น่าประทับใจกับงาน lecture แรกของ TCDC ที่นำสุดยอดดีไซเนอร์ระดับ Top-5 ของโลก อย่าง Marcel Wanders มาเปิดสมองถึงที่มาของความคิดสร้างสรรค์แต่ละโปรเจกต์ของเขามาเล่าให้ฟังแบบคุ้มค่า 2 ชั่วโมง เมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน 2548

Marcel Wanders หนุ่มดัตช์ ผู้ผ่านร้อนผ่านหนาวมาแล้ว 42 ปี ทั้งประสบความสำเร็จและล้มเหลวนับไม่ถ้วนกว่าจะเป็นที่ยอมรับของโลก เขาเป็นตัวอย่างของนักออกแบบที่คิดถึงคนส่วนใหญ่มากกว่าคนรวยเพียงไม่กี่คน งานของเขาตอบสนองอารมณ์ร่วมสมัย เป็นงานที่เต็มไปด้วยความคิดสร้างสรรค์ที่สะท้อนความเป็นชาวดัตช์ของเขา ความละเมียดละไมที่มากับลายศิลป์ลวดลายผ้าลูกไม้ของดัตช์ ผนวกกับการรู้จักและเข้าถึงสัมผัสแห่งวัสดุศาสตร์ ทำให้เขากลายเป็นนักออกแบบดีเด่นของโลกคนหนึ่ง

Dr.George Beylerian ประธานบริษัท Material ConneXion ศูนย์รวมแหล่งข้อมูลเกี่ยวกับวัสดุศาสตร์ของโลกได้กล่าวไว้ในงานสัมมนาที่กรุงเทพฯ นี้ว่า

"ผมไม่ใช่ดีไซเนอร์ แต่ผมใช้ชีวิตในนิวยอร์ก และมีโอกาสได้ทำงานร่วมกับ Marcel Wanders ซึ่งเป็นอัจฉริยะและเข้าใจวัสดุอย่างลึกซึ้งคนหนึ่ง"

ในฐานะที่ George เป็นนักวัสดุศาสตร์ เขาได้เอ่ยถึงวิวัฒนาการของมันไว้ว่า ในศตวรรษที่ 20 ถือว่าเป็นยุคของการออกแบบ ซึ่งในยุค 1950-1960 มีการปฏิวัติ Design Italy ต่อมาในปี 1960-2000 เขามีส่วนร่วมกับงานสถาปัตยกรรมหลายอย่างก็พบว่ามีปัญหาการสื่อสารระหว่างนักออกแบบกับวัสดุศาสตร์และผู้ใช้ เขาจึงได้ริเริ่มเปิด Material ConneXion ขึ้น

ความที่วัสดุแต่ละชนิดต่างก็มีจุดเด่นจุดด้อยต่างกัน ทำให้ศูนย์ Material ConneXion ของเขาสามารถนำเสนอความคิดสร้างสรรค์ ความน่าสนใจ และสิ่งที่คัดสรรที่ดีที่สุดที่ผ่านความคิดอันซับซ้อนและจริงจัง

"ความรู้ด้านวัสดุทำให้สร้างความแตกต่างในสินค้าของคุณได้ " Dr.George กล่าว

เมื่อมองรอบๆ ตัว ทั้งงานสถาปัตยกรรม การออกแบบ วงการอุตสาหกรรมรองเท้า เขาได้ชี้ให้เห็นถึงตัวอย่างของจักรยานที่ทำจากวัสดุคาร์บอนไฟเบอร์, นาฬิกาที่โพลีเมอร์, เก้าอี้ของแอรอนที่ใช้แผ่นยืดโปร่งแสง แฟชั่นเสื้อผ้าของสตรีที่ทำจากกระดาษ หรือด้ามจับปากกาที่ใส่พลาสติกเจลนุ่มรองรับ แม้กระทั่งบอลของไนกี้ก็ทำจากผิวสัมผัสที่ต่างออกไปจากของเดิม

"วัสดุศาสตร์สร้างแรงบันดาลให้แก่สถาปนิกและนักออกแบบ Marcel Wanders ก็เป็นคนแบบนี้... Every idea has a material solution เด็กใหม่ๆ ที่เรียนด้านดีไซน์ต้องแข่งขันสูงมาก ถ้าหากเขามีความรู้ด้านนี้จะได้เปรียบและมีผลมากด้านการตลาด" นี่คือบทสรุปของ Dr.George ต่อความสำคัญของวัสดุศาสตร์ในศตวรรษที่ 21 นี้

ปัจจุบัน Material ConneXion มีสำนักงานใหญ่อยู่ที่นิวยอร์ก และสาขาในต่างประเทศที่ มิลาน โคโลญ และล่าสุดที่ TCDC ประเทศไทย ซึ่งถือว่าเป็น Material ConneXion แห่งแรกในเอเชียหรือแห่งที่ 4 ของโลก

นั่นคือแหล่งที่มาแห่งหนึ่งของกิจกรรมเด่นๆ ที่ TCDC ภายใต้การนำของพันศักดิ์ วิญญรัตน์ สามารถสร้าง value creation หลายๆ กิจกรรมระดับ world class ให้เกิดขึ้น ดังเช่นกรณี Marcel Wanders มาพูดที่ TCDC เป็นต้น

Marcel Wanders หนุ่มนักออกแบบระดับโลกคนนี้เอง ที่เผาเปียโนราคาหลัก 4 แสนบาท แล้วสามารถนำไอเดียนี้ไปขายได้ในราคากว่า 3 ล้านบาท เขาทำได้อย่างไร? เป็นเรื่องที่น่าติดตาม

Marcel Wanders เล่าให้ฟังเกี่ยวกับที่มาความคิดสร้างสรรค์ Product Design เริ่มจากเก้าอี้ตัวแรกของเขา (เก้าอี้เชือกผูกปม) ซึ่งขณะนี้ตั้งอยู่ใน TCDC

"ตอนที่ผมทำมันไม่เซ็กซี่ดูดี มีแต่คนบอกว่ามันแย่มาก บางทีเราออกแบบที่เราชอบ แต่คนอื่นว่าไม่ดี ตอนแรกผมเริ่มคิดจากใช้คาร์บอนไฟเบอร์ ที่เบาแต่แข็งแรง ก็คุยกับนักวัสดุศาสตร์ ที่เป็นนักวิทยาศาสตร์ ว่าจะทำเป็นโปรเจกต์โปร่งใส สุดท้ายก็คิดเป็นแผ่น และใช้ epoxy มาร่วม ผมทดลองหลายอย่าง แต่สุดท้ายผมก็เจอผ้าชนิดหนึ่งที่สำคัญมาก" Marcel Wanders ย้ำถึงความเข้าใจเข้าถึงวัสดุว่า

"เวลาคุณเจอ material คุณต้องทำความเข้าใจ ผมไม่ได้ทำอะไรใหม่ๆ แต่ผมฟังและเข้าใจ material ซึ่งมันคือ fiber เส้นใยแบบที่นุ่มนิ่ม, น้ำหนักเบา, แข็งแรง, เซ็กซี่ ที่ให้ความรู้สึกตื่นเต้น ผิดกับวัสดุแผ่นแข็ง"

"การทำโครงสร้างเก้าอี้ไม่ยุ่งยาก นั่นคือการสาน การผูกปมเป็นเก้าอี้ ซึ่งผมเคยทำตอนสมัยเป็นเด็ก ผมเคยซื้อหนังสือถักโครเชต์ วางไว้ใต้หนังสือโป๊ มันน่าอาย"

กระบวนความคิดสร้างสรรค์ที่นำเอาศาสตร์การถักทอแบบโครเชต์มาผสมกับงานออกแบบดีไซน์ที่เน้นความโปร่งสบายและเซ็กซี่ ทำให้เก้าอี้ตัวแรกของ Marcel Wanders กลายเป็นผลงานโดดเด่นสะดุดตาชิ้นหนึ่ง

"ชิ้นงานนี้เป็นการผสมระหว่าง handmade กับ hitech เข้าด้วยกัน โดยเก้าอี้ตัวนี้ผูกปมคล้ายถักโครเชต์แล้วชุบลงในอ่าง epoxy ให้ทรงแบบอยู่ได้ ผู้คนมีปฏิกิริยาต่อเก้าอี้ โดยไม่เชื่อว่า เชือกมันจะขึงยืนอยู่ได้ บางคนก็เขย่า บางคนก็แกะ และสงสัยว่า "ทำได้อย่างไร?"

"สำหรับผม มันเป็นงานที่มากกว่า meterial + technology แต่การทำเงื่อนปมเป็นเรื่องของความทรงจำวัยเด็ก ไม่ใช่ objective อย่างเดียว มันมีคุณค่า ไม่ได้ทำง่ายๆ งานหัตถกรรมสร้างคุณค่าได้ และผสมเทคโนโลยีเข้าไป เราสร้างคุณค่าแก่ผู้ที่ครอบครองเก้าอี้ตัวนี้" นี่คือคุณค่าของ originality ที่มีค่าต่อจิตใจผู้ครอบครอง

จากจุดเริ่มต้นของผลงานสร้างสรรค์เก้าอี้ เขาได้ใช้พลังของจินตนาการไปไกล จากวัสดุผ้าลูกไม้-ไฟเบอร์-แก้ว-พอร์ซเลน-คริสตัลกับโคมระย้า-โคมไฟที่ใช้ลมปากเป่าเปิด/ปิดของ Flos

Marcel Wanders รู้จักพูดคุยกับวัสดุราวกับเพื่อนหญิงที่เขาสัมผัส ทดลองโดยใส่สื่อผสมลงไป แล้วเฝ้าสังเกตปฏิกิริยา

เขาได้เล่าถึงแรงบันดาลใจจากเอดิสันกับนวัตกรรมสร้างหลอดไฟครั้งแรก Marcel Wanders สร้างทฤษฎี "lost and found" เขาบอกว่า "Idea ที่ดีคือเราออกแบบเพื่ออนาคต แต่ควรหาสิ่งที่ดีในอดีตมาใช้ใหม่ในปัจจุบันและอนาคต ผมคิดว่าทุกอย่างมันต้องมีสมดุลกัน"

Lifestyle product ที่ Marcel Wanders ออกแบบไม่ว่าจะเป็น จาน โคมไฟ โซฟา โต๊ะ เก้าอี้ ไมโครเวฟผสม TV รวมถึงงานตกแต่งภายใน การจัดดิสเพลย์โชว์รูมของ Mandarin Duck ที่ลอนดอน จนถึงโปรเจกต์ทำโรงแรม Luitsuit รวมถึงความฝันที่เขาอยากจะทำโรงแรมที่อัมสเตอร์ดัม นครที่เต็มไปด้วยคลอง

เมื่อถูกถามถึงจุดเปลี่ยนแปลงเมื่อโลกยอมรับการออกแบบ Knotted Chair เก้าอี้ตัวแรก Marcel Wanders เล่าให้ฟังว่า

"เมื่อย้อนดูอดีต ผมถามตัวเองว่า เราทำตัวนี้จริงๆ หรือเปล่า? ตอนแรกที่ผมคิดและสเกตช์ภาพเก้าอี้ ลูกค้าบอกเป็นไปไม่ได้ และให้ผมเปลี่ยนความคิด แต่ผมยืนยันว่า ผมอยากทำแบบนี้ สิ่งที่ผมตอนนั้นกับตอนนี้ก็ใช้หลักการเดียวกันนี้มาตลอด ผมเชื่อว่าถึงผมจะไม่มีชื่อเสียง ผมก็จะทำ ผมกล้าทำในสิ่งที่ผมเชื่อ"

นั่นคือบทสรุปของนักสร้างสรรค์ออกแบบที่รู้จักคุณค่าตัวเองและกล้าโลดแล่นไปตามจินตนาการอย่างมืออาชีพที่มีประวัติทางปัญญา ไม่ว่าจะสำเร็จหรือล้มเหลวก็ตาม