แผนเหนือเมฆ"อาร์ซีเซ็นทรัล" ที่แท้เตรียมขยายงานโลจิสติกส์ให้"เดวิดส์ ดิสทริบิวชั่น" หวังสร้างมูลค่าเพิ่มให้หุ้นเดวิดส์ เพื่อเตรียมร่วมทุน"ทีแอน์บี" จากอังกฤษในอนาคต หากซัปพลายเออร์จำนนเข้าระบบอาร์ซี คาดว่าจะเกิดระบบผูกขาดขนส่งรายเล็กไม่มีงานทำ ด้านบริษัทขนส่งยังไม่รับรู้ปัญหาในอนาคตจากระบบอาร์ซี

แหล่งข่าวจากซัปพลายเออร์ เปิดเผย"ผู้จัดการ"ว่า หลังจากบริษัทเซ็นทรัล รีเทล คอร์ปอเรชั่น จำกัด ผู้บริหารห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัล ได้เข้าไปชี้แจ้งต่อคณะอนุกรรมการแข่งขันทางการค้า กระทรวงพาณิชย์ เมื่อวันที่ 15 ส.ค. 2545 โดยให้สัญญาว่าจะปรับปรุงระบบการเติมสินค้าและกระจายสินค้าหรือ RC (Replenishment Center) หรืออาร์ซี ที่กำลังเป็นปัญหากับซัปพลายเออร์อยู่ในขณะนี้ใหม่

อย่างไรก็ตามแนวทางที่เซ็นทรัลให้สัญญากับคณะอนุกรรมการฯว่าจะแก้ไขระบบอาร์ซีกับซัปพลายเออร์ ขณะนี้ยังเป็นเพียงสัญญา ต้องรอดูขั้นตอนการปฏิบัติจริงในช่วง 1 เดือนต่อจากนี้ คือก่อนวันที่ 13 ก.ย. 2545 ที่เซ็นทรัลต้องรายงานผลการปรับระบบอาร์ซีต่อคณะอนุกรรมการฯอีกครั้ง

ทั้งนี้ปัญหาที่จะเกิดขึ้นตามมาอันเนื่องมาจากระบบอาร์ซีของเซ็นทรัล ไม่ใช่ซัปพลายเออร์กลุ่มเดียวที่จะได้รับผลกระทบ แต่จะกระทบกับผู้ประกอบการระบบขนส่งในประเทศไทยทั้งหมด จากระบบผูกขาดการขนส่งที่อาร์ซีจะให้บริษัทเดวิดส์ ดิสทริบิวชั่น (ประเทศไทย) จำกัด ซึ่งเป็นบริษัทที่มีความเกี่ยวพันธ์กับคนในตระกูลจิราธิวัฒน์ เป็นผู้รับผิดชอบระบบโลจิสติกส์ขนส่ง และกระจายสินค้าให้

"การบีบบังคับให้ซัปพลายเออร์เข้าระบบอาร์ซีของเซ็นทรัล ที่เป็นปัญหายืดเยื้อและไม่สามารถจบลงได้ในขณะนี้ น่าจะมีปัจจัยอื่นเข้ามาหนุนจนทำให้เซ็นทรัลไม่สามารถเจรจากับซัปพลายเออร์ได้ ทั้งที่เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นก็กระทบกับตัวเซ็นทรัลและซัปพลายเออร์"

สาเหตุหลักที่ซัปพลายเออร์กำลังวิเคราะห์อยู่ในขณะนี้ คือการร่วมทุนระหว่างบริษัทเดวิดส์ ดิสทริบิวชั่น (ประเทศไทย) จำกัด กับทิบเบทท์ แอนด์ บริเทน จากอังกฤษ หรือ ทีแอนด์บี ซึ่งเป็นยักษ์ใหญ่ในวงการธุรกิจด้านการให้บริการโลจิสติกส์ ซึ่งมีธุรกิจอยู่ใน 34 ประเทศ

การบังคับให้ซัปพลายเออร์เข้าระบบอาร์ซี น่าจะเป็นการขยายเครือข่ายการให้บริการของเดวิดส์ในอนาคต ที่จะมีสินค้าผ่านระบบขนส่งจากห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัล โร

บินสัน เซน บิ๊กซี ซูเปอร์เซ็นเตอร์ และเครือค้าปลีกของเซ็นทรัลอื่นๆ จำนวนกว่า 1 แสนล้านบาทต่อปี ทำให้เดวิดส์มีมูลค่าการกระจายสินค้าผ่านมือสูงมาก และจะมีรายได้จากบริการดังกล่าวปีละกว่า 1,000 ล้านบาท ซึ่งส่งผลต่อราคาหุ้นของเดวิดส์ที่ทีแอนด์บีจะเข้ามาร่วมทุนในอนาคตอันใกล้นี้ให้มีราคาสูงขึ้น และเซ็นทรัลจะเป็นผู้ได้รับผลประโยชน์ดังกล่าว

แหล่งข่าว กล่าวต่อว่า ที่ผ่านมาการดำเนินธุรกิจของเดวิดส์ ไม่ถือว่าประสบความสำเร็จ เพราะหลังจากวิกฤตเศรษฐกิจ เครือเซ็นทรัลได้ถอนหุ้นการร่วมทุนกับค้าปลีกข้ามชาติหลายราย เช่น คาร์ฟูร์ ไฮเปอร์มาร์เก็ต ท็อปส์ ซูเปอร์มาร์เก็ต และลดสัดส่วนการถือหุ้นในบิ๊กซี ซูเปอร์เซ็นเตอร์ ทำให้เดวิดส์ขนส่งและกระจายสินค้าได้น้อยลง

ปัจจุบันเดวิดส์ยังกระจายสินค้าให้บิ๊กซี ซูเปอร์เซ็นเตอร?์ แต่บิ๊กซี จะซื้อสินค้าในระบบขายขาด ดังนั้นจะเก็บสต็อกสินค้าไว้เพียง 2 เท่าของปริมาณสินค้าที่วางโชว์อยู่ในชั้นวางเท่านั้น ทำให้มูลค่าการกระจายสินค้าของบิ๊กซี มีมูลค่าไม่สูงนัก และในอนาคตบิ๊กซี ได้วางแผนจะลงทุนทำศูนย์กระจายสินค้าของตัวเอง เช่นเดียวกับดิสเคานต์สโตร์รายอื่นที่ดำเนินการไปแล้ว เช่น เทสโก้ โลตัส และคาร์ฟูร์ นั่นย่อมแสดงให้เห็นว่าเดวิดส์จะสูญเสียรายได้จากการกระจายสินค้าให้บิ๊กซีไปอีก 1 ราย

ดังนั้นการบังคับให้ซัปพลายเออร์ที่ส่งสินค้าให้ห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัล โรบินสัน และเครือค้าปลีกอื่น ๆ ของเซ็นทรัลเข้าระบบอาร์ซี ซึ่งทั้งหมดเป็นระบบฝากขาย ซัปพลายเออร์จะต้องส่งสินค้าเพิ่มเป็นสต๊อก 5-6 เท่าของมูลค่าที่ขายได้จริง ทำให้เดวิดส์จะมีงานส่งสินค้าต่อเนื่องตลอดทั้งปี และเป็นมูลค่าที่สูงนับแสนล้านบาทต่อปี

หากซัปพลายเออร์ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ และต้องเข้าสู่ระบบอาร์ซีของเซ็นทรัล ช่วงแรกศักยภาพและกำลังในการส่งสินค้าของเดวิดส์คงไม่สามารถกระจายสินค้าได้ทัน ดังนั้นคงจะจ้างบริษัทขนส่งสินค้ารายเล็กให้ช่วยบริการส่งสินค้าให้ในช่วงแรก ซึ่งการส่งสินค้าให้เดวิดส์ในช่วงนี้ บริษัทขนส่งรายเล็กจะถูกกดราคา จากอำนาจการขนส่งของเดวิดส์ที่มีลูกค้าซัปพลายเออร์อยู่ในมือทั้งหมด ซึ่งบริษัทขนส่งรายเล็กคงต้องยอมจำนนและรับจ้างเดวิดส์ส่งสินค้าให้แบบไม่มีทางเลือก

อย่างไรก็ตามเชื่อว่าหลังจากเดวิดส์ร่วมทุนกับทีแอนด์บีแล้ว และลงทุนเพื่อขยายขอบข่ายระบบโลจิสติกส์สมบูรณ์แบบแล้ว ก็จะเลิกจ้างผู้ขนส่งรายย่อย ทำให้ผู้ขนส่งรายย่อยไม่มีงานขนส่งอีก เพราะซัปพลายเออร์ที่เคยเป็นลูกค้าก็เข้าสู่ระบบอาร์ซี และให้เดวิดส์เป็นผู้ขนส่งให้ทั้งหมด ส่วนค่ายค้าปลีกอื่นๆก็มีศูนย์กระจายสินค้าและระบบโลจิสติกส์เป็นของตัวเอง

บริษัทขนส่งยังไม่ทันเหตุการณ์

จากการสำรวจความคิดเห็นของบริษัทที่ดำเนินธุรกิจขนส่งสินค้าให้ซัปพลายเออร์ หลายรายพบว่าผู้ประกอบการส่วนใหญ่ยังไม่รับทราบปัญหาและผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับระบบอาร์ซีของเซ็นทรัล

แหล่งข่าวจากบริษัทขนส่งรายหนึ่งเปิดเผยว่า ปัจจุบันผู้ประกอบการขนส่งรายเล็กถึงกลางในตลาดที่มีอยู่กว่า 100 ราย จะดำเนินธุรกิจอย่างเป็นเอกเทศ ไม่ได้รวมตัวกันเหมือนธุรกิจอื่นๆ แม้กระทั่งสมาคมขนส่งเองขณะนี้ก็ไม่มีความเคลื่อนไหวเกี่ยวกับระบบอาร์ซีของเซ็นทรัล ว่าจะส่งผลกระทบอย่างไรกับผู้ประกอบการขนส่งในอนาคต

"ปัจจุบันต้องยอมรับว่าบริษัทขนส่งจำนวนมาก จะทำหน้าที่ขนส่งสินค้าเพียงอย่างเดียว ตามคำสั่งของผู้ว่าจ้าง ไม่มีกลยุทธ์ใดมาทำตลาดเพื่อสร้างจุดเด่นให้บริษัทสามารถประกอบกิจการอยู่รอด ดังนั้นหากมีปัญหาอะไรเกิดขึ้นในธุรกิจเป็นเรื่องยากที่บริษัทขนส่งจะอยู่รอดได้"

สำหรับบริษัทเองจะกระจายความเสี่ยงในการทำธุรกิจ ด้วยการรับจ้างขนส่งสินค้าให้กับผู้ประกอบการห้างสรรพสินค้า และซัปพลายเออร์แต่ละกลุ่มในสัดส่วนเท่ากัน เพราะเมื่อกลุ่มลูกค้าใดมีปัญหาก็ยังมีอีกกลุ่มมารองรับ และบริษัทยังสามารถประกอบกิจการอยู่ได้ ลูกค้าของบริษัทเองจะมีทั้งห้างสรรพสินค้า ดิสเคานต์สโตร์ ทั้งที่เป็นบริษัทข้ามชาติและบริษัทท้องถิ่น

ส่วนการขนส่งสินค้าให้เซ็นทรัลบริษัทจะขนส่งให้เฉพาะสาขาต่างจังหวัดเท่านั้น ซึ่งเซ็นทรัลยังเปิดรับสินค้าอยู่ โดยไม่ต้องเข้าระบบอาร์ซี ส่วนบริษัทขนส่งอื่นๆที่รับส่งสินค้าให้เซ็นทรัลในกรุงเทพฯ พบว่าหลายรายต้องหยุดส่งสินค้าตั้งแต่วันที่ 1 ก.ค.2545 ที่ผ่านมา หลังจากเซ็นทรัลประกาศนโยบายใช้ระบบอาร์ซี

ซัปพลายเออร์รวมพล 2 ล้านคน งดเข้าห้างเซ็นทรัลและโรบินสัน

ทางด้านปัญหาของซัปพลายเออร์ในขณะนี้ แหล่งข่าวรายหนึ่ง เปิดเผย"ผู้จัดการ" ว่า ในขณะนี้มีซัปพลายเออร์เป็นจำนวนมากที่ได้รับความเดือนร้อนเพิ่มขึ้น เนื่องจากไม่สามารถส่งสินค้าเข้าไปยังเซ็นทรัล ในช่วงเวลากลางคืนได้ แม้ว่ากลุ่มเซ็นทรัลได้ออกมาชี้แจงต่อคณะอนุกรรมการการแข่งขันทางการค้า ว่ามีทางเลือกให้กลุ่มซัปพลายเออร์ที่ไม่ต้องการเข้าระบบอาร์ซีก็สามารถส่งสินค้าเข้าสาขาได้ ซึ่งในความเป็นจริงแล้วจนถึงวันนี้พวกตนไม่สามารถจะส่งสินค้าเข้าไปยังสาขาต่างๆได้เลย เพราะเซ็นทรัลปิดแผนกรับสินค้าไปแล้ว

"ถ้าวันนี้เรามีทางเลือกและสามารถส่งสินค้าเข้าไปตามสาขาต่างได้เอง ก็คงไม่ต้องออกมาเรียกร้องอย่างนี้ ที่ผ่านมาเซ็นทรัลออกมาให้ข่าวที่ไม่ตรงกับความเป็นจริง เขาบอกกับพวกซัปพลายเออร์ว่าต้องไปส่งสินค้ที่อาร์ซีเท่านั้น แต่กลับบอกกับอนุกรรมการฯว่ามีทางเลือกให้พวกเรา"ซัปพลายเออร์รายหนึ่งกล่าวและว่า

ปัญหาที่เกิดขึ้นในครั้งนี้ เท่ากับว่าเซ็นทรัลกำลังฆ่าตัวเอง เพราะตลาดเดือนเศษที่ผ่านมาซัปพลายเออร์มีความเห็นอกเห็นใจกันมากขึ้น มีการแลกเปลี่ยนข้อมูลซึ่งกันและกัน และกำลังจะรวมตัวกันตั้งเป็นสมาคม เพื่อสร้างอำนาจการต่อรองกับกลุ่มเซ็นทรัล เช่น ต่อรองเรื่องค่าจีพี หรือส่วนแบ่งจากรายได้ และจะต่อรองในการลดประโยชน์ต่างๆที่เซ็นทรัลเคยได้รับจากซัปพลายเออร์ด้วย

นอกจากนี้กลุ่มซัปพลายเออร์ประมาณ 1,000 ราย ซึ่งแต่ละรายจะมีพนักงานประมาณ 100 คน และพนักงานแต่ละคนจะมีญาติพี่น้อง และเพื่อนฝูงที่รู้จักเฉลี่ยคนละ 20 คน ซึ่งคิดเป็นยอดรวมแล้วประมาณ 2 ล้านคน จะต่อต้านการซื้อสินค้าในเซ็นทรัลและโรบินสัน และหันไปซื้อสินค้าที่ห้างสรรพสินค้าอื่นแทน