ความรับผิดชอบของบริษัทต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม : ปัจจุบันและอนาคต
Dr.Simon Zadek เป็นผู้ร่วมก่อตั้งสถาบันความรับผิดชอบต่อสังคมและความรับผิดชอบทางศีลธรรม
(Institute of Social and Ethical Accountability) และเป็นผู้ประพันธ์หนังสือหลายเล่มที่เกี่ยวกับความรับผิดชอบของบริษัท
บทบาทของธุรกิจที่มีต่อสังคมกำลังกลายเป็นหัวข้อสำคัญที่สุดหัวข้อหนึ่ง
ที่สาธารณชนให้ความสนใจมากที่สุดในทุกวันนี้ หนังสือ The Civil Corporation
ได้สำรวจตรวจสอบว่า อะไรที่เป็นรากฐานที่มาให้บริษัทพัฒนาความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมขึ้นมา
Zadek เขียนว่า ความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมของบริษัท ในฐานะเหมือนพลเมืองคนหนึ่งของสังคม
เป็นผลโดยตรงจากสิ่งใหม่ๆ ที่เกิดขึ้นในยุคเศรษฐกิจใหม่ (New Economy) Zadek
เรียกความรับผิดชอบชนิดนี้ว่าเป็นบรรษัทภิบาลแบบใหม่ และชี้ว่า บรรษัทภิบาลแบบใหม่นี้แตกต่างจากความสัมพันธ์ระหว่างภาครัฐและเอกชน
ทั้งในระดับท้องถิ่น ระดับชาติ จนถึงระดับนานาชาติที่เคยมีอยู่แต่เดิม
การพัฒนาอย่างยั่งยืนกล่าวคือ ทำอย่างไรจึงจะสามารถดำเนินธุรกิจให้ประสบความสำเร็จได้อย่างยาวนานนั้น
เป็นความท้าทายที่สำคัญที่สุดอย่างหนึ่งที่บริษัทในยุคนี้ต้องเผชิญ
Zadek พยายามจะค้นหาและสรุปว่า บริษัทควรมีส่วนร่วมในการสร้างประโยชน์ต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมมากน้อยแค่ไหน
และบริษัทควรจะทำอย่างไรบ้าง จึงจะประสบความสำเร็จในการสร้างบรรษัทภิบาลแบบใหม่นี้
ครึ่งแรกของหนังสือจะแสดงให้คุณรู้ว่า ความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมของบริษัทมีที่มาอย่างไร
และมีฐานะอย่างไรในปัจจุบัน ส่วนครึ่งหลังของหนังสือ Zadek ได้ประเมินข้อมูลที่เขาค้นคว้ามาได้ทั้งหมด
และเสนอวิธีที่จะทำให้บริษัทสามารถเข้ามีส่วนร่วม ในการพัฒนาอย่างยั่งยืนได้อย่างเกิดประโยชน์ที่สุด
ความรับผิดชอบของบริษัทจะเดินไปในทิศทางใด
ในช่วงเวลาไม่กี่สิบปีมานี้ พลเมืองโลกมีร่างกายที่แข็งแรงขึ้น สูงขึ้นและเร็วขึ้น
เห็นได้จากประชาชนในประเทศกำลังพัฒนาต่างมีอายุยืนขึ้น อัตราการรู้หนังสือเพิ่มขึ้น
และอัตราการตายของทารกลดน้อยลง เป็นเรื่องที่น่ายินดี แต่อีกนัยหนึ่ง สิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติกำลังถูกใช้ประโยชน์อย่างหนัก
และภูมิอากาศโลกก็กำลังเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ พื้นที่ป่าของโลกถูกทำลายไปแล้วถึงครึ่งหนึ่งของพื้นที่ป่าแต่ดั้งเดิม
และมีการนำเอาทรัพยากรธรรมชาติมาใช้อย่างกว้างขวาง ส่งผลให้เกิดขยะของเสียและการแพร่กระจายของมลพิษเพิ่มมากขึ้น
อย่างไรก็ตาม Zadek เห็นว่า สิ่งเลวร้ายที่กำลังดำรงอยู่ในโลกเหล่านี้ จะบรรเทาเบาบางลง
หากบริษัทสำนึกในฐานะความเป็นพลเมืองคนหนึ่งของโลก และแสดงความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมมากขึ้น
จากประวัติความเป็นมาและสภาพที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน ของการมีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมของบริษัท
ได้เป็นพื้นฐานให้ Zadek ใช้ทำนายอนาคตของประเด็นดังกล่าวดังนี้
- การเปลี่ยนแปลงใหม่ๆ อันเป็นตัวขับเคลื่อนเศรษฐกิจใหม่ ไม่เอื้อต่อบรรษัทภิบาลด้านความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม
ทั้งยังทำลายปัจจัยต่างๆ ที่เกื้อหนุนบรรษัทภิบาลชนิดนี้ด้วย แม้ธุรกิจต่างๆ
จะพยายามแสดงความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม
โดยหวังว่าจะส่งผลดีให้ธุรกิจของตนประสบความสำเร็จอย่างยาวนานยั่งยืนมากแค่ไหน
แต่ความพยายามนี้ก็มักจะไม่อาจทำได้อย่างต่อเนื่อง ถ้าหากความพยายามดังกล่าว
ไม่ให้ผลตอบแทนที่เห็นได้ชัดเจนแก่พวกเขาในรูปกำไรที่เพิ่มขึ้น
การคิดที่จะกำหนดมาตรฐานความรับผิดชอบของบริษัทต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม
เพื่อบังคับให้บริษัททั้งหลายปฏิบัติตามนั้น อาจไม่ได้ผล
Zadek ชี้ว่า เราไม่ควรด่วนสรุปว่า ถ้ามีการกำหนดมาตรฐานเรื่องความรับผิดชอบของบริษัทขึ้นมาแล้ว
จะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้นได้ ไม่ว่ามาตรฐานที่คิดขึ้นมานั้นจะดีแค่ไหนก็ตาม
เพราะประเด็นไม่ได้อยู่ที่คุณภาพของมาตรฐาน แต่อยู่ที่ว่าบริษัทจะยอมเปลี่ยนแปลงไปสู่การมีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมมากขึ้น
ก็ต่อเมื่อพวกเขาแน่ใจว่าทำดีแล้วต้องได้ดี กล่าวคือ ถ้าการเพิ่มความรับผิดชอบทำให้พวกเขาเพิ่มความได้เปรียบในเชิงแข่งขัน
บริษัทต้องคุมกันเอง
Zadek เสนอว่า ต้องให้บริษัททั้งหลายรวมตัวกันริเริ่มเรื่องการกำหนดมาตรฐานกันเอง
จึงจะสามารถทำให้บริษัทอื่นๆ คล้อยตามได้ และควรมีระบบที่จะตรวจสอบติดตามการปฏิบัติตามมาตรฐานด้วย
เพื่อให้แน่ใจว่าทุกบริษัทต้องปฏิบัติตามอย่างไม่มีข้อยกเว้น Zadek ยกเหตุผลสนับสนุนข้อเสนอให้บริษัทคุมกันเอง
ในเรื่องความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม 2 ข้อด้วยกันคือ
1. การที่บริษัทหลายๆ แห่งที่มีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมมารวมตัวกัน
ทำให้เกิดสภาวะของการเป็นผู้นำ ทำให้มีโอกาสมากขึ้นที่บริษัทอื่นๆ จะทำตามผู้นำ
2. การรวมตัวกันแบบนี้นานๆ ไปจะทำให้เกิดการพยายามสร้างข้อตกลงเรื่องมาตรฐานความรับผิดชอบที่เป็นที่ยอมรับร่วมกัน
ในกรอบที่เป็นทางการมากขึ้น
โดยสรุปแล้ว The Civil Corporation เป็นหนังสือที่ให้ข้อมูลที่สามารถใช้เป็นหลักในการติดตามพัฒนา
การของการมีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมของบริษัทได้เป็นอย่างดี
และสามารถใช้ทำนายอนาคตของพัฒนา การในด้านนี้ได้ว่าจะเดินไปในทิศทางใดในอนาคต
