงที่จะปรับเพิ่มขึ้นอีกตามต้นทุนน้ำมัน ที่ผ่านมากรมการค้าภายในพยายามตรึงราคาสินค้า ส่วนใหญ่มักทำได้แค่ยืดระยะเวลาออกไปเท่านั้น ท้ายที่สุดสินค้าหลายประเภทก็ต้องปรับราคาขึ้น

ยังมีปัจจัยที่กระทบต่อประชาชนทั้งทางตรงและทางอ้อมอีกคือ อัตราดอกเบี้ยเงินกู้ เพราะทุกวันนี้ธนาคารพาณิชย์เกือบทุกแห่งออกโปรโมชั่นดอกเบี้ยเงินฝากอัตราพิเศษ ที่ให้ดอกเบี้ยสูงกว่าการฝากแบบปกติ แต่ในทางกลับกันดอกเบี้ยเงินกู้ก็ปรับตัวขึ้นตามมา

ผู้ที่มีภาระต้องชำระเงินกู้กับสถาบันการเงินที่อิงอัตราดอกเบี้ยลอยตัว ย่อมไม่สามารถหลีกเลี่ยงภาระที่เพิ่มขึ้นจากอัตราดอกเบี้ยเงินกู้ที่ปรับเพิ่มได้ แม้ว่าบางกรณีอาจจะไม่ทำให้ต้องจ่ายเงินผ่อนชำระเพิ่มให้กับธนาคาร แต่ระยะเวลาการเป็นหนี้ก็จะยืดออกไปนานกว่าเดิม โดยเฉพาะผู้ผ่อนบ้าน

เมื่อค่าสินค้าและบริการเพิ่มขึ้น ย่อมส่งผลกระทบต่อภาวะเงินเฟ้อตามไปด้วย โดยเงินเฟ้อเดือนมีนาคมสูงกว่าเดือนเดียวกันของปีก่อน 5.7% คาดว่าเดือนเมษายนตัวเลขน่าจะสูงขึ้นกว่าเดือนมีนาคมเนื่องจากราคาน้ำมันสูงขึ้นกว่าเดิม และสินค้าและบริการหลายตัวปรับราคาขึ้น

ปัญหาที่จะตามมาคือนโยบายของธนาคารแห่งประเทศไทยว่า จะควบคุมเงินเฟ้อด้วยการใช้นโยบายอัตราดอกเบี้ยอีกหรือไม่ เพราะที่ผ่านมาแบงก์ชาติจะใช้การขึ้นอัตราดอกเบี้ยเป็นตัวควบคุมเงินเฟ้อ หากดอกเบี้ยเงินกู้สูงเกินกว่า 8% ย่อมไม่ส่งผลดีต่อการขยายตัวทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะผู้ประกอบการอสังหาริมทรัพย์

รูดบัตรน้อยลง

"ต้องยอมรับความเป็นจริงว่า กำลังซื้อของคนในประเทศลดลงอย่างต่อเนื่องตามทิศทางของค่าครองชีพที่พุ่งสูงขึ้น นี่คือปัญหาใหญ่หากรัฐไม่สามารถควบคุมได้ จะลามไปทุกภาคส่วน ท้ายที่สุดจะวนกลับมาที่ภาครัฐอยู่ดี" นักการเงินรายหนึ่งประเมิน

สอดคล้องกับตัวเลขการใช้บัตรเครดิตล่าสุด เมื่อเปรียบเทียบตั้งแต่เดือนธันวาคม 2548 มกราคม 2549 และกุมภาพันธ์ พบว่าแม้จำนวนบัตรเครดิตจะเพิ่มขึ้น 8.9 หมื่นบัตร แต่จำนวนยอดสินเชื่อคงค้างกลับลดลง เช่นเดียวกับการใช้จ่ายรวมและยอดเบิกเงินสดล่วงหน้าลดลงทุกรายการ

ถือเป็นเครื่องยืนยันได้ในระดับหนึ่งว่ากำลังซื้อของคนไทยลดลงไปไม่น้อยผ่านการใช้จ่ายบัตรเครดิต ซึ่งถือว่าเป็นเรื่องแปลกที่ยอดการใช้จ่ายในเดือนมกราคมน่าจะไม่ลดลงเนื่องจากเป็นช่วงเทศกาลปีใหม่ แต่ตัวเลขการใช้จ่ายกลับลดลงจากเดือนธันวาคม ทั้งที่จำนวนบัตรเพิ่มขึ้น

"ตัวเลขดังกล่าวหากตีความแล้วจะพบว่า ปริมาณการจับจ่ายใช้สอยของประชาชนหากวัดจากการใช้บัตรเครดิตแล้ว ถือว่าลดลงไปไม่น้อย แต่ยอดใช้จ่ายตามตัวเลขที่แสดงนั้นไม่ได้ลดลงไปอย่างมีนัยยะสำคัญเป็นเพราะราคาสินค้าและบริการหลายตัวเพิ่มขึ้น เช่น ใช้บัตรเครดิตเพื่อเติมน้ำมัน เติมเท่าเดิมแต่ต้องจ่ายมากกว่าเป็นต้น" ผู้บริหารบัตรเครดิตรายหนึ่งกล่าว

พฤติกรรมการใช้จ่ายผ่านบัตรเครดิตที่ลดลงถือเป็นเครื่องบ่งชี้ได้ว่า ขณะนี้ประชาชนต้องช่วยตัวเองด้วยการรัดเข็มขัด ลดการใช้จ่ายที่ไม่จำเป็นลง และต้องไม่ลืมว่าผู้ที่จะมีบัตรเครดิตได้ต้องมีรายได้ขั้นต่ำ 1.5 หมื่นบาทต่อเดือน ถือว่าเป็นกลุ่มคนที่มีการวางแผนชีวิตที่ค่อนข้างรอบคอบ เชื่อว่าประชาชนที่มีรายได้น้อยกว่ากลุ่มผู้มีบัตรเครดิตก็ต้องปรับตัวรับสถานการณ์ค่าครองชีพที่พุ่งไม่หยุดในขณะนี้เช่นกัน

เก็บภาษีได้น้อย-NPL พุ่ง

เมื่อกำลังซื้อหด อำนาจซื้อก็ลดลงตามไปด้วย ต้องไม่ลืมว่ารายได้หลักที่สุดของรัฐบาลในการจัดเก็บคือภาษีมูลค่าเพิ่มที่แทรกอยู่ในทุกจุดของสินค้าและบริการ ถ้าประชาชนลดการบริโภคลง ลดการใช้บริการอื่น ๆ ลง ภาษีมูลค่าเพิ่มที่รัฐจะจัดเก็บได้ก็น้อยตามไปด้วย

เช่นเดียวกันเมื่อมีผู้ซื้อน้อยลง สินค้าและบริการบางประเภทก็ต้องได้รับผลกระทบดังนั้นผู้ประกอบการบางรายอาจมีปัญหาเรื่องรายได้ไม่เข้าเป้า เมื่อรายรับของบริษัทน้อยภาษีก็เสียน้อยลง หากสถานการณ์เลวร้ายมากอาจจะกระทบต่อแผนการชำระหนี้กับสถาบันการเงินที่กู้ยืมมาได้

หากความสามารถในการซื้อของภาคประชาชนลดลงจนกระทบต่อความสามารถในการชำระหนี้ ก็จะกลายเป็น 2 แรงบวกทั้งภาคประชาชนและภาคธุรกิจที่อาจมีปัญหาในการชำระหนี้ ความเสี่ยงต่อการเกิดหนี้ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้(NPL) แม้ว่าขณะนี้อยู่ที่ประมาณ 10% แต่ถ้าปล่อยให้สถานการณ์นี้เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องยาวนาน ย่อมจะส่งผลกระทบต่อผลการดำเนินงานของธนาคารที่จะต้องมีการตั้งสำรองเพิ่ม กำไรของธนาคารก็จะลดลง ภาษีนำส่งก็ต้องลดลงตามไปด้วย

กระทรวงการคลังได้คาดการณ์ว่าการจัดเก็บภาษีในปีงบประมาณ 2550 จะจัดเก็บได้ตามเป้าหมายที่ 1.476 ล้านล้านบาท แต่ผลกระทบจากค่าครองชีพที่พุ่งขึ้น หากปล่อยให้เกิดเป็นระยะเวลานาน สุดท้ายปัญหาก็จะตกอยู่กับรัฐบาล อาจจัดเก็บภาษีไม่ได้ตามเป้า ยิ่งสถานการณ์ปัจจุบันกระทรวงการคลังมีปัญหาเรื่องการเบิกจ่ายเงิน ยิ่งทำให้สุ่มเสี่ยงต่อความเชื่อมั่นต่อนักลงทุนต่างประเทศที่มีต่อรัฐบาล

มติคณะรัฐมนตรีเมื่อ 18 เมษายน 2549 ให้เลื่อนการเสนอเงื่อนไขการลงทุนโครงการเมกะโปรเจกต์ออกไปเพื่อรอรัฐบาลใหม่ตัดสินใจ หลังจากเดิมกำหนดไว้ว่าจะให้นักลงทุนเสนอเงื่อนไขเข้าร่วมลงทุนในวันที่ 29 พฤษภาคมนี้ ถือเป็นการสะท้อนถึงปัญหาเรื่องเงินที่จะนำมาใช้ในการก่อสร้างได้ระดับหนึ่ง แม้จะมีข้ออ้างที่รอให้รัฐบาลใหม่ตัดสินใจก็ตาม แต่เป็นการบ่งบอกถึงความไม่แน่นอนของโครงการนี้สูงขึ้นทุกขณะ คนที่ซื้อบ้านโดยคาดหวังจะพึ่งพาบริการของรถไฟฟ้าในอนาคตคงต้องทำใจที่จ่ายเงินซื้อที่อยู่อาศัยในราคาที่แพงกว่าปกติ

บาทแข็งมีได้มีเสีย

ขณะนี้ยังถือว่าโชคดีจะด้วยความตั้งใจหรือไม่ก็ตามที่ค่าเงินบาทแข็งค่าอย่างต่อเนื่องจากระดับ 40 บาท ปัจจุบันอยู่ที่ 37.85 บาทต่อดอลลาร์(18 เม.ย.) และมีสิทธิที่จะแข็งค่าขึ้นอีก ช่วยลดภาระการนำเข้าน้ำมันไปได้ไม่น้อย หากค่าเงินบาทอ่อนที่ระดับ 40 บาทเช่นเดิม แน่นอนว่าคนไทยจะต้องเติมน้ำมันแพงกว่าลิตรละ 28 บาทแน่ แถมยังช่วยให้ตัวเลขดุลการค้าน่าจะออกมาไม่ติดลบอีกด้วย

แต่ในภาคการส่งออก ค่าเงินบาทที่แข็งถือว่าไม่ใช่ผลดี เนื่องจากผู้ประกอบการจะขายสินค้ายากขึ้น เพราะค่าเงินบาทที่แข็งจะทำให้สินค้าจากประเทศไทยมีราคาแพงขึ้น และเมื่อแลกคืนเป็นเงินบาทก็จะได้เงินน้อยลง

ดังนั้นปัญหาที่เกิดขึ้นทั้งหมด ล้วนส่งผลต่อภาคประชาชนและภาคธุรกิจ หากรัฐปล่อยให้สถานการณ์เช่นนี้ดำรงอยู่ต่อไปโดยไม่มีมาตรการเข้ามาแก้ไขปัญหา ท้ายที่สุดผลกระทบนี้ก็จะย้อนกลับไปสู่รัฐบาลอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้