ผลการศึกษาใหม่ระบุ ชายหญิงไม่ได้ต่างกันแค่เพศเท่านั้น แต่อาจมีพันธุกรรมที่แตกต่างกันถึงขนาดเกือบเท่ากับที่มนุษย์ต่างกับลิง

ผลการศึกษาทางวิทยาศาสตร์ในช่วงไม่กี่ปีมานี้เริ่มบ่งชี้ว่า ชีววิทยามีบทบาทสำคัญในการกำหนดความฉลาดและพฤติกรรมที่แตกต่างกันของชายและหญิง หนำซ้ำความแตกต่างทางชีววิทยา ระหว่างชายหญิงยังมีมากกว่าที่เราเคยคิดไว้มากนัก

ผลการศึกษาล่าสุดที่สร้างความฮือฮาในประเด็นนี้ ซึ่งเพิ่ง ตีพิมพ์เผยแพร่ในวารสารวิทยาศาสตร์ Nature เมื่อไม่นานมานี้ ค้นพบว่า ความแตกต่างทางพันธุกรรมหรือยีนระหว่างชายกับหญิง นั้น มีความแตกต่างกันมากถึงประมาณ 1%

ตัวเลขนี้สำคัญมากก็เพราะว่า มนุษย์กับลิงเองมีลักษณะการเรียงตัวของยีนที่แตกต่างกันมากกว่าตัวเลขข้างต้นเพียงเล็กน้อยเท่านั้นคือ 1.5%

หรือเท่ากับว่าเรามีลักษณะพันธุกรรมของมนุษย์ที่แตกต่าง กันอยู่ 2 ชุด ชุดหนึ่งเป็นของผู้หญิงและอีกชุดเป็นของผู้ชายนั่นเอง นี่คือคำอธิบายของ Huntington Willard นักพันธุวิทยาแห่งมหา วิทยาลัย Duke หนึ่งในนักวิทยาศาสตร์เจ้าของผลการศึกษาข้างต้น

อธิบายให้ง่ายขึ้นก็คือ เหมือนกับเรามีนาฬิกา 2 เรือนที่หน้าตาเกือบจะเหมือนกันอย่างกับแกะ แต่พอเปิดดูกลไกภายในกลับมีลักษณะที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง

นักวิทยาศาสตร์รู้มานานแล้วว่า เพศของมนุษย์ถูกกำหนดด้วยโครโมโซม 2 ตัว กล่าวคือ มนุษย์ที่จะเป็นเพศหญิงจะต้องได้รับโครโมโซม X ตัวหนึ่งจากมารดา และโครโมโซม X อีกตัวจากบิดา

ในขณะที่เพศชายคือมนุษย์ที่ได้รับโครโมโซม X จากมารดา และได้รับโครโมโซม Y จากบิดา และตลอด 40 ปีที่ผ่านมา นักวิทยาศาสตร์เชื่ออยู่เสมอว่า โครโมโซม X ตัวที่สองของผู้หญิงนั้นไม่ทำงาน มีเพียงตัวแรกที่ทำงานอยู่ตัวเดียว

แต่ผลการศึกษาล่าสุดในวารสาร Nature ดังกล่าวกลับพบว่า 20% ของยีนที่อยู่ในโครโมโซม X ตัวที่สองยังคงทำงานอยู่ โดยที่ในแต่ละโครโมโซม (อันหมายถึงกลุ่มของยีน) จะประกอบด้วยยีนอยู่ประมาณ 200 ยีน ดังนั้น ลักษณะยีนของผู้หญิงจึงมีความซับซ้อนและหลากหลายมากกว่ายีนของผู้ชาย

ก่อนหน้านี้ นักวิทยาศาสตร์ก็เคยคิดว่า ฮอร์โมนคือกลไกหลักที่กำหนดความแตกต่างทางเพศ แต่ตอนนี้นักวิทยาศาสตร์เริ่มค้นพบว่า ฮอร์โมนเพศมีผลในการกำหนดความแตกต่าง ทาง "กายภาพ" ของเพศชายกับเพศหญิงเท่านั้น แต่ไม่มีผลต่อพัฒนาการทางสมองที่แตกต่างกันของชายหญิงเลยแม้แต่นิดเดียว

ผลการศึกษาแฝดสามที่เป็นเพศชาย 2 คนและเพศหญิง 1 คนพบว่า แม้ทารกเพศ หญิงเพียงคนเดียวในแฝดสาม อาจจะได้รับฮอร์โมน testosterone ซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศชายมากกว่าปกติไปบ้าง แต่ฮอร์โมนนั้นไม่มีผลต่อพัฒนาการของสมองของเธอแต่อย่างใด

แต่สิ่งที่มีผลต่อการพัฒนาสมองของมนุษย์แน่ๆ ก็คือ ความแตกต่างของยีนของเพศหญิงเพศชาย ดังจะเห็นได้จากเด็กชายที่เป็นโรค down syndrome แต่กำเนิด ซึ่งทำให้สมองมีความบกพร่องในการรับรู้ มีสาเหตุจากการมียีนเกินในโครโมโซมที่ 21 ซึ่งเป็นหลักฐานยืนยันว่า ยีนมีผลต่อสมอง

แล้วยีนส่งผลให้สมองของเพศหญิงกับเพศชายแตกต่างกันอย่างไรบ้าง นักวิทยาศาสตร์ยังเพิ่งอยู่ในขั้นเริ่มต้นของการพยายาม ตอบคำถามนี้ เท่าที่รู้ในตอนนี้ก็คือ เห็นได้อย่างชัดเจนว่า ผู้ชายกับผู้หญิงมีวิธีคิดที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง

ในเรื่องทิศทางหรือการระบุตำแหน่งที่ตั้ง ผู้ชายจะคิดในเชิงระยะทาง (เช่นเดินไปทางเหนือ 200 เมตรแล้วเลี้ยวซ้าย) แต่ผู้หญิงจะมองหาสิ่งสำคัญที่เป็นจุดสังเกตในการสแกนการทำงานของสมองของผู้ชายและผู้หญิงขณะให้คิดเรื่องคำคล้องจอง พบความ แตกต่างของการเดินวงจรของสมองในการทำงานชนิดเดียวกัน

นอกจากนี้ผู้หญิงจะมีส่วนของสมองที่เรียกว่า gray matter หรือเซลลŒประสาทชนิดธรรมดามากกว่าผู้ชายอยู่ประมาณ 15-20% และผู้หญิงยังมีส่วนของสมองที่เรียกว่า white matter หรือเซลลŒประสาทชนิด long neuron ซึ่งช่วยให้สมองสามารถกระจาย การทำงาน ยังกระจุกตัวอยู่บริเวณรอยต่อระหว่างสมองซีกซ้ายและ ซีกขวา ซึ่งลักษณะเช่นนี้อาจมีส่วนช่วยให้ผู้หญิงสามารถใช้สมองทั้งสองซีกในการทำการคิดที่เกี่ยวกับภาษา

ผลการสอบความถนัดทางวิชาการ ซึ่งเป็นข้อสอบเข้ามหา วิทยาลัยในสหรัฐฯ มักพบอยู่เสมอว่า ผู้หญิงจะทำคะแนนในวิชาคณิตศาสตร์ได้ต่ำกว่าผู้ชาย และแม้ผู้หญิงจะทำคะแนนได้ดีกว่าในวิชาภาษา แต่ก็ยังได้คะแนนต่ำกว่าผู้ชายเล็กน้อย หรือความจริงที่ว่า มีผู้หญิงเรียนในคณะวิทยาศาสตร์และวิศวกรรมน้อยกว่าผู้ชาย ล้วนเป็นสิ่งที่ยืนยันถึงความแตกต่างของสมองของเพศหญิงเพศชาย ที่มีผลมาจากการมีลักษณะของยีนที่แตกต่างกัน

อย่างไรก็ตาม ยังมีอีกคำถามหนึ่งที่ยังไม่ได้ตอบคือสภาพ แวดล้อมที่มนุษย์โตมา ไม่ว่าจะเป็นการศึกษา การเลี้ยงดู โภชนาการ การเผชิญความเครียด สารเคมีที่ได้รับ และอื่นๆ อีกมากมาย มีผล ให้หญิงชายมีพัฒนาการของสมองที่แตกต่างกันด้วยหรือไม่ การที่เด็กผู้ชายมักจะพูดได้ช้ากว่าเด็กผู้หญิง เป็นเพราะยีนที่แตกต่างกัน หรือเป็นเพราะเด็กผู้ชายมักใช้เวลาเล่นรถบรรทุกเด็กเล่นมากกว่าพูดกับเพื่อนกันแน่

แม้ว่าในที่สุดนักวิทยาศาสตร์อาจสามารถศึกษาค้นคว้าจนเข้าใจถึงกลไกการทำงานของยีนที่แตกต่างกันในชายหญิงได้ แต่เมื่อถึงเวลานั้นเราจะสามารถสรุปได้ง่ายๆ หรือว่า การที่หญิงชายมีสมองหรือความสามารถที่แตกต่างกันนั้นเป็นเพราะว่ายีน

และแม้ว่าเพศหญิงและเพศชายอาจจะมียีนที่แตกต่างกันอย่างมากราวกับเป็นคนละสปีชีส์ แต่มนุษย์แต่ละคนนั้นมีศักยภาพ และความสามารถที่แตกต่างกันอย่างกว้างขวาง จนแม้กระทั่งความ แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงของยีนของแต่ละเพศ ก็ไม่อาจขัดขวางไม่ให้ผู้หญิงอยากเป็นนักวิทยาศาสตร์ และผู้ชายอยากเป็นนักเขียนบทละครได้

แปลและเรียบเรียงจาก Newsweek March 28, 2005
โดย เสาวนีย์ พิสิฐานุสรณ์