ผลสอบ "ธรรมาภิบาล"ตลาดหุ้นในเอเชียโดยธนาคารโลก ประเมินภาพรวมเทคะแนนให้ "แดนภารตะ" นำโด่งเป็น "นักเรียนเรียนดี" ขณะที่บทบาทความรับผิดชอบของบอร์ดบจ."ตลาดหุ้นไทย" ยังอยู่ในเกณฑ์ต้องปรับปรุง เพราะผ่านผลสอบมาได้แบบเฉียดฉิว วัดความโปร่งใสยังแพ้ ไต้หวัน มาเลย์ และเกาหลี แต่คะแนนรวมยังทิ้งห่างอินโดนีเซียและ ฟิลิปปินส์....

เพราะต้นตอจาก "วิกฤต" ต้มยำกุ้งแท้ๆ ที่ทำให้ ตลาดหุ้นไทยต้องหันมาถกหัวข้อ "ธรรมาภิบาล"ถี่ขึ้น จนข้ามไปถึงลงมติเข้าร่วมโครงการประเมิน ผลการปฎิบัติตามมาตรฐานสากลด้านธรรมาภิบาล CG หรือ CG-ROSC(Corporate Governance on the Observance of Standards and Cords) โดยธนาคารโลก

โครงการดังกล่าวจึงไม่ต่างไปจาก "การสอบวัดผล"เพี่อประเมินความน่าสนใจลงทุนในตลาดหุ้นนั้นๆเทียบกับที่อื่นๆ สำหรับนักลงทุนทั่วโลก โดยมีประเทศเข้าทำการสอบ 31 ประเทศ เป็นแถบเอเชีย 7 ประเทศ คือ เกาหลีใต้ อินโดนีเซีย อินเดีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ ฮ่องกงและไทย

การวัดผลสอบจะทำโดยการเก็บข้อมูลพื้นฐานและเชิงลึกเกี่ยวกับตลาดทุนนั้นๆ โดยการสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้องในแวดวงตลาดทุนหลายกลุ่มอาทิ บริษัทจดทะเบียน(บจ.) บริษัทหลักทรัพย์(บล.) ตลาดหลักทรัพย์สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์(ก.ล.ต.) ซึ่งทำหน้าที่รับผิดชอบประสานงานด้วย

ธนาคารโลกจะใช้เกณฑ์ในการประเมิน โดยยึดหลักการที่กำหนดโดยองค์กรเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา(Organization for Economic Cooperation and Deve Lopment หรือ OECD)ภายใต้หมวดใหญ่ 6 หมวด
อาทิโครงสร้างพื้นฐานด้านธรรมาภิบาล สิทธิของผู้ถือหุ้น การปฎิบัติต่อผู้ถือหุ้นอย่างเท่าเทียม บทบาทของผู้มีส่วนได้เสียในบริษัท การเปิดเผยข้อมูลและความโปร่งใส สุดท้ายคือ บทบาทและความรับผิดชอบของกรรมการบริษัทหรือบอร์ด

มีการให้คะแนน 5 ระดับ คือ O , LO , PO , MNO และ NO เรียงลำดับตามคะแนนสูงสุด และแยกเป็น O , LO อยู่ในกลุ่มทำตามมาตรฐานสากล หรือ เข้าข่ายนักเรียน "เกรดเอ" PO ควรมีมาตรการเพื่อปรับปรุง และยกระดับ คือ "แค่ผ่าน" ส่วน MNO และNO ต่ำกว่ามาตรฐาน คือ"สอบตก" หรือถ้าคิดเป็นเปอร์เซ็นต์ O จะเท่ากับคะแนน 100% , LO คือ 75% , PO 50% MNO25% และNO คือ 0%

ชาลี จันทนยิ่งยง กรรมการและเลขานุการ คณะกรรมการบรรษัทภิบาลแห่งชาติ อธิบายว่า โดยภาพรวมเมื่อประเมินกับประเทศเอเชียด้วยกัน ไทยจัดอยู่ในกลุ่มมีมาตรฐานและต้องปรับปรุงบางส่วน ไม่มีวิชาที่สอบตก แต่ก็ไม่มีเกรดเอแม้แต่หัวข้อเดียว ตรงกันข้ามกับอินเดียที่มีวิชาที่ตก แต่มีเกรดเอช่วยดึงให้คะแนนสูงสุดในกลุ่ม

ตลาดหุ้นอินเดียจึงกลายเป็นนักเรียนผลการเรียนดีที่สุดในห้อง แต่ก็มีบางวิชาที่สอบตก ส่วนไทยและเกาหลีใต้ ไม่เคยได้เกรดเอ แต่ก็สอบผ่านทุกวิชา คะแนนรวมออกมาจึงอยู่ระดับกลางๆ โดยดูจากคะแนนรวม อินเดียทำได้ 77% เกาหลีใต้ 70% ไทย 68% ส่วนอินโดนีเซียอยู่ที่ 49%และฟิลิปปินส์อยู่ที่ 50% โดยมีคะแนนเฉลี่ยใน 31 ประเทศที่ 60% อย่างน้อยก็พบว่า ตลาดหุ้นไทยยังมีคะแนนสูงกว่าเกณฑ์เฉลี่ยเล็กน้อย

หากวัดโดยรายวิชาใน 6 หมวดหัวข้อ ไม่นับโครงสร้างพื้นฐานการกำกับดูแลกิจการที่เพิ่งบรรจุเข้ามาใหม่ แต่จะนับใน5หัวข้อที่เหลือ ไม่ว่า สิทธิของผู้ถือหุ้น การปฎิบัติต่อผู้ถือหุ้นอย่างเท่าเทียม บทบาทผู้มีส่วนได้เสียในบริษัทที่รวมเอา พนักงาน เจ้าหนี้ ชุมชนที่บริษัทตั้งอยู่ฯ การเปิดเผยข้อมูลและความโปร่งใส รวมถึงบทบาทและความรับผิดชอบของกรรมการบริษัท ปรากฎว่า มีเพียงหมวดการปฎิบัติต่อผู้ถือหุ้นอย่างเท่าเทียมเท่านั้นที่ตลาดหุ้นไทยมีคะแนนนำโด่งพอๆกับฟิลิปปินส์ ส่วนข้อที่เหลืออินเดียกับเกาหลีใต้เก็บกวาดแท่นเบอร์หนึ่งและสองเรียบ

ที่น่าสังเกตคือ หมวดบทบาทความรับผิดของกรรมการบริษัท และบทบาทผู้มีส่วนได้เสียในบริษัทตลาดหุ้นไทยพ่ายอินเดียแบบหมดรูป จากคะแนนเฉลี่ยที่ 55% ตลาดหุ้นไทยสอบได้เพียง 58% ขณะที่อินเดียได้ถึง 79% นอกจากนั้นคะแนนความโปร่งใสโดยรวม ตลาดหุ้นไทยก็ยังพ่ายทั้งไต้หวัน มาเลเซียและเกาหลีใต้ นั่นก็แปลว่า เรื่องคอรัปชั่นยังจัดอยู่ในอันดับประเทศที่น่ากังวล

ผลคะแนนรวมที่ได้เหล่านี้ จึงชี้ให้เห็น "เสน่ห์ของหญิงสาว" ซึ่งก็คือตลาดหุ้นทั่วไปที่เข้าร่วมประกวดในเวทีนี้ ขณะที่คะแนนรายวิชาแยกตามหมวดก็แสดงถึง "จิตสำนึก" ของผู้ถือหุ้นใหญ่ หรือ ผู้บริหารระดับสูงที่นั่งอยู่ในบอร์ดว่า ทำหน้าที่รักษาผลประโยชน์ "นักลงทุนรายย่อย" ได้มากน้อยแค่ไหน...

การวัดผลสอบ จึงบอกอะไรได้หลายอย่าง หนึ่งคือ ความน่าสนใจของตลาดหุ้นนั้นๆ ขณะเดียวกันก็บ่งบอกถึง "พฤติกรรม" ของผู้ถือหุ้นใหญ่และ "อุปนิสัย" ของผู้บริหารระดับบิ๊กๆในบริษัทจดทะเบียนด้วยว่า ทำหน้าที่ "พิทักษ์"รักษาผลประโยชน์ "แมงเม่า" ชนกลุ่มน้อยผู้ถือหุ้นรายย่อยเท่าที่ได้รับมอบหมายหรือไม่...

หรือคิดแต่จะ ตั้งหน้าตั้งตากอบโกยผลประโยชน์เข้ากระเป๋าตัวเอง พรรคพวก เพื่อนพ้อง ญาติสนิท มิตรสหายไม่รู้จักหยุดหย่อน แบบหน้าไม่อาย....