ซัมซุงเป็นบริษัทชั้นนำบริษัทหนึ่งของเกาหลีใต้ ที่ก้าวผงาดขึ้นมาเป็นบริษัทข้ามชาติภายใต้การนำของประธานที่ชื่อ ลี ที่อายุ 75 ปี ซัมซุงทุกวันนี้กำลังบุกหนักในด้านอิเล็กทรอนิกส์ ที่มียอดขายปีที่แล้วถึง 1.7 พันล้านเหรียญ (46,000 ล้านบาท)

ซัมซุงมีโครงการจะผลิตคอมพิวเตอร์ให้กับเอเชียเรียกว่า เอเซียน คอมพิวเตอร์

สินค้าอิเล็กทรอนิกส์ของซัมซุงกำลังเริ่มติดตลาดในอเมริกาและยุโรป เฉพาะตลาดเตาไมโครเวฟ ซัมซุงส่งขายที่ห้างเจซี เพนนี แห่งเดียวเมื่อปีที่แล้วถึง 7 แสนกว่าเครื่อง

ความสำเร็จของซัมซุงเป็นความสำเร็จที่เกิดจากความคิดสร้างสรรค์ของประธานบริษัทซึ่งสร้างระเบียบวินัยที่เข้มงวดจัดให้กับพนักงานซัมซุงทั้งหลาย

ขณะที่โรงงานอุตสาหกรรมในตะวันตกกำลังหัวเสียกับการบุกตลาดของญี่ปุ่น แต่ในขณะเดียวกันญี่ปุ่นเองก็ถูกรบกวนให้เกิดความกังวลจากประเทศเล็ก ๆ ประเทศหนึ่ง คือเกาหลีใต้ ซึ่งกำลังนำเทคโนโลยีชั้นสูง (HIGH-TECH) เข้าสู่ระดับโลก โดยพยายามฝ่าฟันมรสุมต่าง ๆ จากบริษัทต่าง ๆ ของอเมริกัน และหลบเลี่ยงคู่ต่อสู้จากบริษัทของพวกยุโรปอย่างเต็มกำลังความสามารถ

เทคโนโลยีชั้นสูงที่สำคัญมากของเกาหลีใต้ ได้แก่ ด้านอิเล็กทรอนิกส์ และบริษัทชั้นนำด้านนี้ก็คือบริษัทซัมซุง อิเล็กทรอนิกส์ (SAMSUNG ELECTRONICS CO.) หรือที่เรียกย่อ ๆ ว่า เอสอีซี (SEC) บริษัทซึ่งจากรายงานเมื่อปีที่แล้วพบว่า ยอดขายของเอสอีซีเพิ่มขึ้นถึง 91% คิดเป็นเงิน 1.7 พันล้านเหรียญสหรัฐ และปีนี้ซัมซุงตั้งเป้าไว้ว่าจะต้องขายให้ได้ 2.1 พันล้านเหรียญ

เอสอีซีเป็นบริษัทผู้ส่งออกระดับแนวหน้าของเกาหลีใต้ประมาณ 56% ของสินค้าที่ผลิตได้ ได้แก่ วิดีโอเทป เตาอบไมโครเวฟ และทีวีสีที่ผลิตได้เมื่อปีที่แล้ว ถูกส่งออกไปจำหน่ายยังตลาดต่างประเทศ

เมื่อเทียบกับสินค้าประเภทอิเล็กทรอนิกส์ของทั้งประเทศ เอสอีซีส่งออกประมาณ 1/4 ของสินค้าประเภทนี้

เป้าหมายของการส่งออกปีนี้ (1985) เอสอีซีวางโครงการไว้ว่า จะส่งออกให้ได้มูลค่า 1.2 พันล้านเหรียญ

สินค้าส่วนใหญ่ส่งไปสหรัฐฯ การที่เอสอีซีทุ่มสุดตัวกับงานนี้ดู ๆ ก็น่าหวาดเสียวเหมือนกัน เพราะปัจจุบันธุรกิจด้านอิเล็กทรอนิกส์ของโลกยังอยู่ในท่ามกลางภาวะตกต่ำ การทำการจู่โจมอย่างรุนแรงของเอสอีซีจึงดูเหมือนว่าท้าทายพายุเศรษฐกิจอย่างน่าเสียวไส้แทน

แต่ใคร ๆ ในวงการธุรกิจโดยเฉพาะในเกาหลีก็รู้กันว่า บริษัทเอสอีซีเป็นพวกที่ชอบเสี่ยง

เมื่อ 3 ปีก่อน เอสอีซีแยกเซมิคอนดักเตอร์ (SEMICONDUCTOR ) ออกมาตั้งเป็นบริษัทใหม่ชื่อ ซัมซุง เซมิคอนดักเตอร์ แอนด์ เทเลคอมมิวนิเคชั่น ( SAMSUNG SEMICONDUCTOR AND TELECOMMUNICATIONS) เรียกสั้น ๆ ว่า เอสเอสที (SST)

เมื่อ 2 ปีที่แล้ว เอสเอสทีเป็นบริษัทแรก (นอกเหนือจากบริษัทในสหรัฐฯ และญี่ปุ่น) ที่สร้างโรงงานผลิตเมมโมรี (MEMORIES ) ขนาด 64-เค (64-K ) สำหรับเครื่องคอมพิวเตอร์ และได้นำส่งออกเมื่อปีกว่ามานี้เอง

และเมื่อต้นปีนี้ (1985) เอสเอสทีก็ได้ขยายโรงงานเพื่อผลิตเม็มโมรีขนาด 256 -เค ซึ่งจะสามารถนำออกจำหน่ายได้ปลายปีนี้ นอกจากนี้ยังวางแผนการผลิต เมมโมรีขนาด 1 เมกะบิต (1 MEGABIT ในปลายปี 1986 ซึ่งช้ากว่าญี่ปุ่น 1 ปี

ทั้ง ๆ ที่รู้ว่าอยู่ในช่วงภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ เอสเอสทีก็ยังท้าทายด้วยการประกาศทุ่มทุนอีก 570 ล้าน เหรียญ ใน 2 ปี ข้างหน้าเพื่อขยายโรงงานเซมิคอนดักเตอร์อีก

ลี ยุง ชุล ( LEE BYUNG-CHULL) ประธานกรรมการบริหารซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่มผู้ก่อตั้งบริษัทเอสอีซีกล่าวเมื่อวันเปิดโรงงานเอสเอสที ในปี 1983 ว่า “ผมมีความมั่นใจว่า อุตสาหกรรมด้านเซมิคอนดักเตอร์จะเป็นกุญแจสำคัญสำหรับเศรษฐกิจของเกาหลีในอนาคต”

ชุง แจ อุน (CHUNG JAE-UN ) ประธานบริษัทเอสอีซี กล่าวเสริมว่า

“ในอนาคต การคมนาคมและคอมพิวเตอร์ก็คือสิ่งเดียวกัน โดยจะเชื่อมถึงกันด้วยเซมิคอนดักเตอร์”

เอลี ฮาราริ ( ELLI HARARI) ประธานบริษัท เวเฟอร์สเกล อินทีเกรชั่น ( WAFERSCALE INTEGRATION ) ในเมืองเฟอร์มอนต์ (FERMONT) รัฐแคลิฟอร์เนีย ได้กล่าวเตือนการทุ่มเงินของเอสอีซีว่า “คนญี่ปุ่นกำลังจะฆ่าคนเกาหลี สงครามระหว่าง 2 ประเทศนี้แม้จะไม่มีกระสุนปืนแต่ก็นองไปด้วยเลือด”

ทนายความอเมริกันคนหนึ่งในกรุงโซลเห็นด้วยกับความหวั่นวิตกของอาลี ฮาราริ ได้กล่าวเสริมขึ้นว่า

“เซมิคอนดักเตอร์เหมือนช้างเผือกเชือกใหญ่ ซัมซุงกำลังจะหมดตัวเพราะเรื่องนี้ เพราะเอสเอสทีไม่มีทางกระโดดหลบรถไฟที่วิ่งมาด้วยความเร็วสูงและกำลังพุ่งเข้าชนได้พ้น พวกเขาไม่รู้ตัวหรือไงว่ากำลังทุ่มเงินลงไปในสิ่งที่กำลังจะกลายเป็นเทคโนโลยีที่ล้าหลังในไม่ช้านี้”

อย่างไรก็ตาม เอสเอสทีก็ยังประคับประคองตัวเองอย่างสุดความสามารถ และสามารถเข้าแข่งขันอยู่ในตลาดได้ บริษัทที่ผลิตคอมพิวเตอร์ต่าง ๆ เช่น แอปเปิล ( APPLES ) ไอบีเอ็ม (IBM ) และฮิวเลตต์แพคการ์ด (HEWLETT-PACKARDS ) ยังสั่งซื้อสินค้าของเอสเอสทีอยู่ ในขณะที่บริษัทผู้ผลิตในสหรัฐฯ ไม่สามารถเข้าไปตีตลาดในยุโรปและอเมริกาได้เหมือนเอสเอสที

โรงงานสำหรับค้นคว้าวิจัยของเอสเอสทีอยู่ในสหรัฐฯ โดยจ้างชาวอเมริกันออกแบบสำหรับการผลิตแล้วนำแบบไปผลิตในเกาหลี สาขาของเอสเอสทีตั้งอยู่ที่ซานตา คลารา ( SANTA CLARA) แคลิฟอร์เนีย

นอกเหนือจากอุปกรณ์ด้านคอมพิวเตอร์แล้ว เมื่อปีที่แล้วรัฐบาลสหรัฐฯ พบว่า บริษัทเอสอีซีเป็น 1 ใน 2 ของบริษัทเกาหลีที่ส่งโทรทัศน์สีเข้าไปขายในอเมริกา

เมื่อ 9 ปีก่อน ซัมซุงเข้าไปเป็นตัวแทนจำหน่ายคอมพิวเตอร์ของฮิวเลตต์แพคการ์ดในเกาหลี จนกระทั่งคอมพิวเตอร์ของฮิวเลตต์มีตลาดเป็น 20 เปอร์เซ็นต์ของสินค้าคอมพิวเตอร์ในตลาดเกาหลี เมื่อปีที่แล้วซัมซุงของเกาหลีและเอชพี (ฮิวเลตต์แพคการ์ด) ของอเมริกาได้ทำสัญญาร่วมกันในการประกอบและขายคอมพิวเตอร์ในเกาหลี

ประธานบริษัทเอสอีซี คือ ชุง รายงานว่า ข้อตกลงดังกล่าวจะสร้างเป็นคอมพิวเตอร์สำหรับเอเชีย เรียกว่า เอเชียน คอมพิวเตอร์ (ASIAN COMPUTER) โดยใช้แบบของเอชพี แต่แปลเป็นภาษาต่างประเทศในเอเชีย

ซัมซุงเลียนแบบยุทธวิธีที่ญี่ปุ่นเคยใช้เมื่อ 30 ปี ก่อน คือพยายามร่วมกับบริษัทต่าง ๆ เช่น จัดส่งชิ้นส่วนให้แก่กลุ่มผู้ผลิตนาฬิกาไซโกในญี่ปุ่น ร่วมผลิตหลอดภาพทีวีสีกับคอร์นนิ่ง แกลส เวิร์ก (CORNING GLASS WORKS) แห่งสหรัฐฯ และใช้เทคโนโลยีจากบริษัทอาไก ( AKAI FLECTRIC) ของญี่ปุ่นในการผลิตหัวแม่เหล็กที่ใช้กับเครื่องวิดีโอเทป แต่ซัมซุงก็มีข้อแตกต่างจากญี่ปุ่นตรงที่ในขณะที่ร่วมกับบริษัทต่างประเทศอื่น ๆ นั้น ซัมซุงก็บุกตลาดอิเล็กทรอนิกส์และตลาดไฮเทค ( HIGHTECH) ไปด้วยพร้อม ๆ กัน

ปัจจุบันสินค้าของซัมซุงไม่ว่าจะเป็นเตาไมโครเวฟ ทีวีสี สเตอริโอ และวิดีโอเทป กำลังจะเป็นที่ติดปากของชาวอเมริกันเหมือนกับที่ยี่ห้อโซนี่ และไพโอเนียร์ ( PIONEER ) เคยเป็นมาแล้ว และก็กำลังจะติดปากผู้ซื้อในตลาดยุโรปในไม่ช้าเพราะขณะนี้ซัมซุงกำลังเริ่มลงมือตีตลาดเตาไมโครเวฟในอังกฤษแล้ว

เตาไมโครเวฟของซัมซุงตีตลาดในอเมริกาได้ โดยชนะคู่แข่งคือไมโครเวฟของญี่ปุ่น และแม้กระทั่งของประเทศเจ้าบ้านเอง เมื่อปีที่แล้วเตาไมโครเวฟของซัมซุงมียอดจำหน่ายแค่ที่ เจ.ซี. เพนนี ( J.C. PENNEY ) (ซึ่งเป็นห้างสรรพสินค้าใหญ่ในอเมริกา) แห่งเดียวตกเข้าไป 600,000-700,000 เครื่อง ในปีนี้เอสอีซีจึงวางแผนที่จะส่งออก ทีวีสี เป็นมูลค่า 265 ล้านเหรียญ และส่งเตาไมโครเวฟออกให้ได้ มูลค่า 170 ล้านเหรียญ

การดำเนินธุรกิจด้านอิเล็กทรอนิกส์ที่มีมูลค่าหลายพันเหรียญ จำเป็นต้องมีผู้บริหารที่มือถึง และบุคคลที่เหมาะสมสำหรับงานนี้คือ ชุง (CHUNG) ซึ่งเป็นลูกเขยของประธานกรรมการบริหาร ชุงมีประวัติที่เหมาะสมกับตำแหน่งนี้มาก โดยจบจากมหาวิทยาลัยที่มีชื่อเสียงของเกาหลีคือเซอูลแนชชั่นแนล ยูนิเวอร์ซิตี้ ( SEOUL NATIONAL UNIVERSITY) ในปี 1950 ต่อมาเขาได้เข้าศึกษาที่มหาวิทยาลัยโคลัมเบียในนิวยอร์กเป็นเวลา 9 ปี และเข้าทำงานกับบริษัท เบชเทล ( BECHTEL CORP.) เป็นเวลา 4 ปี

ตัวชุงเองไม่ค่อยจะสบายใจนักเมื่อเข้ารับตำแหน่งนี้ใหม่ ๆ เพราะมีเสียงซุบซิบนินทาจากคนภายนอกว่าที่เขาได้รับตำแหน่งนี้ก็เพราะเป็นลูกเขยของผู้ยิ่งใหญ่ในบริษัท เข้าทำนองระบบเครือญาติเกื้อหนุน แต่ถึงอย่างไรมันก็เป็นเพียงเรื่องของคนปากอยู่ไม่สุขเท่านั้น เพราะคนในวงการธุรกิจหลายคนที่จับตาดูอยู่ ต่างก็ยอมรับว่าชุงมีความเหมาะสมที่จะบริหารงานนี้ นักวิเคราะห์ของธนาคารอเมริกาชมเชยว่า “การบริหารงานของชุงนั้นยอดเยี่ยมมาก เขาเป็นบุคคลที่มีความสามารถสูงจริง ๆ”

ชุง เป็นคนหนุ่มวัย 46 ปี เขามีความเคารพนับถือประธานกรรมการบริหาร ผู้ก่อตั้งซัมซุง คือ ลี ( LEE) ชุงยกย่องลีเสมอ เขาเล่าว่า เวลาทำงานร่วมกับลีนั้น เขามีความรู้สึกเหมือนกับว่ายังเป็นนักศึกษาฝึกงานอยู่

ประธานกรรมการบริหารของซัมซุง คือ ลี อายุ 75 ปีแล้ว มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับญี่ปุ่นมาก พูดภาษาญี่ปุ่นคล่องปรื๋อ และบินไปญี่ปุ่นปีละครั้งเพื่อเยี่ยมเยียนนักธุรกิจชั้นนำ และปรึกษาหารือเพื่อหาลู่ทางใหม่ ๆ

เอสอีซีมีระบบของตัวเองที่ไม่เหมือนบริษัทอื่น ๆ ในเกาหลี ลูกจ้างของเอสอีซีต้องแต่งตัวสุภาพเต็มยศตลอดเวลาที่ทำงาน จะเอาเนกไทออกไม่ได้ พนักงานทุกคนต้องตัดผมสั้น ใส่เสื้อขาว ผูกเนกไท ดูสุภาพเรียบร้อยและมีระเบียบ

ชุงพยายามให้ความใกล้ชิดกับพนักงานทุกคน และยึดคติของชายเกาหลี คือซื่อสัตย์และเชื่อฟัง ชุงประกาศให้ลูกน้องทุกคนฟังว่า “ทุกคนที่ซัมซุงมีสิทธิเท่าเทียมกัน” และใช้นโยบาย “OPEN DOOR” ให้พนักงานทุกคนมีสิทธิ์เข้ามาหาเขาในออฟฟิศเพื่อปรึกษาปัญหาต่าง ๆ ของบริษัทได้ทุกเวลา ชุงบอกกับลูกน้องของเขาว่า “คนที่นี่ทุกคนเป็นเพื่อนร่วมงาน เราให้ความสุขทุกด้าน และมีความสัมพันธ์รวมไปถึงครอบครัวด้วย”

ระบบงานบริหารของซัมซุงเป็นที่โจษขานกันทั่วไป นักบริหารธุรกิจรถยนต์ชาวอเมริกันในกรุงโซล กล่าวว่า “ซัมซุงมีระบบบริหารงานที่ดีที่สุดในเมืองนี้”

โนมูระ (NOMURA) แห่งบริษัท มัทซูโมโต (MATSUMOTO) ถึงกับออกปากว่า “ผมอยากได้คนในกลุ่มของซัมซุงมาทำงานที่บริษัทผมบ้าง”

ฝ่ายที่มองซัมซุงไปอีกแง่หนึ่งก็มี กิม กี ซุก (KIM KI-SUK ) ผู้จัดการโรงแรมเวสต์เทิร์น โฮเต็ล (WESTERN HOTEL) ในกรุงโซล ผู้ซึ่งครั้งหนึ่งเคยทำงานในซัมซุงตอนที่จบวิชาทหารมาใหม่ ๆ เล่าประสบการณ์ในการฝึกงานในซัมซุงว่า เขากับเพื่อนร่วมรุ่นอีก 300 คน เข้ารับการปฐมนิเทศในตำแหน่งผู้จัดการในอนาคต หลักสูตร 1 เดือน

ในช่วง 1 เดือนนั้น พวกเขาต้องทำงานหนักและใช้ความอดทนอย่างสูง ต้องนั่งฟังเลกเชอร์ที่น่าเบื่อหน่ายโดยไม่มีสิทธิ์ซักถามข้อข้องใจ และยังต้องออกกำลังกายด้วยการวิ่งเป็นระยะทาง 12 กิโลเมตรทุกอาทิตย์

ขั้นตอนสุดท้ายของการปฐมนิเทศ พวกเขาเดินทางไปยังภูเขาแห่งหนึ่งนอกเมืองโซลตอนดึกสงัด โดยได้รับไฟฉายคนละกระบอก เพื่อให้ส่องหาสัญลักษณ์ของบริษัทซัมซุง ซึ่งซ่อนอยู่ในบริเวณภูเขาแห่งนั้น

คิมคุยว่า สำหรับบางคนมันอาจจะหนักไปหน่อย โดยเฉพาะถ้าเป็นพวกที่จบมหาวิทยาลัยมาหมาด ๆ แต่สำหรับเขา ไม่มีปัญหา เพราะเคยชินจากการฝึกหนักเมื่อครั้งเป็นนักเรียนทหาร

แต่คิมก็ลาออกจากซัมซุงหลังจากเข้าทำงานได้ 2 ปี เหตุผลก็คือ

“จริงอยู่ซัมซุงเปิดโอกาสให้ลูกจ้างทุกคนถีบตัวเองขึ้นสู่ตำแหน่งบริหารได้ แต่ว่างานมันหนักเกินไป มันแพงไปสำหรับชีวิตวัยหนุ่มที่จะต้องถูกขโมยไปด้วยการทุ่มเทให้กับงานขนาดนั้น คิดดูซิ ต้องทำงานหนักวันละ 12 ชั่วโมง อาทิตย์ละ 6 วัน ความสัมพันธ์ระหว่างคนงานแทบไม่มีเลย เพราะทุกคนพุ่งความภักดีที่องค์กรหมด ทุกคนกลายเป็นลูกจ้างของซัมซุง แม้แต่ภรรยาก็ต้องมีส่วนยอมรับบริษัทเข้าไปในชีวิตประจำวันด้วย ทุกคนต้องซื้อสินค้าของซัมซุง และต้องมีความภาคภูมิใจที่เป็นหนึ่งในครอบครัวของซัมซุง รวมทั้งต้องไม่บ่นว่าสามีกลับบ้านดึก

ซัมซุงมีวิธีป้องกันการสไตรค์ โดยไม่อนุญาตให้มีสหภาพแรงงานในบริษัท แต่มีระบบให้คนงานมีส่วนร่วมในการบริหาร ซึ่งชุงกล่าวว่ามันดีกว่าสหภาพ ตัวเขาเองพยายามใกล้ชิดกับคนงาน และกล้าประกาศว่า “ค่าจ้างและสวัสดิการของเราสูงที่สุด เรามักจะพิจารณาถึงตัวลูกจ้างก่อนเพื่อน และพวกเราก็รักกันดี”


คอลัมน์ ต่างประเทศ