พนักงาน Enron เคยเป็นพนักงานที่ได้ค่าตอบแทนสูงสุดในทุกตำแหน่งเมื่อเทียบกับตลาดแรงงาน
ตึกของบริษัทเคยเป็นตึกที่ทำงานตัวอย่างด้วย ร้านสตาร์บัคส์ใต้ถุนอาคารมีโรงยิมในตึกห้องทำงานโล่งกว้างมองเห็นรอบด้าน
และทีวีจอใหญ่ฉายภาพความเคลื่อนไหวตลาดหุ้น ทุกโต๊ะทำงานมีเครื่องคอมพิวเตอร์จอแบน
ซึ่งราคาแพงเป็นสองเท่าของจอภาพคอมพิวเตอร์แบบตู้ทีวี Enron จัดเป็นหนึ่งใน
"บริษัทที่น่าทำงานด้วยที่สุด" ในอเมริกา
พนักงาน Enron สำนักงานใหญ่ เป็นที่ต้อนรับทั่วเมืองฮิวสตัน รัฐเท็กซัส
ของตลาดบ้านเช่า คอนโดมิเนียม รถลีมูซีนรับจ้างร้านค้าและร้านอาหารบางแห่งให้ส่วนลด
10 เปอร์เซ็นต์ในทันที
เมื่อพนักงาน 5,000 คน ใน 20,000 คนทั่วประเทศ ถูกปลดออก พนักงานส่วนใหญ่ที่กระทบคือ
พนักงานในสำนักงานใหญ่ที่ฮิวสตัน ทั้งคนโสด และหัวหน้าครอบครัวตกงาน
หากพวกเขาสะสมเงินนอกระบบ เงินตอนแทนสูงที่ได้รับจากการทำงาน จะทำให้ครองชีพอยู่ได้ระยะยาว
แต่ภาพลวงที่ผู้บริหารสร้างให้เห็นความมั่นคงของบริษัท แม้แต่สายตาพนักงานเอง
พวกเขาส่วนใหญ่สะสมเงินในรูปแบบการซื้อหุ้นของบริษัท และแต่ละคนถือหุ้นจำนวนมาก
ด้วยไม่คิดว่าบริษัทที่แข็งแกร่งและเลี้ยงดูพวกเขาอย่างดีจะมีวันเป็นไป
เงินบำนาญ หรือที่อเมริกาเรียกว่า 401K ตามชื่อกฎหมายเงินบำนาญ ถูกนำไปซื้อหุ้นแทบทั้งหมด
หุ้นเหล่านี้มีค่าเพียง 10% หรือน้อยกว่านั้น จากราคาเดิม พนักงานสูงอายุบางคน
ที่ทำงานกับบริษัทมาตั้งแต่ต้น มีหุ้นสะสมถึงกว่าล้านเหรียญ ปัจจุบันมีค่าหุ้นเหลือเพียงหนึ่งหมื่นเหรียญเท่านั้น
ในวันพบปะพนักงาน เพื่อพูดคุย แลกเปลี่ยน และหวังเสาะหานายจ้างที่แทบไม่มีมาร่วมงาน
บางคนได้ทำซีดีรวมข้อมูลตลาดแรงงานมาขาย แต่ไม่เป็นที่สนใจเท่ากับเสื้อทีเชิ้ต
ระบายอารมณ์ โดยไอเดียของพนักงานคนหนึ่ง ที่ขายเสื้อไปได้แล้วกว่า 600 ตัว
ในราคาตัวละ 10 เหรียญ ผลกำไรเหนาะๆ ตัวละไม่ต่ำกว่า 5 เหรียญ ขณะที่เขาเริ่มเห็นลู่ทางทำธุรกิจต่อไป
John Allario อดีตพนักงานบัญชี ตราสินหุ้น และพนักงานตลาดหุ้นในวอลสตรีท
และบริษัทค้าน้ำมัน เข้าทำงานกับ Enron ในตำแหน่งผู้จัดการฝ่ายเครดิตหุ้นตราสิน
ในธุรกิจหนึ่งที่ทำรายได้สูงสุดของ Enron ต่อมา John เข้าร่วมโครงการร่วมทุนของ
Enron ทำงานเกี่ยวกับสัญญาด้านสาธารณูปโภคแก๊สธรรมชาติและพลังงาน และกลุ่มการเงินโครงสร้างนานาชาติ
ต่อมา John ได้เป็นผู้จัดการโครงการพัฒนาสินทรัพย์แก๊สธรรมชาติโครงการหนึ่ง
และสุดท้ายไปทำงานที่ EnronOnline ในตำแหน่งผู้ริเริ่มธุรกิจ ทำหน้าที่จัดสร้างและดูแลบริษัทที่สาม
ที่ทำซอฟต์แวร์ขายให้ Enron
"นอกจากทำเสื้อยืดบันทึกสโลแกนล้อเลียนบริษัทและชะตาชีวิต ผมได้พักตลอดชีพ
เจ้านายผมได้โบนัสทำงานดี หรือผมถูก layoff ที่ Enron John ยังจัดสร้างเว็บไซต์ชุมทางอดีตพนักงาน
Enron ที่ www.laydoff.com ร่วมกับเจฟฟ์ ซิงเกิลทารี่ ทำหน้าที่ผลิตเสื้อยืด
และเทรย์ สโตน ทำหน้าที่จัดสร้างเว็บไซต์ ซึ่งขายเสื้อยืดคนตกงานด้วย"
John เปิดเผยกับ "ผู้จัดการ" ว่า ความคิดทำเสื้อยืดขายนั้นแวบออกมาทันที
ตั้งแต่หอบกล่องกระดาษบรรจุของส่วนตัวออกจากบริษัท เขาถูก layoff ในวันที่
3 ธันวาคม ทางโทรศัพท์มือถือ ขณะที่กำลังกินข้าวเที่ยงอยู่ เขาบอกว่า สโลแกนต่างๆ
ที่ตีพิมพ์ในเสื้อยืดต่างแบบนั้น มาตามกระแสข่าวเสียหายเกี่ยวกับ Enron
"ผมยังค่อนข้างตกใจที่ขายดิบขายดี ขณะนี้ผมขายเสื้อยืดครั้งแรกที่งานปาร์ตี้ใบเสร็จ
Pink Slip สี่วันหลังผมถูก layoff ผมขายหมดในชั่วโมงเดียว ผมเลยคิดว่า ผมต้องเอาเสื้อยืดนี้ขึ้นเว็บไซต์
เพื่อนผมช่วยผมทำเสร็จทันทีในวันรุ่งขึ้น ตอนนี้ผมขายไปได้กว่า 600 ตัวแล้ว
ผมกำลังหวังจะขยาย laydoff.com เป็นธุรกิจบริการสำหรับคนตกงาน ผมมีแนวคิดการตลาดแหวกแนวมากมายผมจะวางแผนธุรกิจเสร็จในขั้นที่สอง
และเราจะหาผู้แนะนำที่คนเชื่อถือ และหาหุ้นร่วมทุน"
John สูญเสียระดับผู้จัดการในครั้งนี้ ได้รับเงินชดเชยเพียง 4,500 ดอลลาร์เท่ากับพนักงานคนอื่น
เขาเสียหุ้น Enron ที่ถือไว้ในกองทุนบำนาญ 1,200 หุ้น ซึ่งมีมูลค่าหุ้นละ
50 ดอลลาร์ หรือราว 60,000 ดอลลาร์ ในปีก่อน John แลกหุ้นเป็นเงินสดได้เพียงหุ้นละ
0.39 ดอลลาร์ หรือประมาณ 468 ดอลลาร์เท่านั้น
John ยังซื้อหุ้น Enron ตอนเปิดตลาดในมูลค่า 50 ดอลลาร์อีก 1,000 หุ้น
และขายออกไปตอนราคาหุ้นเหลือ 5 ดอลลาร์ เขาขาดทุน 45,000 ดอลลาร์ในส่วนนี้
อย่างไรก็ตาม การถูก layoff ครั้งนี้สร้างโอกาสเหลือเชื่อให้ John เขาเป็นข่าวที่ขายดี
เป็นคนดังที่ฉลาดฉกจังหวะใน Financial Time, New York Time, Wall Street
Journal, Houston chronical, Newsweek, News Tribule, Associate Place, Yahoo
Finance, The Guardian ของอังกฤษ และฉบับภาษาไทย "ผู้จัดการ"
laydoff.com ออกสายผลิตภัณฑ์ใหม่ เสื้อยืดคนตกงานจากซูเปอร์มาร์เก็ต K-Mart
ที่ล้มละลายตามหลังกันมาไม่นาน และกำลังหาทางเจาะตลาดพนักงาน K-Mart ทั่วประเทศ
ข่าวร้ายคือ คนตกงานในสหรัฐอเมริกาเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ จากสภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ
อาจเป็นข่าวดีของ John เพราะอย่างน้อยคนตกงานยังพอมีเงินซื้อเสื้อยืดราคาถูก
ใส่ประจานบริษัท ชำระความแค้น และหัวเราะให้ชะตาชีวิต
