คุณเคยดูรายการ "ทุ่งแสงตะวัน" ไหม?
เขาออกอากาศทุกเสาร์เช้าราวเจ็ดโมงครึ่ง ทาง ช่องสาม
เป็นเวลาหลายปีติดต่อกันที่ผู้เขียนยอมสละเวลา นอนอันมีค่าอีกตั้งชั่วโมง
ลุกขึ้นมาดูรายการนี้ และยาม ใดที่กำลังใจสอนเด็กผู้ชายวัยกำลังซนหลายสิบคน
ลด น้อยถอยลง
ยามนั้น...รายการนี้จะช่วยเติมพลังให้ผู้เขียนได้ เสมอ
เพราะทุ่งแสงตะวันให้บทเรียนของการแสวงหา และค้นพบ สิ่งดีๆ คนดี และการกระทำที่ดี
เป็นการฝึกมองโลกในแง่ดี
* * * * *
เมื่อต้นเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา หนังสือพิมพ์ ฝรั่งบ้านเราลงบทความยาวเต็มหน้ากระดาษ
วิจารณ์ความไม่คืบหน้าของการปฏิรูประบบการศึกษาไทย โดย หยิบประเด็นหลักทีละข้อของแนวทางการศึกษาสมัยใหม่
ที่มุ่งเน้นนักเรียนเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ การ ลงมือปฏิบัติเพื่อเรียนรู้อย่างแท้จริง
การมีส่วนร่วม ในห้องเรียน และการฝึกคิดเชิงวิเคราะห์ เป็นที่น่ายินดีที่นักเขียนชื่อไทย
สามารถใช้ภาษา (อังกฤษ) สวย รื่นหู ตีความหมายแต่ละหัวข้อได้อย่างแตกฉาน
กระจ่าง
เสียดายอยู่อย่างเดียวตรงที่ การหยิบยกตัวอย่างการเรียนการสอนจริงในห้องเรียนตามแนวทางการศึกษาใหม่
เจาะเฉพาะกรณีที่นักเรียน มองว่าไม่ได้ผลตามความคาดหมาย พวกเขาผิดหวังในวิธีการสอนของครู
และในตัวครู ผู้เขียนเชื่อ ว่าหากเราได้รู้ความอีกข้างหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นความ
เห็นของครูที่เกี่ยวข้อง หรือได้รับรู้ถึงตัวอย่างที่นักเรียนเห็นว่าได้ผลตรงหรือเกินความคาดหมาย
บทความดังว่าคงจะสมดุลขึ้น...มองโลกในมุมที่ดีขึ้น
และผู้เขียนเองก็อดไม่ได้ที่จะขอเสนอมุมที่ดีขึ้นนี้ โดยนำคุณไปรู้จักตัวอย่างของครูที่ไม่ทำให้
นักเรียนผิดหวัง
"ครู" ในความหมายนี้ไม่จำเป็นต้องรอการ ปฏิรูปการศึกษา หรือแนวใหม่ๆ
ทางการศึกษา
* * * * *
แต่ก่อนที่จะแนะนำให้คุณได้รู้จัก "ครูดี" ในบ้านเรา ผู้เขียนขอพาคุณไปพบวิธีการสอนและแนวคิดของครูบางคนที่ชาวอเมริกันพิจารณาแล้วเห็นว่าดี
โดยมอบรางวัลครูดีเด่นประจำปีให้
* ครูสอนคณิตศาสตร์มัธยมต้น ทำโครงการ "ทางเดินคณิตศาสตร์แห่งชาติ"
โดยนำหัวข้อประวัติศาสตร์ และสังคมศึกษา มาโยงกับคณิต ศาสตร์ อีกทั้งนำเด็กๆ
ออกไปเรียนรู้เรื่องราวความ จำเป็นของการใช้คณิตศาสตร์ในชีวิตประจำวันของเราทุกคน
การได้พบปะบุคคลหลากหลายอาชีพนอกโรงเรียน ตลอดจนการจดบันทึกประจำวันในเรื่อง
เหล่านี้และการใช้คณิตศาสตร์ในชีวิตประจำวันของนักเรียนเองด้วย ซึ่งถือว่าเป็นความสามารถของครูทีเดียวในการที่จะฝึกนักเรียนให้ลองใช้ภาษาเขียนควบคู่
กับการใช้วิชาคำนวณในโลกนอกห้องเรียน
* ครูสอนภาษาอังกฤษเด็กประถม (เจ้าของภาษา) เล่าว่าเธอจะบอกให้เด็กๆ รู้ชัดเจนว่าเธอคาดหวังอะไรจากพวกเขา
และจะกล่าวชมเมื่อเด็กๆ ทำตามเกณฑ์ที่บอกไว้แล้ว ส่วนในกรณีที่ไม่เป็นไปตามเกณฑ์
เธอก็จะชี้ให้เห็นว่าเขายังไปไม่ถึง และให้พยายามต่อไป
* ครูสอนภาษาอังกฤษเป็นภาษาที่สองเด็กประถม บอกว่าเขาพยายามก่อให้เกิดบรรยากาศที่ไว้วาง
ใจซึ่งกันและกัน ให้โอกาสเด็กได้แสดงความสามารถพิเศษของตน แชร์ประสบ การณ์และวัฒนธรรมซึ่งกันและกันเพื่อเชื่อมโยงความรู้ที่มีอยู่แล้วกับที่ยังจะต้องแสวง
หาต่อไปด้วยกัน
หากจะถามว่า ครูเด็ดๆ เหล่านี้มีคุณสมบัติอะไรที่คล้ายๆ กัน ผู้เขียนขอยกคำจำกัดความของคำว่า
"ครูดี" จากเกณฑ์มอบรางวัลครูดีเด่นแห่งปีของ ชาวอเมริกัน ซึ่งระบุว่า
"ครูที่ดีสามารถทำให้นักเรียนของตนรู้ได้ว่า ครูใส่ใจอย่างจริงจังว่านักเรียนจะประสบความสำเร็จหรือไม่
และอย่างไร"
* * * * *
ตามคุณสมบัติที่ว่านี้ ครูในบ้านเราก็มีเช่นกัน และผู้เขียนเชื่อว่ามีจำนวนไม่น้อยด้วย
แต่ด้วยประสบ การณ์ค่อนข้างจำกัดของผู้เขียนเอง จึงขอพาคุณไปรู้จักกับครูดีที่อยู่ใกล้ตัวผู้เขียน
‘ ครูสุนันท์ สอนภาษาไทย ม.6 ปีนี้ แต่สอนได้ทั้ง ม.ต้นและ ม.ปลายด้วยความสนุก
ชั่วโมงภาษาไทยที่มักจะเรียกเสียงยี้จากเด็กๆ กลับเต็มไปด้วยความตื่นตัวและรอยยิ้มจากการได้ทำกิจกรรมน้อย
ใหญ่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นการแต่งเรื่องสั้น การ โต้วาที การฝึกวิจารณ์วรรณกรรม
การเชิญนักเขียน ในดวงใจเด็ก (ไม่ใช่ดวงใจครู) มาร่วมวงเสวนา การช่วยกันทำวารสารแนะนำหนังสือดี
การถ่าย ทอดความรู้สึกของคำว่า "รัก" แล้วนำมารวมเป็นหนังสือเล่มน้อยๆ
การให้เด็กๆ ช่วยกันคิดและช่วยกันทำโครงการรณรงค์รักการอ่าน และอื่นๆ อีก
มากมายจนไม่แปลกใจว่า ทำไมชมรมรักการอ่านจึงมีสมาชิกท่วมท้น และทำไมกิจกรรมเด็ดๆ
มาก หลายที่จัดเป็นระยะตลอดปีการศึกษา แท้ที่จริงเมื่อพิจารณาให้ละเอียดแล้ว
นั่นคือ วิชาการใช้ภาษาไทยในชีวิตประจำวันของเรานี่เอง!
‘ ครูจิตรา สอนสิ่งแวดล้อมเด็กประถมเป็นปีที่สอง ก่อนหน้านั้นสอนจริยาศึกษามาเป็นเวลาหลายปี
มีห้องเรียน และทำห้องเรียนให้ผู้เขียนอิจฉาเอามากๆ (โดยปีนี้ทนไม่ได้แล้ว
ขอร่วมใช้ห้องด้วยคน) เพราะอยู่นอก ตึกเรียน แม้มีหลังคาคุ้มฟ้าคุ้มฝนแต่อยู่ท่ามกลางต้นไม้ใบหญ้า
ทำให้สามารถดูแลต้นไม้ที่เด็กๆ นำมาปลูกในขวดพลาสติกที่อดีตโดนทิ้งขว้างเป็นเศษขยะที่ไม่อาจรีไซเคิลได้
ไม่เพียงแต่ต้นไม้และเศษขยะเท่านั้นที่คืนชีพมาได้ด้วยดีในห้องเรียนนี้ เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา
ลูกนกเค้าจุดสามตัว ตกลงมาจากรังใต้หลังคาสูงของหอประชุม ครูจิตรา นำมาประคบประหงม
มีเด็กๆ หลายสิบคนเป็นผู้ช่วยพยาบาล
‘ ครูอแมนด้าสอนภาษาอังกฤษเด็ก ป.6 และ ป.5 แม้เป็นอเมริกันแต่สอนเด็กไทยมาเกือบสิบปี
มีความอดทนสูงมากกับการพูดภาษาอังกฤษ กับเด็กๆ ที่มักจะยึดภาษาใบ้เป็นหลักในการโต้ตอบ
กับครูฝรั่ง ครูอแมนด้าแน่วแน่ในการใช้ภาษาอังกฤษ เพื่อสอนภาษาอังกฤษ ภายใต้ความหนักแน่นที่แลดูผิวเผินเหมือนดุ
คือ ความใจดี มีอารมณ์ขัน เห็น ได้ชัด เวลาเรียกเด็กที่ฟุดไม่ฟิดฟอไม่ไฟมาสอบปากเปล่า
ตัวต่อตัว ครูอแมนด้าจะแอบพูดช้าๆ ใช้ภาษามือ บอกใบ้ และลุ้นแล้วลุ้นอีกอย่างสุดความสามารถ
‘ ครูรัชนี สอนภาษาอังกฤษเด็ก ป.5 และในอดีตก็สอนเด็กประถมมาทุกชั้นแล้วเป็นเวลาเกือบยี่สิบปี
สอนได้ทุกรูปแบบด้วยความสนุก และตั้งใจจริง เด็กๆ ทุกรุ่นทุกวัยรักและไว้ใจครูรัชนีเป็นที่สุด
แม้ในชั่วโมงพักของครู ครูจะตามเด็กอ่อนมาเรียน ปีที่แล้วเด็กคนหนึ่งอังกฤษอ่อนแอแต่ขาแข็งแรง
ชอบวิ่งหนีทิ้งเพื่อนๆ ไปแอบครู ทายซิว่าครูรัชนีทำอย่างไร ปล่อยไปเถอะคนเดียว
สอนที่เหลือก็แล้วกันนะหรือ? ไม่มีวันซะล่ะ ครูแจกจ่ายงานให้เด็กว่าง่ายในห้องเรียน
แล้วเดินไปตามหาเด็กขาแข็งแรง และพากลับมาทำแบบฝึกหัดจนได้
ทั้งหมดนี้ เป็นเสี้ยวเล็กๆ ของครูดีในบ้านเรา ขอเพียงคุณเชื่อว่าครูดีมีอีกหลายๆ
คน แล้ว แสวงหา...คุณจะพบ
บริษัทปาใหญ่ครีเอชั่น
ผู้ผลิตรายการทุ่งแสงตะวัน ได้รวม
รายการที่เกี่ยวกับการเรียนการสอน
ที่นำออกอากาศไปแล้วย้อนหลังราวห้าปี
เป็นวิดีโอชุด "เพื่อนรักตัวเล็ก"
ส่วนรายการที่เกี่ยวกับครู โรงเรียน และ
ชาวบ้านรวมไว้ในชุด "ต้นไม้ใบหญ้า"
มีจำหน่ายที่ร้านศึกษาภัณฑ์และ
ศูนย์หนังสือจุฬาฯ หรือติดต่อโดยตรง
ที่บริษัทป่าใหญ่ครีเอชั่น
โทร. 938-1934 และ 938-1989
หากสนใจเรื่องครูดีในความหมาย
ของทางการ และข่าวสารเรื่อง
การปฏิรูปการศึกษา
สามารถติดต่อขอทราบรายละเอียด
เรื่อง "ครูต้นแบบ"
และสมัครเป็นสมาชิก "สารปฏิรูป"
ตามลำดับได้ที่สำนักงาน
คณะกรรมการศึกษาแห่งชาติ
โทร. 243-9131-2
