งานแต่งงานของเพื่อนชาวบราซิลกับเจ้าสาวชาวเยอรมันของเขา เป็นข้ออ้างที่ดีของฉัน สำหรับการไปเยือนโคโลญ เมืองแห่งน้ำหอม 4711 ของเยอรมนี แม้ว่าขณะนี้งานวิทยานิพนธ์จะรัดตัว (กลมๆ) อย่างเหนียวแน่นก็ตาม

หลังอวยพรให้เพื่อนกันเสร็จสรรพ เวลาว่างที่เหลือจึงหมดไปกับการชมเมือง ซึ่งทำให้ฉันได้เห็นถึงสิ่งละอันพันละน้อยซึ่งแสดงถึงความเอาใจใส่ในสิ่งแวดล้อมของสังคมเยอรมัน ไม่ว่าจะเป็นถังขยะสามเหลี่ยมที่มีช่องแยกขยะอยู่ในใบเดียวกัน สองช่องมีไว้สำหรับขยะรีไซเคิล คือกระดาษหนังสือพิมพ์กับขวดแก้วคนละช่อง ส่วน ช่องสุดท้ายใส่ขยะทั่วไป หรือไม่ว่าจะเป็นการขายโยเกิร์ตใส่ขวดโหล เพราะสามารถนำขวดกลับมาใช้ใหม่ได้ (แม้จะรู้สึกทะแม่งๆ กับการกินโยเกิร์ตในขวดแก้วอยู่บ้าง เพราะรู้สึกเหมือน กำลังกินซอสพาสตาข้นๆ มากกว่า) ส่วนกล่องกระดาษใบโตที่ห่อหุ้มสินค้าต่างๆ นั้น ลูกค้าก็สามารถนำกล่องไปฝากทิ้งไว้กับร้านที่ตัวเองซื้อสินค้าได้ เพราะกฎหมายของเยอรมนีบังคับให้ทุกร้านต้องรับฝากทิ้งกล่องกระดาษที่ลูกค้านำมา ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการช่วยรณรงค์การ นำขยะกลับไปใช้ใหม่

สำหรับเครื่องดื่ม ไม่ว่าจะเป็นประเภทบรรจุในขวดพลาสติก ขวดแก้ว หรือกระป๋องก็ตาม จะมีค่ามัดจำขวดหรือกระป๋องรวมอยู่ในราคาด้วย โดยที่ขวดใหญ่จะอยู่ที่ 50 เซ็นต์ (24 บาท) ขวดเล็ก 15 เซ็นต์ (7 บาท) ซึ่งช่วยจูงใจให้ผู้บริโภคนำขวดมาคืนทางร้านโดยมีเงินมัดจำเป็นเครื่องล่อ ถึงจะไม่มากไม่มายก็เถอะ ซึ่งระบบมัดจำขวดนี้พบได้ในอีกหลายประเทศ เช่น ญี่ปุ่น มีเครื่องรับคืนกระป๋องน้ำอัดลมตั้งไว้หน้าห้างหลายแห่ง โดยลูกค้าสามารถรับเงินมัดจำคืนได้หลังจากที่หย่อนกระป๋องเข้าเครื่อง ส่วนกัวเตมาลานั้น ก็มีระบบมัดจำขวดกับเขาเหมือนกัน ผิดกันแค่กัวเตมาลาไม่มีตู้รับคืนกระป๋องอัตโนมัติเหมือนญี่ปุ่น แต่เป็นเจ้าของร้านขายของชำที่รับขวดคืนแทน ซึ่งก็ถือว่าเป็น การกระชับสัมพันธไมตรีระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ แทนการเอาแต่ผูกสัมพันธ์กับเครื่องจักร ในยุคที่ทุกอย่างอัตโนมัติไปหมดแล้วใน พ.ศ.นี้

แต่ที่น่าตื่นตาตื่นใจที่สุดก็เห็นจะเป็นตู้รับฝากสัมภาระในสถานีรถไฟของโคโลญเพราะปกติการแบกเป้หนักๆ เที่ยวเมืองนั้นเป็นการเที่ยวที่ทุลักทุเลเต็มที และหากจะฝากกระเป๋าก็ต้องไปต่อคิวฝากกับเคาน์เตอร์ของบริษัทรับฝากของ ซึ่งส่วนใหญ่เก็บเงินเป็นชิ้น ฝากหลายชิ้นก็หลายตังค์ แต่ระบบที่ใช้ในสถานีรถไฟHBF ของโคโลญนั้นน่าทึ่งมาก เพราะมีเครื่องรับฝากสัมภาระมหัศจรรย์ (สำหรับฉัน) ขนาดเตี้ยกว่าตู้ขายน้ำดื่มนิดหน่อย ที่ลูกค้าสามารถยัดสัมภาระเข้าช่องฝากของได้หลายชิ้น ตามแต่พื้นที่จะอำนวย โดยเสียเงินแค่ 3 ยูโร และฝากได้นานถึง 24 ชม. หลังหยอดเงินนำสัมภาระ เข้าช่อง และกดปุ่มให้ประตูปิดแล้ว เครื่องจะพิมพ์บัตรที่มีแถบแม่เหล็กออกมาให้ เป็นหลักฐานยืนยันการฝาก หลังจากนั้นสัมภาระก็จะถูกลำเลียงไปเก็บไว้ที่ใดที่หนึ่งสักแห่งใต้พื้นของสถานี เมื่อจะรับของคืนก็ให้เสียบบัตรเข้าเครื่อง โดยจะเสียบเข้าเครื่องไหนก็ได้ ไม่จำเป็นต้องเป็นเครื่องที่เราฝากของไว้ และรอแค่เพียง 40 วินาทีเท่านั้น เครื่องก็จะลำเลียงกระเป๋าของเราขึ้นมาให้ เห็นระบบฝากของที่สะดวกสบายอย่างนี้แล้ว นึกอยากจะเก็บเครื่องนี้ไปฝากเมืองไทยของเราสักเครื่อง

เกริ่นถึงแม่น้ำไรน์บนหัวเรื่อง แต่ยังไม่ได้พาคุณผู้อ่านชมลำน้ำสายนี้เลย ถ้าอย่างนั้นขอถือโอกาสเข้าเรื่องดีกว่า ตัวเมืองโคโลญนั้น นอกจากโบสถ์เก่าแก่สูงชะลูดทรงก็อธธิค (gothic) ที่ถูกสร้างขึ้นเมื่อ ค.ศ.1248 ซึ่งชาวเยอรมันเขาเรียกกันว่า "โดม" (Dom) แล้วก็ไม่มีอะไรให้ดูมากนัก เพราะตึกรามบ้านช่องเก่าๆ สมัยร้อยสองร้อยปีก่อน ถูกระเบิดถล่มในสมัยสงครามโลกครั้งที่สองไปเกือบหมดสิ้น ดังนั้นหน้าตาของโคโลญจึงดูใหม่ๆ เหมือนเมืองใหญ่อื่นๆ ทั่วโลก ไม่มีความเก่าของตึกมาเป็นมนต์ขลังตรึงใจนักท่องเที่ยวที่ลุ่มหลงในของโบราณอย่างฉันสักเท่าไร

แต่แม่น้ำไรน์ (Rhein) ของเขานี่สิที่น่าดูเป็นอย่างยิ่ง ลำน้ำเขียวหม่นตัดกับแผ่นฟ้าครามใสไร้เมฆหมอก ทำให้การล่องลำน้ำไรน์ในวันนั้น เป็นการล่องละมุนที่น่าเสน่หาเสียนี่กระไร เรือล่องแม่น้ำไรน์ที่ออกจากโคโลญนั้นมีวันละไม่กี่เที่ยวและไปได้ไม่ไกล ดังนั้นหากใครอยากล่องแม่น้ำไปไกลๆ ถึงเมืองโคเบลนซ์ (Koblenz) หรือลินซ์ (Linz) ก็ควรจะไปขึ้นเรือที่บอนน์แทน เพราะมีเรือหลายเที่ยวและนั่งไปถึงเมืองต่างๆ ได้ไกลกว่าถ้าขึ้นเรือจากโคโลญน์ บอนน์เป็นเมืองหลวงเก่าของเยอรมนีและเป็นบ้านเกิดของนักประพันธ์เพลงก้องโลก บีโธเว่น ห่างจากโคโลญไปแค่ครึ่งชั่วโมงเท่านั้น (ค่ารถไฟ เที่ยวเดียว โคโลญ-บอนน์ 5.80 ยูโร) และถ้าใครมีเวลาน้อยก็อาจใช้วิธีล่องเรือจากบอนน์ไปถึงเมืองลินซ์ก่อน (ค่าเรือเที่ยวเดียว 9 ยูโร ไปกลับ 12 ยูโร นักเรียนนักศึกษาครึ่งราคา ดูรายละเอียดที่ www.k-d.com) แล้วจับรถไฟจากลินซ์กลับมายังบอนน์แทน (ค่ารถไฟ 6 ยูโร)

ทัศนียภาพสองฟากลำน้ำไรน์นั้นมีทั้งปราสาทเก่าๆ เรียงรายอยู่ประปราย และบ้านไม้ หลังคาห้าหกเหลี่ยมเหลื่อมชั้นกันจากเล็กมาใหญ่ตั้งอยู่สองฝั่งแม่น้ำ เมืองแรกที่ฉันแวะลงไปเยือนคือ Konigswinter ซึ่งไกด์ประจำเรือประกาศว่าเป็นเมืองผลิตไวน์อันลือชื่อของแถบนี้ ประกาศสรรพคุณกันขนาดนี้แล้ว จะไม่ลงไปเยือนสักหน่อยก็กลัวจะถูกหาว่ามาไม่ถึงที่ ฉันจึง ขึ้นบกไปชิมไวน์จากองุ่นรุ่นล่าสุดของปีนี้ ซึ่งเขาเรียกว่า ไวน์เฟเดอร์ไวเซอร์ Federweisser (feder = feather, weisser = whiter) ไวน์ดังกล่าวเป็นไวน์ที่ยังอยู่ในกระบวนการบ่มอยู่ แต่โรงผลิตไวน์แบ่งมาจากถังให้คนรักไวน์ชิมกันก่อนว่าองุ่นปีนี้รสชาติเป็นอย่างไร ก่อนจะปล่อยให้ไวน์ส่วนที่เหลือบ่มต่อไปในถังจนได้ที่เฟเดอร์ไวเซอร์มีสีขาวขุ่น รสหวานราวกับน้ำองุ่นเพราะน้ำตาลยังมากอยู่เนื่องจากยังบ่มตัวได้ไม่เต็มที่ เปอร์เซ็นต์แอลกอฮอล์มีตั้งแต่ 4 ถึง 10% ชาว เยอรมันจะมีโอกาสลองจิบไวน์ดังกล่าวแค่ช่วงเดือน ก.ย.-ต.ค.เท่านั้น ซึ่งจะสามารถลิ้มรสกันได้ตามร้านอาหารหรือร้านชิมไวน์ทั่วไป (แก้วละ ประมาณ 2.50 ยูโร)

ป้ายที่สองที่ลงแวะคือเมืองเล็กๆ น่ารักชื่อลินซ์ (Linz) สถาปัตยกรรมของตึกรามบ้านช่องที่นั่นอยู่ในสไตล์ Middle Age คือบ้านไม้ประดับด้วยไม้ซุงสีดำตัดกับผนังบ้านด้านนอกสีขาว ภาษาเยอรมันเรียกบ้านสไตล์นี้ว่า ฟาฮ์ แวร์คเฮาส์ (Fachwerkhaus) ซึ่งมีลักษณะเหมือน กับบ้านในสมัย Tudor ของอังกฤษ (ค.ศ.1485-1603) บ้าน Fachwerkhaus บางหลังนั้นมีอายุตั้ง 600 กว่าปี แต่บางหลังก็เป็นผลงานของคนรุ่นใหม่ หลังหนึ่งซึ่งเป็นร้านขายของถูกสร้างขึ้นเมื่อปี 1982 นี่เอง แต่ถึงจะมีอายุไม่กี่สิบปี สิ่งที่น่าชื่นชมก็คือช่างยังนำเทคนิคโบราณเมื่อหลายร้อยปีก่อนมาใช้สร้างบ้านกันอยู่ในปัจจุบัน

นอกจากบ้านไม้แล้ว นักท่องเที่ยวสามารถ ไปดูช่างแก้วแสดงการเป่าแก้วให้ดูกันสดๆ ได้ที่ร้าน Romische Glashutte ซึ่งตั้งอยู่หน้าประตู เมืองพอดี พอหิวหน่อยก็ไปกินมันฝรั่งบดผสมหัวหอมหั่น ทอดเป็นแผ่นกรอบกินกับซอสแอปเปิล ซึ่งมีขายกันอยู่ทั่วไป ซึ่งคนแถบแม่น้ำไรน์เรียกว่า ไรเบอร์คูเฮิน (Reibekuchen) แต่ชาวเบอร์ลินจะเรียกมันทอดนี้ว่า คาฮ์ท็อฟเฟิลพุฟเฟอร์ (Kartoffelpuffer) แทน แต่ถ้าอยากจะอิ่มอร่อยในราคาย่อมเยา ก็เห็นจะต้องเข้าร้าน kebab ไปกินแผ่นแป้งห่อเนื้อแกะย่าง ซึ่งมีขายกันอยู่ทั่วเยอรมนี (เพราะชาวตุรกีจำนวนมากอพยพมาตั้งรกรากที่นี่) และทั่วยุโรปอีกหลายประเทศ ไม่ว่าจะเป็นฝรั่งเศสหรืออังกฤษก็ตาม
หมดภารกิจในการอวยพรให้เพื่อน และล่องลำน้ำไรน์แล้ว ฉันจึงคืนสู่แม่น้ำไทน์ตามเดิม