อีกภายในไม่กี่เดือน ซึ่งอาจจะเป็นเวลาก่อนสิ้นฤดูร้อนของปีนี้–อังกฤษและสาธารณรัฐประชาชนจีนจะบรรลุถึงข้อตกลงที่อังกฤษจะดำเนินการมอบโอนเกาะฮ่องกงให้กับจีน จะยังไม่มีการโอนอย่างถาวรให้กับจีนภายใน 13 ปี ข้างหน้านี้ ในเมื่อกรรมสิทธิ์ในการเช่าเกาะฮ่องกงยังไม่หมดสัญญา แต่เงื่อนไขในรายละเอียดถ้อยคำข้อสมมุติฐานที่ยังกล่าวไปได้ไม่สามารถชี้ลงไปได้ และตลอดจนท่าทีของจีนจะเป็นตัวกำหนดวิถีทางเศรษฐกิจของฮ่องกงใน 2-3 ปีข้างหน้านี้

แน่นอนถ้าหากว่าจีนดำเนินนโยบายพลาดพลั้งลงไปแล้ว นักลงทุนทั้งหลายในฮ่องกงคงจะค่อยๆ หายหน้าไปทีละน้อยจนไม่เหลือ ก่อนที่จะถึงปี 1977 “สถาบันการเงินในฮ่องกงบางทีจะย้ายออกไปเพียงชั่ววันด้วยการใช้ระบบการโอนสินทรัพย์ด้วยการสื่อสารด้วยเทเล็กซ์” นายธนาคารผู้หนึ่งกล่าว ทรัพย์สินประเภททุนจะต้องถูกโยกย้ายออกจากฮ่องกง และไม่มีกฎหมายห้ามการจ่ายโอนทรัพย์สินประเภททุนออกจากฮ่องกง บริษัทจาร์ดีนแมทธีสันแอนด์โก ซึ่งมีกลุ่มที่มีอิทธิพลทางการค้า ซึ่งถือกำเนิดมาพร้อมกับความเติบโตของฮ่องกง ในขณะนี้พร้อมที่จะโยกย้ายทรัพย์สินของบริษัทสู่เบอร์มิวด้า และชาวจีนฮ่องกงที่มีฐานะดีและมีการศึกษาสูงนับจำนวนหลายพันคนก็ได้ตระเตรียมเพื่อที่จะออกจากฮ่องกง

ได้มีสัญญาณส่อให้เห็นว่า ผู้นำทั้งหมดของจีนรวมทั้งเติ้งเสี่ยวผิงเข้าใจถึงความละเอียดอ่อนของปัญหานี้ และได้พิจารณาที่จะไม่สร้างความตื่นตระหนกให้กับกลุ่มบุคคลระดับสูงของฮ่องกง

ในการกล่าวสุนทรพจน์ทั้งในสาธารณชนและในการประชุมปรึกษาที่เป็นการส่วนบุคคลใดๆ ก็ตาม ทางปักกิ่งพยายามที่จะให้สัญญาว่า ระบบสังคมและเศรษฐกิจของฮ่องกงจะยังคงอยู่ในสภาพเดิมต่อไปอีกอย่างน้อย 50 ปี ภายหลังการมอบโอนเกาะฮ่องกงคืนกลับไปให้กับจีนในปี 1997 แล้ว ซึ่งหมายความว่าตามหลักการแล้วฮ่องกงจะมีสภาพโครงสร้างทางกฎหมายแบบอังกฤษ คือประชาชนและธุรกิจจะสามารถดำเนินไปได้ตามวิถีทางแบบเสรีนิยม มีเงินของตนเอง และมีการเก็บภาษีอย่างต่ำ

จุดขัดแย้งในการเจรจาลับในช่วงเวลา 21 เดือน คือจีนยืนยันว่าข้อตกลงระหว่างทั้ง 2 ประเทศควรจะเป็นไปในรูปของข้อตกลงกว้างๆ เพียง 2-3 ประโยคก็น่าจะเพียงพอ ในขณะที่อังกฤษต้องการให้จีนทำสัญญาในรูปสนธิสัญญาที่มีรายละเอียด

นักเศรษฐศาสตร์ชาวฮ่องกงคนหนึ่งกล่าวไว้ว่า “ฮ่องกงเปรียบเหมือนกับรถยนต์เมอร์ซิเดสที่ได้รับการตกแต่งไว้เป็นอย่างดี แต่จีนเปรียบเหมือนกับช่างที่รู้แค่ซ่อมจักรยานเท่านั้น”

อังกฤษต้องการให้มีเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพพร้อมมูลสำหรับต่อต้านการแทรกแซงของรัฐบาลจีนในฮ่องกง

สิ่งที่ยังเป็นปัญหาอยู่ก็คือ อังกฤษพยายามอย่างยิ่งยวดที่จะใช้กล่องวิเศษที่ว่าเพื่อที่จะคงให้ทุกคนเกิดความรู้สึกมั่นคงในการดำเนินธุรกิจในอนาคต หากแค่สิ่งหนึ่งซึ่งกล่องวิเศษจะไม่สามารถช่วยได้คือ การคงไว้ซึ่งสิทธิพิเศษของธุรกิจบริษัทอังกฤษเคยได้รับเมื่อครั้งอังกฤษเป็นเจ้าของอาณานิคมแห่งนี้

เงินตราของฮ่องกงเป็นตัวอย่างสำหรับกรณีนี้ ออกใช้โดยธนาคารของอังกฤษบางแห่งในฮ่องกงคือธนาคารชาเตอร์แบงก์ กับธนาคารฮ่องกงเซี่ยงไฮ้ และตามกฎหมายบริษัทเดินรถโดยสารประจำทางของฮ่องกงจะต้องใช้รถที่ผลิตจากประเทศในเครือจักรภพ ซึ่งทำให้รถยี่ห้อ BL สามารถขายได้ในฮ่องกงมากกว่าในตลาดประเทศอื่นๆ

ได้มีรายงานจากผลการศึกษาวิจัยโดยรัฐบาลอเมริกันว่า “ฮ่องกงเป็นเพียงหนึ่งในไม่กี่แห่งในเอเชียที่ชาวญี่ปุ่นเคยวิจารณ์ว่ามีกลุ่มอภิสิทธิ์กลุ่มหนึ่งซึ่งเคยได้รับผลประโยชน์โดยไม่ถูกต้องยุติธรรม” ซึ่งจีนตั้งใจที่จะถอนรากถอนโคนบรรดาอภิสิทธิ์เหล่านี้เพราะนี่คือร่องรอยแห่งลัทธิอาณานิคม บริษัทอังกฤษจะต้องดำเนินธุรกิจแข่งขันกับผู้อื่นภายใต้เงื่อนไขเดียวกัน แน่นอนย่อมจะเป็นการเปิดโอกาสให้บริษัทอเมริกันและญี่ปุ่นเข้ามาแข่งขันทางธุรกิจด้วย

อนาคตของฮ่องกงในระยะยาวภายใต้การปกครองของจีน ย่อมถือว่าเป็นอีกประเด็นหนึ่งซึ่งทางฝ่ายจีนจะต้องสร้างความมั่นใจให้กับชาวฮ่องกงว่าจีนจะรักษาคำพูดที่ให้ไว้

ในอดีตที่ผ่านมาชาวจีนแผ่นดินใหญ่ได้ลี้ภัยมาสู่ฮ่องกงจากเซี่ยงไฮ้ ซึ่งเมื่อปี 1949 ระบบการปกครองคอมมิวนิสต์ในจีนก็เคยให้คำมั่นว่าจะยอมให้บุคคลมีสิทธิการดำเนินธุรกิจส่วนตัวแล้วก็ทำลายสัญญานั้นเสียเอง “เราเตือนให้ลูกหลานของเรามิให้เชื่อคำพูดของคอมมิวนิสต์ เพราะอาจจะต้องสูญเสียทุกอย่างไปอีก” ภรรยาของนักธุรกิจระดับสูงคนหนึ่งกล่าว ครอบครัวนี้ได้เตรียมตัวอพยพไปอยู่ที่ตรีนิแดด

คณะกรรมการฝ่ายจีนเองก็ทราบกรณีการยึดครองเซี่ยงไฮ้ที่ผ่านมาเป็นอย่างดี และก็ได้ตอบแก้ข้อกล่าวหาเหล่านี้ว่า “กาลเวลาได้เปลี่ยนไปแล้ว” ทั้งคณะกรรมการจีนและอังกฤษต่างรู้ดีว่าฝ่ายบริหารของจีนในอนาคตไม่มีความจำเป็นที่จะต้องปฏิบัติตามพันธกรณีใดๆ ที่ได้มีการตกลงในปีนี้

อย่างไรก็ตาม ข้อตกลงซึ่งจะนำไปสู่ความเจริญรุ่งเรืองหรือความเสื่อมโทรมของฮ่องกงอีก 13 ปีข้างหน้านี้จะมีอิทธิพลต่อแนวนโยบายของการเมืองทุกกลุ่มที่ต้องการจะมีอำนาจในปักกิ่งอย่างแน่นอน

วิคเตอร์ แมนเนเซล อายุ 35 ปี เจ้าหน้าที่แห่งซิตี้แบงก์ในฮ่องกงกล่าวว่า “ถ้าหากการเปลี่ยนแปลงในฮ่องกงเป็นไปอย่างนุ่มนวลแล้ว ผมคิดว่าประชาชนชาวฮ่องกงจะอยู่ในสภาวะที่มีความมั่นคงทางการเมืองมากกว่าหลายต่อหลายแห่งในโลก”

บรรดาผู้มีความเห็นในแง่ดีต่างหวังว่าเพื่อผลประโยชน์ของจีนเอง จีนควรจะต้องยับยั้งชั่งใจพอสมควรก่อนที่จะดำเนินนโยบายใดๆ

วิลเลี่ยม บราวน์ อายุ 52 ปี ผู้จัดการทั่วไปของธนาคารชาเตอร์อันเป็นส่วนหนึ่งของธนาคารชาเตอร์แห่งประเทศอังกฤษกล่าวว่า “จีนจะได้รับผลประโยชน์อย่างมหาศาล ถ้ายอมปล่อยให้ฮ่องกงเติบโตต่อไป และตรงข้ามจีนจะเสียทุกอย่างถ้าไม่ทำเช่นนั้น”

ฮ่องกงเป็นเขตการลงทุนโดยเสรีนั้น ทำให้จีนได้เงินตราต่างประเทศถึง 1 ใน 3 ที่จีนได้รวมทั้งเป็นช่องทางที่สะดวกที่สุดที่จีนจะได้รับประสบการณ์ทางความเชี่ยวชาญในเทคโนโลยี รวมทั้งวิธีการจัดการบริหารงานใหม่ๆ ในการที่จะหล่อหลอมฮ่องกงให้กลายเป็นคอมมิวนิสต์จะทำความพินาศให้ทั้งวิถีการดำเนินธุรกิจของฮ่องกงและแผนการทำให้ประเทศจีนทันสมัย

การลงทุนของจีนในฮ่องกง ซึ่งอย่างน้อยๆ ประมาณ 4 พันล้านเหรียญในหลายปีที่ผ่านมา ทำให้มีผู้คิดไปในทางที่ดี

ไมเคิล แซนด์เบิร์ก อายุ 57 ปี ประธานธนาคารฮ่องกงและเซี่ยงไฮ้ ซึ่งควบคุมการดำเนินงานธนาคารมารีน มิดแลนด์ในสหรัฐฯ ด้วยกล่าวว่า “ทำไมจีนจึงไปลงทุนที่นั่นถ้าหากว่าจะไม่ได้ผลประโยชน์ นี่แหละช่วยให้เกิดความมั่นคงแต่อาจจะได้คืนมาน้อยสักหน่อย” สิ่งที่ช่วยให้เกิดความอุ่นใจในท่าทีของจีนก็คือการที่จีนได้จัดตั้งเขตเศรษฐกิจพิเศษ 4 เขตใกล้ๆ กับฮ่องกง โดยอาศัยแบบอย่างการลงทุนแบบเศรษฐกิจทุนนิยม และปักกิ่งได้วางแผนที่จะเพิ่มเขตเศรษฐกิจพิเศษนี้อีก 14 เขต

ผู้ที่มองในแง่ดีต่างหวังว่าจีนคงจะไม่ใช้ความคิดเก่าๆ และสกัดกั้นความคิดอ่านของบรรดาผู้นำหัวก้าวหน้าที่มุ่งจะพัฒนาเศรษฐกิจของจีน

ผู้เชี่ยวชาญชาวอเมริกันเกี่ยวกับการค้าของจีนกล่าวว่า “ลองคิดดูว่านักลงทุนชาวต่างประเทศจะกล้ามาลงทุนในจีนได้อย่างไร ถ้าหากจีนไม่ยอมปล่อยให้ฮ่องกงดำเนินธุรกิจแบบเดิม” ในแง่การเมืองแล้วการปล่อยให้ฮ่องกงเป็นส่วนของจีนที่มีความเจริญรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจจะช่วยให้ความฝันอันสูงสุดของจีนที่จะนำไต้หวันเข้ามาสู่การปกครองด้วยวิธีเดียวกัน

เมื่อมองดูอ่าวฮ่องกงซึ่งมีขนาดใหญ่และดีที่สุดในบริเวณชายฝั่งทะเลจีนตอนใต้จากชั้นบนสุดของตึกธนาคารซิตี้มูลค่า 90 ล้านดอลลาร์ ก็ดูเหมือนว่าจะทำให้ใครก็ตามฝันเห็นอนาคตอันสุกใสอยู่ข้างหน้า “ธนาคารซิตี้มาตั้งอยู่ที่ฮ่องกงเป็นเวลา 80 ปีมาแล้ว” เมนเนเนเจอร์กล่าว “และเราหวังว่าจะอยู่ต่อไปอีกสัก 80 ปีเป็นอย่างน้อย” ธนาคารซิตี้ได้ผลกำไรจากฮ่องกงอยู่ประมาณ 4% เมื่อเปรียบเทียบกับผลกำไรทั้งหมดของสถาบันการเงินแห่งนี้ที่มีกระจายอยู่ทั่วโลก อะไรก็ตามที่จะเกิดขึ้นในอนาคตและยังรักษาไว้ซึ่งพื้นฐานแห่งการลงทุนโดยเสรี ก็จะสามารถคงอยู่ได้ “ทั้งนี้ก็เพราะโลกยังต้องการฮ่องกงอยู่” เมนเนเจอร์กล่าว

สำหรับผู้ที่มองในแง่ลบยังคงมีความเกรงอยู่ว่าอังกฤษจะปล่อยมือจากฮ่องกงให้กับจีน คณะตัวแทน 10 คน ซึ่งนำโดยชาวจีนฮ่องกงเพิ่งได้ไปถึงลอนดอนเพื่อแสดงความกังวลอย่างยิ่งต่อเหตุการณ์นี้ บรรดาผู้แทนเหล่านี้ต่างพากันเชื่อว่า ฝ่ายบริหารของจีนยังไม่เข้าใจถ่องแท้ถึงวัฏจักรทางเศรษฐกิจที่หมุนเวียนไปโดยเสรีของฮ่องกงและดำเนินนโยบายในฮ่องกงอย่างไม่มีประสิทธิภาพถึงแม้ว่าทางฝ่ายจีนจะให้คำมั่นสัญญาใดๆ ที่จะไม่ปฏิบัติกับฮ่องกงเหมือนกับที่ทำอยู่ในจีน ทั้งๆ ที่จีนกำลังอยู่ในระหว่างเริ่มเรียนรู้การดำเนินธุรกิจแบบทุนนิยม ก็ยังเปรียบไม่ได้กับฮ่องกง ซึ่งถือได้ว่าเป็นส่วนที่สถานการณ์ทางเศรษฐกิจอยู่นอกเหนืออำนาจการควบคุมจากที่ใด

นักลงทุนได้ทุ่มเทในตลาดหุ้นที่ฮ่องกงอย่างมากมายอีกครั้งหนึ่ง แต่มิใช่เพราะหวังว่าทุกอย่างจะสดใสภายหลังปี 1997 แต่หากหวังจะได้ผลกำไรกลับคืนในทันที “คุณจะได้เงินคืนเป็น 2 หรือ 3 เท่าก่อนครบกำหนดอีก 13 ปีข้างหน้า” นายธนาคารชาวฮ่องกงผู้หนึ่งกล่าว ได้มีเสียงขานรับอย่างเกรียวกราวเมื่อมีการเปิดโรงงานผลิตชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ 6 บริษัทเมื่อเร็วๆ นี้ ทิมออี เบียริคสัน กรรมการบริหารของบริษัทฮ่องกงเซเคียวริตี้ กล่าวว่า “บริษัทเหล่านี้ดำเนินงานโดยนักลงทุนที่ไม่สนใจที่จะไปลงทุนในเบอร์มิวดา ตอนนี้พวกเขากำลังวุ่นอยู่กับส่งสินค้าตามใบสั่งอย่างแทบไม่ขาดมือ” มีการออกหนังสือพิมพ์ฉบับใหม่ๆ และมีผู้ซื้อเพิ่มถึง 50 เท่า นักลงทุนรายอื่นๆ พบว่าราคาที่ดินในฮ่องกงยังราคาสูงจนต่อรองแทบไม่ได้

มีจำนวนบริษัทของครอบครัวชาวจีนฮ่องกงเพิ่มมากขึ้น ที่พยายามหาช่องทางที่จะติดต่อร่วมทำธุรกิจกับต่างประเทศโดยหวังว่าจะเป็นส่วนหนึ่งที่จะช่วยเป็นเกราะป้องกันแรงกดดันใดๆ จากจีนในอนาคต

ตามธรรมดาแล้วจีนมักไม่ใคร่จะเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับกิจการลงทุนของชาติตะวันตกและญี่ปุ่น ธนาคารแห่งอีสต์เอเชียซึ่งบริหารโดยชาวจีนฮ่องกง 4 ตระกูลได้จัดข่ายงานกิจกรรมลงทุนร่วมกับต่างชาติเมื่อ 2–3 ปีที่ผ่านมา ซึ่งประกอบด้วยบริษัทค้ำประกันร่วมกับ FAETNA ของสหรัฐฯ และบริษัทเช่าหลักทรัพย์ร่วมกับ SOCIETE GENERALE ของฝรั่งเศสและธนาคารแห่งปักกิ่งของจีน

เดวิด เค พี ลี อายุ 44 ปี หัวหน้าฝ่ายจัดการของธนาคารอีสต์เอเชียพูดว่า “ด้วยเหตุผลส่วนตัวของผมเองแล้วผมคิดว่าอยากจะร่วมมือกับฮ่องกงในรูปของหุ้นส่วนกันมากกว่า แทนที่จะขยายอำนาจเข้าครอบงำ แต่ก็คงจะไม่ใช่เป็นแบบหุ้นส่วนที่มีสิทธิเท่าเทียมกันเท่าใดนัก เว้นไว้แต่ว่าเราจะสามารถบริหารให้มีความสัมพันธ์และมีความชำนาญในการดำเนินงานที่เหนือกว่า ด้วยสิ่งเหล่านี้และการร่วมลงทุนอย่างอื่นๆ เราก็คงจะมีผลประโยชน์อะไรให้กับจีนได้”

ท่ามกลางกระแสลมแห่งการผันผวนโรเบิร์ต ซีลิน อายุ 43 ปี ผู้จบปริญญาเอกจากฮาร์วาร์ดและสามารถพูดภาษาจีนได้ เพิ่งย้ายจากธนาคารแห่งอเมริกาในฮ่องกง เข้าทำงานกับกลุ่มธุรกิจแกลดโฮเวอร์ซึ่งประกอบกิจการการก่อสร้างและการลงทุน ซึ่งมีชาวจีนโพ้นทะเลเป็นเจ้าของ “มีวิธีเดียวที่จะทำรายได้จำนวนมหาศาลก็คือเข้าร่วมกิจการกับชาวพื้นเมือง” เขากล่าว “ยังมีผู้คนอีกมากมายที่จะอยู่ในฮ่องกง และกลุ่มแกลดโฮเวอร์ก็ยังมีธุรกิจและผลประโยชน์มากมายในฮ่องกง” จะอย่างไรก็ตาม ซีลินได้จัดการวิ่งเต้นกู้เงินจำนวน 70 ล้านดอลลาร์ให้กับแกลดโฮเวอร์ เพื่อดำเนินการสร้างท่าเรือและสถานีสำรวจน้ำมันในซูไฮ ซึ่งเป็นหนึ่งในเขตเศรษฐกิจพิเศษของจีน

ซีลินมีความมั่นใจว่าปักกิ่งจะปฏิบัติต่อฮ่องกงอย่างนิ่มนวล “ฝ่ายบริหารซึ่งปกครองจีนในขณะนี้เป็นคนจากรุ่นก่อน และแนวความคิดทางการเมืองของพวกเขาก็มีแนวโน้มที่จะต้องการให้จีนอยู่ในสภาพบางประการ แม้แต่ในฮ่องกงเอง” เขากล่าว “เมื่อคณะผู้บริหารรุ่นเก่าได้จากไปแล้วและจีนได้พัฒนาตัวเองออกไปฝ่ายบริหารรุ่นต่อมาก็คงจะต้องปรับปรุงการดำเนินงานให้สอดคล้องกับสภาพความเป็นจริง แน่นอนสิ่งที่ผมกระทำอยู่นี้นับว่าเสี่ยงเอาการอยู่ แต่ก็นับว่าคุ้มที่จะเสีย”

บริษัท ELEC & ELTEC ซึ่งเป็นบริษัทผลิตสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ที่เพิ่งก่อตั้งในฮ่องกงได้ดำเนินการขยายกิจการออกไปด้วยการลงทุนเพิ่มอีก 29 ล้านดอลลาร์ บริษัทได้ผลิตแผ่นวงจรอิเล็กทรอนิกส์สำหรับบริษัทลูกค้าต่างๆ เช่น IBM และ DIGITAL EQUIPMENT และผลิตโทรศัพท์ชนิดไร้สาย ประธานบริษัทคือ เดวิด โซ อายุ 42 ปี กล่าวยืนยันว่า “หากจะอยู่ที่นี่ ผมเป็นคนจีนซึ่งยากที่จะเปลี่ยนเป็นอย่างอื่น และไปอยู่ที่อื่น”

ในฐานะผู้ลี้ภัยจากภาคใต้ของประเทศจีน โซได้อพยพถึงฮ่องกงเมื่ออายุ 22 ปีที่ผ่านมาด้วยความรู้ระดับเตรียมอุดมศึกษา พร้อมด้วยความชำนาญจากโรงงานเคมีภัณฑ์ในกวางตุ้ง

โซทำงานในร้านซ่อมวิทยุในขณะที่เรียนเพิ่มเติมในเวลากลางคืน ในที่สุดเขาก็เข้าทำงานกับสาขาของบริษัท AMPEX ซึ่งเป็นบริษัทผลิตสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ในฮ่องกง และทำงานอยู่จนกระทั่งได้เป็นผู้จัดการด้านเทคนิค “ผมเห็นว่ามีหลายอย่างที่ AMPEX สั่งซื้อจากญี่ปุ่นและที่อื่นนั้นอาจผลิตได้เองที่นี่” เขากล่าว

ในปี 1972 โซและเพื่อนอีก 2 คนได้กู้ยืมเงิน 40,000 เหรียญจากญาติเพื่อดำเนินธุรกิจเอง เริ่มต้นด้วยการผลิตแป้นกดของเครื่องคิดเลขและชิ้นส่วนของนาฬิกาอิเล็กทรอนิกส์ บริษัทค่อยๆ ขยายสายงานเพิ่มขึ้น โซคาดว่าจะมีกำไรสูงขึ้น 162% ในปีนี้เป็น 13.5 ล้านดอลลาร์จากยอดขาย 80 ล้านดอลลาร์ “ผมตื่นขึ้นในตอนเช้าคิดถึงแต่ว่าบริษัทจะผลิตอะไรในปีต่อไปเท่านั้น โดยไม่พะวงถึงปี 1997 ซึ่งจีนจะเข้าปกครองฮ่องกง”

นักธุรกิจชาวอังกฤษหลายคนแสดงความคิดเห็นอย่างจริงใจถึงความเชื่อมั่นในการดำเนินธุรกิจในฮ่องกงแต่ก็มิได้ชักจูงผู้ใดให้เชื่อตาม บิล วิลลี่ อายุ 51 ปี ชาวออสเตรเลียผู้อาศัยอยู่ในฮ่องกงกว่า 20 ปีมาแล้ว เขาได้กลายเป็นมหาเศรษฐีด้วยการลงทุนในบริษัทที่จวนจะล้มมิล้มแหล่หลายบริษัทแล้วก็ช่วยให้สถานการณ์บริษัทเหล่านั้นดีขึ้น เขากล่าวถึงบริษัทส่วนตัวของเขาคือ ASIA SECURITIES ว่า “คือบริษัทที่รวมทุกสิ่งทุกอย่างมีน้อย” บริษัทนี้มีทรัพย์สินอย่างน้อยที่สุดครึ่งหนึ่งอยู่ในฮ่องกง เขากล่าวยืนยันว่าเขาไม่ใช่กำลังวัดดวงอยู่กับฮ่องกงแต่เขากำลังดำเนินการประเมินผลได้เสียอยู่โดยอาศัยหลักการของเขากล่าวว่า “ผมน่ะไม่วิตกอะไรหรอก และมีความมั่นใจต่อสนธิสัญญาสำหรับปี 1997 ผมรู้ว่ามีปัญหาอยู่มากมายที่จะต้องหาคำตอบ แต่ผมมองไม่เห็นว่าจีนจะให้เลิกทุกอย่างในฮ่องกง การได้เอกราชของฮ่องกงคืนจากอังกฤษเป็นเรื่องการรักษาหน้าของจีนมากกว่า เพราะจีนมีความรู้สึกเสียหน้ามาเป็นเวลานานแล้ว แต่ผมมองไม่เห็นเหตุผลที่จีนจะเลิกเขตเศรษฐกิจเสรีอย่างฮ่องกงไปเสีย ซึ่งภายใน 50 ปีก็อาจจะขยายไปถึงกวางตุ้ง”

แม้ว่าจะทำตัวลอยอยู่ท่ามกลางกลุ่มผู้ดีชาวอังกฤษหรือที่เรียกกันว่าพวกเจ้านาย วิลลี่ ก็ได้รับความนับถือจากทั้งชาวอังกฤษและฮ่องกง ความสำเร็จที่เด่นๆ ของเขาก็คือช่วยกู้ฐานะของบริษัท WHAMPOA HUTCHINSON ซึ่งทำธุรกิจในการซื้อขายสินค้าจากความหายนะในตอนปลายปี 1985 จนกระทั่งตั้งตัวติดได้ในปี 1981 เทคนิคของเขาก็คือจัดการขายสินทรัพย์ไม่มีประโยชน์ออกไปและเสริมสร้างประสิทธิภาพในฝ่ายบริหาร

ปัจจุบันงานหลักของเขาอยู่ที่บริษัท BRS ซึ่งเป็นบริษัทผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้า วิลลี่ได้งานของบริษัทนี้ตั้งแต่ปี 1982 หลังจากที่ธนาคารที่ให้การสนับสนุนเกิดความกังวลในฐานะการดำเนินงานของบริษัทที่ขาดทุนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ

เขาจัดการหาทุนมาดำเนินงานต่อด้วยเงิน 33.6 ล้านดอลลาร์ บวกกับเงินส่วนตัวอีก 2 ล้านดอลลาร์ วิลลี่กล่าวว่า “BRS มีปัญหาหลายอย่างที่จะต้องดำเนินการแก้ไข ไม่มีการควบคุมด้านการเงินอย่างใดเลย ไม่มีการติดต่อกันระหว่างฝ่ายบริหารระดับอาวุโส และยังมีจุดอ่อนด้านการตลาด” งานชิ้นแรกก็คือย้ายสำนักงานใหญ่จากอังกฤษมายังฮ่องกง “เพื่อที่จะสามารถสั่งการได้ทันที” ขณะนี้ BRS ยังมีรายชื่ออยู่ในตลาดหลักทรัพย์ในลอนดอน แต่เนื่องจากสำนักงานใหญ่ย้ายมาอยู่ที่ฮ่องกง ทำให้แทบไม่ต้องเสียภาษีในประเทศอังกฤษ และยิ่งกว่านั้นวิลลี่เน้นการทำงานสาขาของบริษัทในภูมิภาคเอเชียซึ่งสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้ BRS ทำกำไรได้ 18.3 ล้านดอลลาร์จากยอดขาย 395 ล้านดอลลาร์ในปี 1983 หลังจากที่ขาดทุนถึง 44.3 ล้านดอลลาร์ในปี 1982

นอกจากจะช่วยกู้สถานการณ์ของ BRS แล้ววิลลี่ยังจ่ายเงินถึง 11.6 ล้านดอลลาร์เพื่อช่วยการดำเนินกิจการของโรงแรมรีกัล ซึ่งเป็นบริษัทที่ขาดทุนมาตลอด เพราะมีแค่ “ทรัพย์สินที่หาประโยชน์มิได้” วิลลี่กล่าว รวมทั้งโรงแรม 2 แห่งที่อยู่ภายใต้การดำเนินงานของชาวฝรั่งเศส วิลลี่จัดการตรวจสอบทรัพย์สินของโรงแรมและจัดการชำระหนี้ด้วยเงินที่กู้มาจากธนาคารฮ่องกงจำนวน 97.4 ล้านดอลลาร์ มีกำหนดใช้คืนไม่เกินปี 1982 “ผมเห็นว่าอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่นี่ยังได้สวย” เขากล่าว และการซื้อโรงแรมในราคาต่ำขนาดนี้ย่อมราคาถูกกว่าสร้างใหม่ การลงทุนทางธุรกิจโรงแรมเป็นการลงทุนค่อนข้างจะระยะยาว เมื่อเปรียบเทียบกับภาวะอันไม่แน่นอนของฮ่องกงของสถานการณ์ทางการเมือง แต่ก็คาดหมายกันว่าจะดำเนินงานได้ผลกำไรเป็นอย่างดีจนถึงปี 1997 วิลลี่กล่าวว่า “ผมก็จะจัดการสะสางทุกอย่างให้เรียบร้อย ลงทุนเพิ่มในบางอย่าง ทีนี้ผมก็จะมีโรงแรมหรูๆ ถึง 2 แห่ง” เขาหวังว่าอย่างน้อยก็จะได้รับผลกำไรปีละ 20-25% ทุกปี

นักธุรกิจที่โด่งดังกว่าวิลลี่ก็เห็นจะได้แก่หวาง กวง ยิง อายุ 64 ปี ซึ่งเป็นชาวจีนจากแผ่นดินใหญ่ ในปีที่แล้วหวางได้ตั้งบริษัท EVERBRIGHT INDUSTRY ซึ่งตามนิตินัยแล้วถือว่าเป็นธุรกิจภาคเอกชน และได้จ่ายเงิน 2.5 ล้านดอลลาร์สร้างสำนักงานหรูหรา

ในธุรกิจการเงินของฮ่องกง หวางจัดการลงทุนกับนักธุรกิจทุกชนิด บริษัท EVERBRIGHT ได้เคยทำธุรกิจเกี่ยวกับซื้อขายที่ดินมีมูลค่าถึง 500 ล้านดอลลาร์มาแล้ว และขณะนี้กำลังติดต่อสั่งซื้อเครื่องจักรกลและเทคโนโลยีใหม่ๆ ในมูลค่าถึง 200 ล้านดอลลาร์ให้กับจีน ในเวลาเดียวกันก็พร้อมที่จะตกลงร่วมธุรกิจกับบรรษัทระดับชาติอื่นๆ

หวางเคยเป็นนักอุตสาหกรรมเคมีผู้ร่ำรวยและมีโรงงานดำเนินธุรกิจของตนเองก่อนที่จีนคอมมิวนิสต์จะยึดครองประเทศจีน เขากล่าวว่า “ผมมีแนวคิดในการดำเนินธุรกิจทุนนิยมแบบอเมริกันและญี่ปุ่น”

สำหรับชาวฮ่องกงทั่วๆ ไปแล้ว นักลงทุนจากจีนแผ่นดินใหญ่ผู้นี้ดูเหมือนจะเก่งเกินไปอยู่สักหน่อย

หวางเป็นพี่เขยของประธานาธิบดีหลิวเชาชี ในยุคของเหมาเจ๋อตุง และปัจจุบันหวางก็ยังติดต่อสัมพันธ์กับกลุ่มผู้นำของจีนอยู่

นายกรัฐมนตรีจ้าว จื่อ หยาง ของจีนได้อนุญาตให้หวางเข้ามาดำเนินธุรกิจในฮ่องกง

สำหรับหวางแล้วบริษัท EVERBRIGHT ก็คือบริษัทที่ดำเนินธุรกิจประเภทและทุกระดับแบบเดียวกับกลุ่มบริษัทของญี่ปุ่น

และที่สำคัญกว่านั้นก็คือ ดูเหมือนว่า EVERBRIGHT จะมีเงินลงทุนชนิดไม่จำกัด แม้ว่าจะไม่เป็นที่เปิดเผยถึงจำนวนที่แท้จริง

หวางผู้ชอบแต่งกายพิถีพิถันแบบนักธุรกิจชั้นสูง ใช้นาฬิกาโรเล็กซ์เรือนทอง และไปไหนต่อไหนทั่วฮ่องกงด้วยเมอร์ซิเดสเบนซ์พร้อมคนขับ ได้กล่าวไว้ว่า “เมื่อคุณพบผู้หญิงโปรดอย่าถามเธอเรื่องอายุ และเมื่อพบผู้ชายอย่าถามถึงเงินในกระเป๋าของเขา “บริษัท EVERBRIGHT ทำธุรกิจร่วมกับกลุ่มนักลงทุนชาวจีนรุ่นเก่าในจีนแต่ก็ยังลงทุนร่วมกับธนาคารแห่งประเทศจีน ซึ่งเป็นของรัฐบาลจีนอีกด้วย

แน่นอนรัฐบาลจีนให้การสนับสนุนการดำเนินธุรกิจของหวางก็เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในความพยายามที่จะโฆษณาชวนเชื่อให้เกิดความมั่นใจในการดำเนินธุรกิจของหวางจนเป็นผลดีนั้นเกิดขึ้นจากสัญชาตญาณส่วนตัวของเขาเองมากกว่า

ฝ่ายบริหารของจีนได้เคยส่งหวางเข้าคุกอยู่ 8 ปี ในช่วงที่มีการปฏิวัติวัฒนธรรมของจีนโดยฝ่ายซ้ายตกขอบ และภายหลังรัฐบาลจีนมีความประสงค์ที่จะได้นักลงทุนสัก 2–3 คน จึงได้จัดการส่งหวางไปยังเทียนสินในฐานะรองนายกเทศมนตรีเพื่อจัดการสะสางปัญหาทางเศรษฐกิจของเมืองนั้น และเขาก็ทำได้สำเร็จ

หวางดำเนินธุรกิจในฮ่องกงอย่างมากมาย แต่ไม่ค่อยจะได้เงินมากนัก เช่น ซื้ออาคารชุดไว้ 8 หลังด้วยเงินจำนวน 128 ล้านดอลลาร์ แต่เขาก็ไม่สามารถหาผลประโยชน์ให้กับการลงทุนนี้เป็นเวลาหลายปีเมื่อตอนที่เขาคิดที่จะขายตึกนี้ต่อ

“ผมเคยบอกกับจอห์น คอนแนลี่ อดีต รมต. การคลังสหรัฐฯ ว่าทุกอย่างที่นี่ถึงจุดต่ำสุดแล้ว เป็นเวลาเหมาะที่สุดที่จะลงทุนซื้อเอาไว้” และโดยอาศัยฮ่องกงซึ่งเป็นจุดรวมของธุรกิจทุกสาขาในโลก หวางจึงสามารถทำหน้าที่เป็นนายหน้าซื้อขายให้กับจีน บริษัทของเขาได้จัดการรื้อรถทรัคขนาดหนักใช้แล้วของเมอร์ซิเดสจำนวน 1,500 คันจากบริษัทที่ล้มละลายแห่งหนึ่งในชิลี “ช่วยประหยัดเงินให้กับจีนได้จำนวนมหาศาล” เขากล่าว และบริษัทของเขาก็ได้ค่านายหน้าสำหรับการติดต่อซื้อขายครั้งนี้

ขณะนี้หวางกำลังเตรียมเจรจาทุนกัน บริษัทเบอร์โรห์ เพื่อผลิตไมโครคอมพิวเตอร์ทั้งในฮ่องกงและจีน เขาได้ติดต่อบริษัทอเมริกันให้ซื้อขายสินค้ากับลูกค้าในประเทศจีน ซึ่งในที่สุดก็ได้ซื้อคอมพิวเตอร์เป็นจำนวน 300 กว่าเครื่อง ขั้นต่อไปก็คือการผลิตคอมพิวเตอร์รุ่น BURROUGHS - 20 ในจีน และรุ่น B – 25 ซึ่งมีการลงทุนร่วมกันครั้งที่ใหญ่ที่สุดระหว่างจีนและสหรัฐฯ ในอุตสาหกรรมผลิตคอมพิวเตอร์”

นักประชาสัมพันธ์ตนเองผู้สามารถนี้ได้กล่าวว่า “ทุกธนาคารให้ความเชื่อถือผม” เท่าที่ผ่านมาเขาไม่เคยกู้ยืมเงินจากธนาคารใดเลยในการดำเนินธุรกิจตามโครงการต่างๆ ของเขา แต่นายธนาคารหลายต่อหลายคนต้องการรู้จักและติดต่อธุรกิจกับเขา “ความเชื่อถือคือเงินชนิดหนึ่ง” หวางกล่าว

หวางยอมรับว่านักธุรกิจชาวฮ่องกงหลายคนยังสงสัยในคำมั่นสัญญาของจีนที่จะปล่อยให้ฮ่องกงเลือกวิถีทางดำเนินธุรกิจโดยไม่เข้าเกี่ยวข้อง “เพื่อนผมคนหนึ่งบอกว่าทุกวันนี้ทรัพย์สินของฝ่ายที่ไม่เชื่อในคำมั่นสัญญาของคอมมิวนิสต์ได้ถูกเปลี่ยนมือไปอยู่กับฝ่ายที่ยอมรับนับถือในคำมั่นสัญญาของคอมมิวนิสต์” หวางกล่าว “และเขาก็พูดถูกเสียด้วย”

ฮ่องกงจะมีความลำบากน้อยลงกว่านี้ในการเชื่อถือในคำมั่นสัญญาของคอมมิวนิสต์ถ้าคนส่วนใหญ่พูดเช่นเดียวกับหวาง

อย่างไรก็ตาม ทุกวันนี้แม้แต่ผู้ที่ไม่มีความเชื่อมั่น ก็ยังหวังที่จะเห็นปีทองแห่งความรุ่งโรจน์ของฮ่องกงหลังการให้สัตยาบันในสนธิสัญญามอบโอนฮ่องกงระหว่างอังกฤษและจีน ซึ่งจะได้เห็นในไม่ช้านี้