“เทศกิจ” แยกออกมาเป็นสำนักเทศกิจขึ้นตรงกับกทม.ในสมัยพลตรีจำลอง ศรีเมืองเป็นผู้ว่ากทม. เป็นหน่วยงานที่สามารถบังคับให้ลูกบ้านในเขตปกครองของกทม.ให้ปฏิบัติให้เป็นไปตามกฎหมายของกทม.ได้ทุกประการ

ก่อนที่จะมีเจ้าหน้าที่เทศกิจมาดูแล กทม.เคยจัดให้มีตำรวจเทศกิจขึ้นมาดูแลในส่วนนี้อยู่ก่อน โดยเกิดขึ้นในสมัยที่ชลอ ธรรมศิริเป็นคณะผู้บริหารราชการกรุงเทพมหานครโดยจัดตั้งตำรวจเทศกิจ จากความยินยอมของกรมตำรวจและความเห็นชอบของคณะกรรมการข้าราชการและพลเรือนเมื่อเดือนมกราคม 2520

จุดประสงค์หลักในการก่อตั้งตำรวจเทศกิจ มาจากการรณรงค์เรื่องหาบเร่แผงลอย ซึ่งมีการคิดการแก้ไขปัญหาหาบเร่แผงลอยมาก่อนหน้านั้นเป็นเวลาถึง 20 ปีเริ่มแรกกทม.ได้ร่วมมือกับกรมเจ้าท่าและกรมตำรวจกำหนดแผนปฏิบัติขึ้นก่อนในการควบคุมดูแล แล้วต่อมากทม.จึงร่วมมือกับตำรวจจัดตั้งตำรวจเทศกิจเป็นหน่วยงานขึ้นภายหลัง เพื่อลดปัญหาการขัดแย้งระหว่างกรมตำรวจกับกทม.ในการรณรงค์หาบเร่แผงลอยในยุคดังกล่าว ที่ทำให้กทม.ไม่สามารถปฏิบัติงานได้เต็มที่

ในยุคที่เริ่มตั้งตำรวจเทศกิจจึงถือเป็นขั้นทดลองโดยตั้งขึ้นจำนวน 32 สถานีนครบาล อัตรากำลังสถานีนครบาลละ 8-12 นายรวมทั้งสิ้นมีประมาณ 320 คนโดยให้รับเงินเดือนและงบค่าใช้จ่ายจากงบประมาณของกรุงเทพมหานคร เมื่อมีการปฏิบัติอย่างจริงจังแม้จะมีการต่อต้านจากประชาชนบ้างแต่หน่วยงานนี้ก็ยังคงดำเนินงานต่อไปด้วยดี จนแยกมาเป็นสำนักเทศกิจในยุคของพลตรีจำลองดังกล่าวข้างต้นพร้อมกับให้มีประจำทุกเขต

การบริหารงานดูแลหาบเร่แผงลอยยึดหลัก 3 ประการคือมีความสะอาด ปลอดภัย และเป็นระเบียบเรียบร้อยมีการรณรงค์จับทั้งผู้ซื้อผู้ขายที่ซื้อขายกีดขวางเกะกะทางเท้า และให้หยุดเพื่อทำความสะอาดในทุกวันพุธ มีการกำหนดจุดกวดขันพิเศษห้ามตั้งวางขายของโดยเด็ดขาด เช่น บริเวณป้ายรถเมล์ สะพานลอยคนข้าม บริเวณทางเท้าที่มีความกว้างไม่ถึง 2 เมตรเป็นต้น ซึ่งเป็นนโยบายที่ปฏิบัติสืบต่อมาถึงยุคที่ ร.อ.กฤษฎา อรุณวงษ์ ณ อยุธยาเป็นผู้ว่ากทม.

แต่ในยุคนี้จะยังคงนโยบายเดิม หรือเปลี่ยนไปก็ต้องขึ้นอยู่กับผู้ว่าคนล่าสุดนี้แล้วว่าจะให้ขายของได้ทุกวันแต่ต้องทำความสะอาดทุกวันหรือปฏิบัติตามนโยบายเดิมไม่เปลี่ยนแปลง