- รัฐรื้อแผน แฟรนไชส์ไทย go inter 4 ปีไม่คืบพบจุดอ่อนเพียบ
- จัดตั้งศูนย์บ่มเพาะติวเข้ม ติดปีกผู้ประกอบการล็อตแรก 50 รายเริ่มปี 49
- กลับลำเจาะ 4 กลุ่มประเทศแถบเอเชีย-ตะวันออกกลาง แทนตลาดใหม่
- ผู้เชี่ยวชาญแนะเตรียมความพร้อมให้ความรู้กันตั้งแต่การสร้างแบรนด์

ธุรกิจแฟรนไชส์ เป็นกลยุทธ์หนึ่งในการสร้างความเข้มแข็งให้กับผู้ประกอบการไทย กระทรวงพาณิชย์โดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้ามาดำเนินงานภายใต้นโยบายเพิ่มขีดความสามารถการแข่งขันผู้ประกอบการออกสู่ตลาดโลกเพื่อสร้างรายได้เข้าประเทศ ขณะเดียวกันอัตราการเติบโตของภาคธุรกิจแฟรนไชส์นั้นเมื่อเทียบกับต่างประเทศแล้วประมาณ 15% เท่านั้น ขณะนี้ที่ประเทศใกล้เคียงอย่างอินโดนีเซีย มาเลเซีย สิงคโปร์ ธุรกิจดังกล่าวมีการเติบโตระหว่าง 70-90% เท่ากับว่ายังมีโอกาสในการพัฒนาศักยภาพผู้ประกอบการ

ซึ่งได้มีการเริ่มโครงการแฟรนไชส์ไทยสู่แฟรนไชส์โลกครั้งแรกในปี 2544 มีผู้ประกอบการแฟรนไชส์ผ่านการอบรมแล้วจำนวน 250 ราย และจากการประเมินความคืบหน้าของโครงการด้านศักยภาพผู้ประกอบการนั้นยังมีจุดอ่อนอีกมาก โดยกำหนดวันที่ 19 กันยายน 2549 เริ่มต้นโครงการอีกครั้ง แต่ภายใต้หลักสูตรการอบรมที่เข้มข้น ตั้งแต่การสร้างแบรนด์ ข้อกฎหมายจนถึงการขออนุมัติเงินกู้

สกัดจุดอ่อนตั้งศูนย์บ่มเพาะ

อรจิต สิงคาลวนิช อธิบดีกรมพัฒนาธุรกิจการค้า เปิดเผยว่า จากการประเมินผลการอบรมดังกล่าว เมื่อผู้ประกอบการต้องลงสู่ภาคสนามจริงๆ นั้นกลับพบจุดอ่อน ส่งผลให้ไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร จึงสรุปจุดอ่อนออกเป็น 5 หมวด ที่ต้องเร่งดำเนินการแก้ไขดังนี้

1. การออกแบบตราสินค้า การออกแบบรูปแบบร้านค้า 2. การจดเครื่องหมายการค้าและทรัพย์สินทางปัญญา 3. การเตรียมความพร้อมไปต่างประเทศ 4. การแปลงทรัพย์สินเป็นทุนและ 5. การขออนุมัติสินเชื่อ โดย เอสเอ็มอีแบงก์และธนาคารออมสิน

"ครั้งนี้ได้ร่วมกับกรมพัฒนาธุรกิจการค้า กรมส่งเสริมการส่งออก กรมทรัพย์สินทางปัญญา เพื่อขยายธุรกิจแฟรนไชส์ไทยไปยังต่างประเทศให้ได้ และเพื่อเพิ่มความรู้ ความเข้าใจ นอกจากนี้ยังเป็นการเพิ่มศักยภาพเพิ่มมูลค่าในตลาด" อรจิตกล่าว

ด้านสมชาติ สร้อยทอง ผู้อำนวยการสำนักส่งเสริมและพัฒนาธุรกิจ กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กล่าวเสริมว่า จะจัดตั้งเป็นศูนย์บ่มเพาะผู้ประกอบการขึ้นรุ่นแรกจำนวน 50 ราย ตามความสมัครใจแต่มีหลักเกณฑ์ที่พิจาณาผู้ร่วมโครงการคือ1.ดำเนินธุรกิจแฟรนไชส์หรือแฟรนไชซอมาไม่น้อยกว่า 2 ปี 2. มีจำนวนสาขาแฟรนไชส์ไม่น้อยกว่า 3 แห่ง 3. มีผู้ถือหุ้นที่เป็นคนไทยไม่น้อยกว่า 51% ของผู้ถือหุ้นทั้งหมด 4. มีผลประกอบการได้กำไรในช่วง 2 ปีย้อนหลัง 5. มีคู่มือปฎิบัติงานทุกขั้นตอน และมีแผนธุรกิจที่ชัดเจน 6. ต้องจดทะเบียนเป็นนิติบุคคล มีทุนจดทะเบียนไม่น้อยกว่า 1 ล้านบาท 7. มีการยื่นคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าแล้วและ 8. ต้องมีผู้บริหารที่ดำเนินธุรกิจหรือประสบการณ์เกี่ยวกับธุรกิจแฟรนไชส์มาไม่น้อยกว่า 2 ปี

"ปัจจุบันต้องยอมรับว่ากระแส แฟรนไชส์มาแรงมาก แต่ในภาพรวมธุรกิจแฟรนไชส์ในประเทศไทยยังค่อนข้างอ่อนแอ และครั้งนี้ จะเป็นการอบรมกันอย่างเข้มข้นให้สามารถบรรลุวัตถุประสงค์ได้ โดยผู้ประกอบการแฟรนไชส์ต้องมีความมุ่งมั่นจริง จะเห็นว่าเรารับสมัครอยู่ที่ความสมัครใจแต่ต้องตามเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนด ศูนย์บ่มเพาะนี้ จะเท่ากับเป็นการติดปีก เสริมอาวุธให้ผู้ประกอบการแฟรนไชส์แข่งขันในตลาดโลกได้ โดยศูนย์นี้จะเป็นแหล่งเรียนรู้ การบริการ การพัฒนาธุรกิจและแก้ไขปัญหาร่วมถึงการจัดทำคู่มือธุรกิจ" สมชายกล่าว

เจาะ 4 กลุ่มประเทศดาวรุ่ง

สมชาติ กล่าวว่า โดยมีการจัดตั้งกลุ่มทำงานแต่ละประเทศเป้าหมายขึ้น 4 กลุ่มประเทศ ในเบื้องต้นนี้จะเป็นประเทศที่ครอบคลุมภูมิภาคเอเชียและตะวันออกกลาง พิจารณาประเภทกิจการที่เหมาะสมกับภูมิภาคเหล่านี้ เพื่อการส่งเสริมที่ถูกทิศทางมากขึ้น เช่นธุรกิจบริการประเภทสปา โดยเฉพาะสปาไทยนั้นเป็นที่นิยมในตะวันออกกลางอย่างมาก

จิตต์วิภา ศักดิ์พิทักษ์สกุล ผู้อำนวยการกองธุรกิจบริการ กรมส่งเสริมการส่งออก กล่าวเพิ่มเติมว่า ซึ่ง 4 กลุ่มประเทศนั้น เหมาะสำหรับรายที่เพิ่งจะขยายธุรกิจไปยังต่างประเทศ ซึ่งควรเริ่มที่ประเทศใกล้เคียงกับไทยก่อน เพราะค่าใช้จ่ายถูก วัฒนธรรมที่ใกล้เคียงกัน แล้วค่อยนำประสบการณ์เหล่านี้มาเรียนรู้และแก้ปัญหาก่อนขยายตลาดไปยังภูมิภาคอื่น สถิติผู้ร่วมโครงการที่สามารถขยายธุรกิจไปต่างประเทศได้นั้นมีไม่ถึง 10% ส่วนใหญ่ถอยเสียก่อน ปัจจัยจากเรื่องระยะทางเพราะทำให้มีต้นทุนสูงตามไปด้วย

"อย่างประเทศที่น่าสนใจและอยู่ 4 กลุ่มประเทศที่กระทรวงส่งเสริม เช่น ฮานอย โฮจิมินท์ ประเทศเวียดนาม น่าจะไปได้ดี เพราะชาวเวียดนามยอมรับในธุรกิจไทย หรือ ดูไบ มาเลเซีย สิงคโปร์ อินเดีย และจีนที่ปักกิ่งและเซี่ยงไฮ้ ซึ่งทางกระทรวงได้ทำแสดงสินค้าในประเทศเหล่นี้และอยู่ระหว่างที่จะไปในช่วงปลายปีนี้ ซึ่งผู้ประกอบการรายใดสนใจตลาดไหนก็ร่วมเฉพาะงานก็ได้" จิตต์วิภากล่าว

การขยายธุรกิจแฟรนไชส์ไปต่างประเทศได้นั้น ไม่จำเป็นว่าต้องเป็นรายใหญ่เท่านั้นถึงจะประสบผลสำเร็จ รายเล็กก็สามารถ เพราะความสำเร็จไม่ได้ขึ้นอยู่กับขนาดของธุรกิจ อยู่ที่นโยบายของธุรกิจ การแก้ไขปัญหาในแต่ละช่วง ที่สำคัญต้องเตรียมความพร้อมของทีมงาน รู้ตลาด และภาษาที่ดี เพื่อให้การเจรจาเป็นไปอย่างราบรื่น และความพร้อมข้อมูล การติดต่อกับบริษัท ซึ่งธุรกิจควรจดโดเมนเนมซึ่งเสียค่าใช้จ่ายไม่มากและเป็นที่แพร่หลายของธุรกิจระดับสากล

Brand หัวใจสู่ความสำเร็จ

ชัยรัตน์ อัศวางกูร กรรมการผู้จัดการ บริษัท วิทอิน ดีไซส์ จำกัด ผู้มีประสบการณ์ในวงการมากว่า 20 ปี กล่าวว่า ผู้ประกอบการส่วนใหญ่ยังเข้าใจว่าการออกแบบคือการออกแบบโลโก้ แต่สิ่งแรกคือการออกแบบแบรนด์ เพราะแบรนด์คือภาพของบริษัทเป็นสิ่งสำคัญที่ให้ธุรกิจประสบความสำคัญ และควบคู่กับสินค้า การดีไซส์ซึ่งสินค้าไทยส่วนใหญ่สวยแต่อาจขายไม่ได้ก็มี ซึ่งการออกแบบนั้นต้องให้โดนใจ

เขายกตัวอย่างเช่น ร้านขนมปังนมสด คนส่วนใหญ่จะคิดถึง "มนต์นมสด" สิ่งนี้คือแบรนด์ แต่อาจนึกโลโก้ไม่ออก ฉะนั้นแบรนด์มีความสำคัญและต้องสร้างแบรนด์ก่อน ถ้าเปรียบเทียบแบรนด์คือบ้านทั้งหลัง ขณะที่โลโก้คือประตู แต่ต้องกำหนดสี ตัวอักษร เพื่อสร้างความจดจำด้วย เพราะถ้ามีแบรนด์แล้วการทำธุรกิจให้สำเร็จก็ง่ายขึ้น เช่นมนต์นมสด ถ้าเขาประกาศขายแฟรนไชส์ก็พร้อมที่จะมีผู้ลงทุนกันทุกจังหวัดเพราะแบรนด์ติดตลาดแล้ว

ติงแบงก์ไม่เข้าใจแฟรนไชส์

พีระพงษ์ กิติเวชโภคาวัฒน์ นายกสมาคมธุรกิจแฟรนไชส์และเอสเอ็มอีไทย กล่าวว่า ล่าสุดสมาคมฯ ได้จัดงาน World Franchise Forum 2005 โดยได้เชิญแบงก์รัฐและเอกชนร่วมฟังสัมมนาในหัวข้อ "สถาบันการเงินกับบทบาทการพัฒนาธุรกิจแฟรนไชส์ไทย" เพราะยังมีความเข้าใจเกี่ยวกับธุรกิจแฟรนไชส์ค่อนข้างน้อยทำให้ส่งผลต่อการพิจารณาในการปล่อยสินค้า ซึ่งถือเป็นปัจจัยสำคัญในการผลักดันการเติบโตของธุรกิจ

"ถ้าขาดการสนับสนุนเจ้าของธุรกิจแฟรนไชส์หรือแฟรนไชซอร์ที่ถูกต้อง โดยเหมารวมกับสินเชื่อพ่อค้าแม่ค้า 20,000-50,000 บาทนั้น ไม่อาจทำให้ธุรกิจโตได้ ตอนนี้มีลูกค้าของธุรกิจแฟรนไชส์มากกว่า 11,000 ราย และคาดว่าจะโตขึ้นอีกเท่าตัว เป็นกลุ่มที่มีความรู้มีเงินจำนวนหนึ่ง ที่พร้อมจะลงทุนกับเจ้าของกิจการหรือแฟรนไชซอร์ที่เข้มแข็ง เพราะนั่นหมายถึงความยั่งยืนและความชัดเจนของธุรกิจ ฉะนั้นเงินทุนเป็นสิ่งสำคัญของธุรกิจแฟรนไชส์ และแตกต่างจากธุรกิจทั่วไป ซึ่งขณะนี้เอสเอ็มอีแบงก์ได้เริ่มโดยมีผู้เชี่ยวชาญพิจารณาสินเชื่อแฟรนไชส์" พีระพงษ์กล่าว

ขณะที่แฟรนไชส์ขนาดเล็ก หรือลงทุนต่ำกว่าแสนเป็นธุรกิจที่ผลักดันลำบาก แต่กลายเป็นว่ารัฐบาลมาสนับสนุน เท่ากับว่าแฟรนไชส์เล็กๆ ล้มหายตายจากไปจากเงินกู้เล็กๆ น้อยๆ และแบงก์ก็ไม่สามารถเก็บเงินกับรายเหล่านี้ได้ เท่ากับว่าคนที่กู้ก็จ่ายเงินไม่ได้ คนที่เป็นแฟรนไชซอร์ก็พัฒนาตัวเองไม่ได้