'ศิลาดล' เป็นคำทับศัพท์จากภาษาอังกฤษของคำว่า seladon ซึ่งหมายถึงเครื่องเคลือบสังคโลก
แต่คนไทยได้เรียกทับศัพท์คำคำนี้ จนหลายคนคิดว่าเป็นภาษาไทย
ความหมายของศิลาดล คือเคลือบดินเผาสีเขียวแตกลายงา โดยอาศัยน้ำเคลือบที่ทำมาจากขี้เถ้าไม้
และผ่านการเผาด้วยความร้อนสูง ถึง 1260-1300 องศาเซลเซียส
"ถ้าไม่ใช่สีเขียว หรือไม่แตกลายงา ก็ไม่ใช่ศิลาดล และถ้าเป็นสีอื่น
เราก็เรียกว่าเป็นเครื่องเคลือบดินเผาธรรมดา ไม่ใช่ศิลาดล" ศรีสุรางค์อธิบาย
ศิลปะการผลิตเครื่องเคลือบสังคโลก หรือศิลาดล มีต้นกำเนิดมาจากประเทศจีน
ตั้งแต่เมื่อประมาณ 2,000 ปีก่อน และได้มีการถ่ายทอดต่อมายังอาณาจักรสุโขทัย
ซึ่งถือว่าเป็นยุคสมัยที่รุ่งเรือง และมีการติดต่อค้าขายกับอาณาจักรอื่นๆ
โดยมีแหล่งผลิตสำคัญอยู่ที่อำเภอสวรรคโลก
ตามประวัติศาสตร์ พ่อขุนเม็งรายปฐมกษัตริย์ผู้สร้างเมืองเชียงใหม่ เป็นพระสหายร่วมน้ำมิตรกับพ่อขุนรามคำแหง
กษัตริย์องค์ที่ 3 แห่งอาณาจักรสุโขทัย และพ่อขุนผาเมืองเจ้าเมืองพะเยา
การเป็นพระสหายร่วมน้ำมิตร ทำให้มีการถ่ายทอดศิลปวัฒนธรรมระหว่างทั้ง 2
อาณาจักร ศิลปะการผลิตเครื่องเคลือบสังคโลก ก็เป็นสิ่งหนึ่งที่พ่อขุนรามคำแหงได้นำศิลปะแขนงนี้
ขึ้นมาถ่ายทอดไว้ให้กับเชียงใหม่ ซึ่งเป็นเมืองของพระสหายร่วมน้ำมิตร
แต่การถ่ายทอดศิลปะแขนงนี้ จะไม่สามารถรุ่งเรืองขึ้นมาได้เลย หากสภาพแวดล้อมทางภูมิศาสตร์
และธรรมชาติของผู้คนในเชียงใหม่ไม่เกื้อหนุน
โดยเฉพาะอย่างยิ่งความเป็นสล่า หรือ craftsmanship ของคนเชียงใหม่ ที่มีติดตัวมาตั้งแต่ในอดีต
ประกอบกับเชียงใหม่ เป็นแหล่งดินดำ ซึ่งเป็นวัตถุดิบสำคัญที่นำมาใช้ในการผลิตศิลาดล
"ที่เราสามารถผลิตสินค้าตัวนี้ได้ เพราะเชียงใหม่เป็นแหล่งดินดำ ซึ่งผิดกับลำปาง
เพราะดินของลำปางเป็นดินขาว ดังนั้นจะเห็นได้ว่าเครื่องปั้นดินเผาของเชียงใหม่
กับลำปางจะมีลักษณะที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง และดินของลำปางก็ไม่สามารถนำมาผลิตศิลาดลได้"
ศรีสุรางค์อธิบายเพิ่ม
ในช่วงที่เชียงใหม่ต้องตกเป็นเมืองขึ้นของพม่าหลายครั้งในเวลาต่อมา ทำให้ศิลปะการผลิตศิลาดลเริ่มขาดการสืบทอด
จนกระทั่งในช่วงทศวรรษ 2510 เริ่มมีนักโบราณคดีชาวไทย และต่างประเทศหลายราย
ที่ทราบว่าเชียงใหม่ เคยเป็นแหล่งผลิตสำคัญของศิลปะแขนงนี้ มีความต้องการจะฟื้นฟูกลับขึ้นมาอีกครั้ง
"ในยุคนั้นก็มีไทยศิลาดล กับแม่ริมเซรามิค ที่มาก่อน แต่ของไทยศิลาดล
เขาก็จะมีสีเขียวของเขาต่างหาก ส่วนแม่ริมเซรามิค ลักษณะของงานจะแตกต่างจากของเรา
ของเขาจะทำงานชิ้นใหญ่ ส่วนของเราตามมาทีหลัง จากนั้นก็มีสยามศิลาดลที่เกิดขึ้นใกล้เคียงกัน"
ศรีสุรางค์เล่าถึงประวัติ
ปัจจุบันมีผู้ผลิตศิลาดล เกิดขึ้นในเชียงใหม่เพิ่มขึ้นอีกหลายราย และศิลาดลก็กลายเป็นสินค้าส่งออกที่สำคัญอย่างหนึ่งของเชียงใหม่
ที่มีคุณค่า แม้ว่าจะมีปริมาณไม่สูงมาก เพราะงานแต่ละชิ้น ต้องการความประณีต
และความพิถีพิถันในการผลิต
